Vận hành liên hồ chứa lưu vực sông Đồng Nai trong mùa lũ

Vận hành liên hồ chứa lưu vực sông Đồng Nai trong mùa lũ- Ảnh: minh họa

Vấn đề trên cũng là trăn trở chung của nhiều tỉnh, thành phố khác trên lưu vực sông Đồng Nai, bởi khi có lũ, Trưởng ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn chỉ tiếp nhận thông tin từ báo cáo của cấp dưới, từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn; nếu ra quyết định vận hành hồ chứa không sát thực tế thì sẽ gây ra những hậu quả đáng tiếc.

Ông Võ Tấn Nhẫn, Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Trị An cho biết: Trước đây, quyết định xả lũ do chủ hồ tự quyết định, điều này giúp hồ thủy điện điều tiết tốt nguồn nước trong mùa khô, xả lũ an toàn khi có mưa bão. Nay, Quy trình vận hành liên hồ chứa giao địa phương quyết định vận hành hồ khi có lũ, muốn thực hiện hiệu quả quy định này, các tỉnh, thành phố cần có sự phối hợp chặt chẽ với chủ hồ. Về phía hồ Trị An, năm tới, khi xuất hiện lũ, hồ sẽ cử người trực tiếp đến Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Thành phố Hồ Chí Minh để theo dõi, nắm thông tin, đóng góp ý kiến, giúp Trưởng ban ra quyết định phù hợp.

Thành phố Hồ Chí Minh - địa phương cuối nguồn sông Đồng Nai lo ngại, mùa mưa bão thành phố chịu ngập lụt vì cả ba yếu tố: Các hồ thượng nguồn xả lũ, lượng mưa và nước triều từ biển. Để hạn chế ngập lụt cho thành phố, các tỉnh phía thượng lưu cũng phải “gánh” một phần lũ, không thể xả toàn bộ lũ bắt địa phương hạ lưu hứng chịu.

Theo đại diện các hồ chứa, Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Đồng Nai đặt ra hai hình thái quyết định vận hành khác nhau (khi bình thường chủ hồ vận hành, bất thường (lũ) do địa phương quyết định. Tuy nhiên, thế nào là trạng thái bất thường lại chưa quy định rõ, trong khi mưa trên hệ thống sông Đồng Nai khác với những nơi khác, cùng một thời điểm, có lưu vực mưa, có lưu vực không mưa nên nếu căn cứ vào dự báo của ngành khí tượng thủy văn thì khó chính xác. Vì vậy, 8 tỉnh, thành phố trên lưu vực sông Đồng Nai cần hỗ trợ chủ hồ, đề ra quy chế phối hợp.

Việc ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Đồng Nai trong mùa lũ hàng năm do Thủ tướng Chính phủ quyết định (Quyết định số 1892, ngày 20/10/2014). Nguyên tắc vận hành các hồ giảm lũ cho hạ du nêu rõ, không cho phép sử dụng phần dung tích hồ từ cao trình mực nước dâng bình thường đến cao trình mực nước lũ kiểm tra hoặc mực nước dâng gia cường để điều tiết lũ khi các cửa van của công trình xả chưa ở trạng thái mở hoàn toàn, trừ đối với hồ Dầu Tiếng và trường hợp đặc biệt. Khi vận hành giảm lũ cho hạ du phải tuân thủ quy định về trình tự, phương thức đóng, mở cửa van các công trình xả được cấp thẩm quyền ban hành, đảm bảo không gây lũ nhân tạo đột ngột, bất thường, đe dọa trực tiếp đến tính mạng và tài sản của nhân dân khu vực ven sông dưới hạ du hồ chứa. Trong quá trình vận hành phải thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin về tình hình thời tiết, mưa, lũ; mực nước tại các trạm thủy văn, mực nước triều; mực nước lưu lượng đến hồ và các bản tin dự báo tiếp theo để vận hành, điều tiết cho phù hợp với tình hình thực tế. Quyết định giao Trưởng ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các tỉnh, thành có thẩm quyền ra lệnh vận hành hồ trong mùa lũ.

Theo ông Nguyễn Thái Lai, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, trên lưu vực sông Đồng Nai có 8 tỉnh, thành phố gồm: Bình Dương, Bình Phước, Bình Thuận, Đồng Nai, Đắk Nông, Lâm Đồng, Tây Ninh và Thành phố Hồ Chí Minh với 15 hồ chứa. Việc ban hành quy trình trên nhằm đảm bảo an toàn cho các hồ chứa, giảm thiệt hại do lũ lụt gây ra cho người dân. Để quy trình được triển khai hiệu quả, cần sự phối hợp giữa các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố và chủ hồ chứa.