Số lượng tỷ phú tăng gấp đôi trong khi bất bình đẳng vượt tầm kiểm soát

Ảnh minh hoạ: IE

Báo cáo Thu hẹp Khoảng cách: Đã Đến Lúc Xóa Bỏ Bất Bình Đẳng Cực Đoan chỉ ra rằng trong khi những người giàu nhất thế giới sở hữu nhiều tiền hơn số họ có thể chi tiêu, hàng trăm triệu người khác phải sống trong cảnh túng quẫn, thiếu hụt những điều kiện chăm sóc y tế và giáo dục cơ bản.

Tại nhiều quốc gia trên thế giới, thịnh vượng không được san sẻ cho những người bình thường mà chỉ dành cho những người ở vị trí cao, những người mà của cải thậm chí đang gia tăng một cách chóng mặt. Theo một danh sách được Oxfam công bố vào tháng Một, 85 người giàu nhất hiện đang nắm giữ khối lượng tài sản bằng tổng số tài sản của một nửa số dân nghèo nhất thế giới cộng lại. Trong khoảng thời gian từ năm 2013 đến 2014, tài sản của những người này được cộng thêm 668 triệu đôla mỗi ngày, tương đương với gần nửa triệu đôla mỗi phút.

Ngày càng có nhiều tổ chức, cá nhân trên thế giới nhìn nhận vấn đề gia tăng bất bình đẳng như một thách thức lớn của thời đại, từ Quỹ Tiền tệ quốc tế, Diễn đàn Kinh tế Thế giới đến Tổng thống Mỹ Obama và Giáo Hoàng. Tuy nhiên dù biết rõ những thiệt hại về mặt kinh tế và xã hội là không thể tránh khỏi nếu không có những hành động kịp thời, chúng ta gần như vẫn chưa làm gì để thay đổi tình hình.

Nhận được sự ủng hộ từ Graça Machel, Kofi Annan, Joseph Stiglitz cùng nhiều nhân vật khác, báo cáo của Oxfam đã mở đầu cho một chiến dịch mới mang tên Thu hẹp Khoảng cách, nhằm vận động các nhà lãnh đạo thế giới biến lời nói thành hiện thực và đảm bảo những người nghèo nhất được đối xử bình đẳng hơn. Cần hành động để ngăn chặn tình trạng trốn thuế của những tập đoàn đa quốc gia và những cá nhân giàu có nhất thế giới. Những tập đoàn quốc tế lớn và những người giàu có nhất cần đóng góp công bằng vào ngân sách nhà nước, để các quốc gia có thể xóa bỏ sự bất bình đẳng và xây dựng xã hội công bằng hơn.

Bà Winnie Byanyima, Giám đốc Điều hành Oxfam Quốc tế cho biết: “Thay vì là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bất bình đẳng cực đoan đã và đang cản trở sự phát triển thịnh vượng của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Ngày nay của cải đang chảy về nhóm người giàu có, và điều này sẽ còn tiếp diễn cho đến khi các chính phủ hành động. Chúng ta không thể cho phép những học thuyết kinh tế thiển cận cũng như lợi ích cá nhân của một nhóm những người giàu có và quyền lực che mắt chúng ta khỏi thực tế này”.

“Trong khi thế giới có hàng triệu người chết do không được chăm sóc y tế và hàng triệu trẻ em không được đến trường, một nhóm nhỏ thượng lưu lại có nhiều tiền hơn số họ có thể tiêu hết trong cả cuộc đời”.

“Bất bình đẳng làm cản trở sự tăng trưởng, suy đồi hệ thống chính trị, hạn chế các cơ hội, gia tăng tình trạng bất ổn đồng thời khắc sâu thêm sự phân biệt đối xử, đặc biệt là với phụ nữ,” bà Byanyima nhận xét.

Việc phân phối lại tài sản của những người giàu nhất, dù chỉ một lượng rất nhỏ, cũng mang lại nhiều lợi ích tốt đẹp. 1,5 phần trăm tài sản của các tỷ phú trên thế giới mỗi năm là đủ để giúp tất cả các trẻ em được đến trường và các quốc gia nghèo nhất thế giới được cung cấp các dịch vụ y tế.

Hiệu quả của việc xóa bỏ bất bình đẳng cũng to lớn như hậu quả của việc không hành động. Ví dụ tại Ấn Độ, nếu có thể ngăn chặn tình trạng gia tăng bất bình đẳng, thêm 90 triệu người sẽ thoát khỏi cảnh đói nghèo cùng cực trước năm 2019. Tại Kenya, 3 triệu người người sẽ đứng trước nguy cơ bị đẩy xuống dưới mức nghèo cũng vào năm 2019 nếu mức độ bất bình đẳng giữ nguyên ở mức hiện tại thay vì giảm nhẹ.

Bà Byanyima bổ sung, “Mong muốn xóa bỏ bất bình đẳng không xuất phát từ sự ghen tị với người giàu vì những siêu xe và du thuyền hạng sang - nó xuất phát từ thực tế rằng những người giàu có thực sự sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn những người nghèo khổ. Chúng ta đang sống trong thế giới mà tài nguyên là đủ để tất cả mọi người có thể cải thiện cuộc sống. Bất bình đẳng cực đoan là nguyên nhân dẫn đến bất ổn, xung đột và thậm chí là các vấn đề tâm lý có thể tác động đến bất kỳ ai. Đã đến lúc phải Thu hẹp Khoảng cách trước khi mọi việc trở nên tồi tệ hơn.”

Đầu tư vào các dịch vụ công miễn phí sẽ là giải pháp thiết yếu để Thu hẹp Khoảng cách giữa nhóm những người giàu nhất và nhóm còn lại. Hàng năm,100 triệu người rơi vào cảnh nghèo khổ vì họ buộc phải chi trả cho dịch vụ y tế. Trong giai đoạn 2009-2014, ít nhất 1 triệu phụ nữ đã chết khi sinh con do không được tiếp cận những dịch vụ y tế cơ bản(9).Thêm vào đó, chi phí giáo dục vẫn nằm ngoài khả năng tài chính của nhiều gia đình. Ví dụ như ở Ghana, những gia đình nghèo nhất phải chi đến 40% thu nhập nếu muốn gửi một người con đến học tại một ngôi trường có chi phí thấp, điều này càng nhấn mạnh hơn tầm quan trọng của giáo dục miễn phí cho tất cả mọi người.

Tuy nhiên, với những người đang đứng trên đỉnh cao của sự giàu có, câu chuyện lại hoàn toàn khác khi mà họ đã có đủ tài sản để có thể sống thoải mái cả cuộc đời. Nếu mỗi người trong nhóm những người giàu nhất thế giới tiêu 1 triệu đôla mỗi ngày, họ sẽ cần 200 năm để tiêu hết khối tài sản của mình. Đây không chỉ là câu chuyện của những nước giàu, hiện nay có 16 tỷ phú đang sinh sống tại khu vực Châu Phi Sahara, cùng với 358 triệu người sống trong cảnh nghèo khổ cùng cực. Tại Nam Phi, tình trạng bất bình đẳng còn nghiêm trọng hơn cả cuối thời kì phân biệt chủng tộc A-pác-thai.