Cần phối hợp, ngăn chặn nạn khai thác cát trái phép trên sông KRông Nô

Ảnh: minh họa

Sông Krông Nô là ranh giới giữa hai tỉnh Đắk Nông và Đắk Lắk. Việc khai thác cát trên địa bàn huyện Krông Nô diễn ra rất sôi động tuy nhiên các đơn được cấp giấy phép khai thác chỉ đếm trên đầu ngón tay với 3 doanh nghiệp được cấp giấy phép. Như vậy, hầu hết các đơn vị, các nhân đều khai thác “chui”. Chính vì khai thác không có giấy phép nên những đơn vị trên đã tìm mọi cách “triệt hạ” hút sâu vào bờ lấy cát. Hậu quả là mỗi năm có hàng chục héc ta hoa màu của người dân dọc dòng sông Krông Nô thiệt hại, không những bị mất đất do bị sạt lở mà còn gây xáo trộn sản xuất, đời sống sinh hoạt của người dân.

Trước tình trạng khai thác cát lậu gây sạt lở đất đai, nhiều hộ dân vô cùng bức xúc. Ông Hà Trung Thành, hộ dân bị sạt lở mất gần 1 héc ta đất cho biết: Đất, hoa màu bị sạt lở do người ta hút cát lậu. Bà con không biết làm gì trước hành động khai thác trái phép của nhiều tàu, ghe đến từ khắp nơi. Chúng tôi nhiều lần báo cáo lên chính quyền xã nhưng đến nay vẫn chưa thấy giải quyết dứt điểm. Cũng theo phản ánh của nhiều hộ dân sinh sống hoặc có rẫy dọc sông Krông Nô, trước hành động hung hãng của những kẻ khai thác trộm, bà con chỉ biết đứng nhìn chứ không dám đuổi đi.

Từ phản ánh của người dân, chính quyền xã Buôn Chóah cũng tổ chức nhiều đợt truy bắt nhằm ngăn chặn và đẩy lùi việc khai thác trái phép nhưng đành “bất lực” bởi không có thẩm quyền để xử lý đối tượng vi phạm. Ông Dương Văn Lực, Chủ tịch UBND xã Buôn Chóa cho biết: Tình trạng khai thác cát dọc sông Krông Nô diễn ra nhiều năm nay khiến người dân và chính quyền địa phương rất bức xúc. Chính quyền xã liên tục phát hiện, bắt nhiều vụ khai thác cát trái phép gây sạt lở đất của người dân rồi bàn giao cho cấp trên có thẩm quyền xử lý. Nhưng sau đó tình trạng khai thác trái phép vẫn cứ diễn ra tiếp tục khiến gần 100 héc ta đất nông nghiệp của bà con bị trôi theo dòng nước. Mất đất là mất thêm một phần thu nhập, bà con buồn lắm.

Vấn nạn khai thác cát trái phép khiến người dân xã Buôn Chóah và các xã lân cận như Quảng Phú, Nâm N'đir hết sức bất bình. Diện tích đất mất đi do tàu cát hút trộm gây sạt lở ngày càng lớn. Ông Lực cho biết thêm: Địa phương đã đề nghị cấp trên hỗ trợ lực lượng để kiểm tra, xử lý khai thác cát lậu. Hiện nay, lòng sông Krông Nô hầu như hết cát nên những người hút cát lại hú tở hai bên bờ sông, gây sạt lở rộng vào sâu phần đất sản xuất người dân. Tại thời điểm các tàu, bè khai thác trộm, lực lượng của xã mỏng nên việc kiểm tra thường xuyên không xuể trong khi đó bên khai thác cát lậu có từ 50 đến 70 tàu cát, hoạt động chủ yếu từ 3 giờ sáng rồi rút về địa phận Đắk Lắk. Chúng tôi đề xuất cấp trên phải có sự phối hợp hai tỉnh Đắk Nông và Đắk Lắk xây dựng kế hoạch khai thác, không được khai thác nếu không đúng quy chuẩn và có biện pháp xử lý mạnh; cần có quy hoạch và bố trí tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng mất đất...

Trên dọc sông Krông Nô mỗi ngày có khoảng 70 đến 80 tàu, bè, xà lan các loại với công suất lớn, tải trọng hàng chục tấn từ bên kia của huyện Krông A Na (Đắk Lắk) sang bên bờ sông thuộc địa phận huyện Krông Nô để hút cát. Việc khai thác cát diễn ra ồ ạt gây sạt lở ngiêm trọng lòng sông. Ông Huỳnh Long Quốc, Trưởng Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Krông Nô cho biết: Đơn vị đã tham mưu cho UBND huyện Krông Nông xây dựng kế hoạch phối hợp giữa Phòng Tài nguyên - Môi trường, Công an huyện, Ủy ban xã Buôn Chóah ngăn chặn các đối tượng khai thác trộm, đẩy lùi nạn khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện. UBND tỉnh Đắk Nông đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường và Công an tỉnh phối hợp với Công an tỉnh và Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Đắk Lắk rà soát lại các đơn vị được cấp phép khai thác cát trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, biện pháp sàng lọc, ngăn chặn triệt để, xử lý nghiêm việc khai thác cát trái phép.

Trước năm 2005, chiều rộng sông Krông Nô khoảng 30m nhưng đến thời điểm này, nạn khai thác cát lậu khiến mặt sông đã bị sạt lở ăn sâu vào bờ hơn 100m, lòng sông bị biến dạng có chỗ rất rộng; đặc biệt có nhiều đoạn sạt lở tạo thành những vực sâu, sụt lún tiềm ẩn nguy hiểm cho người dân đi lại. Hầu hết những tàu, bè hút cát này đều là của các doanh nghiệp, hợp tác xã khai thác cát ở tỉnh Đắk Lắk. Lợi dụng sông nước, địa bàn giáp ranh, các doanh nghiệp, hợp tác xã hoạt động khai thác cát dọc bên kia bờ sông Krông Nô, thuộc địa phận tỉnh Đắk Lắk ồ ạt chạy sang bên kia bờ sông Krông Nô để khai hút cát trái phép vào rạng sáng từ 3 giờ đến 9 giờ cùng ngày rồi trở lại.

Tình trạng khai thác cát không phép diễn ra trong một thời gian dài đang gây thất thoát lớn nguồn tài nguyên khoáng sản của tỉnh Đắk Nông, khiến nhiều diện tích hoa màu người dân bị sạt lở trong khi việc kiểm tra, xử lý tình trạng này hiện nay vẫn là hình thức và chưa có biện pháp xử lý cụ thể, dứt điểm. Trước tình trạng khai thác cát "chui", không có quy hoạch, cơ quan chức năng hai tỉnh Đắk Nông và Đắk Lắk cần sớm vào cuộc, phối hợp và có biện pháp mạnh nhằm ngăn chặn, xử nghiêm tình trạng này.