Nhiều thách thức trong quản lý và bảo vệ các khu bảo tồn biển

Ảnh: TL

Tuy đã có nhiều cố gắng trong công tác quản lý và bảo vệ 9 khu bảo tồn biển hiện đã thành lập, nhưng vẫn tồn tại những hạn chế do ngày càng nhiều thách thức mang tính chủ quan và khách quan. T rước hết là do yêu cầu của việc bảo vệ tận gốc các nguồn tài nguyên ngày càng có nhiều tình huống phức tạp, lực lượng Kiểm lâm bảo vệ chuyên trách hiện nay còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập, kiến thức và kỹ năng thực thi pháp luật nói chung, nhất là trong lĩnh vực bảo vệ tài nguyên biển và môi trường còn hạn chế. Nguồn nhiên liệu, các trang thiết bị hỗ trợ cho công tác bảo vệ trên địa bàn biển đảo chưa đáp ứng được nhu cầu. Tình trạng tài nguyên thiên nhiên ở các khu vực kề cận các khu bảo tồn biển, vườn quốc gia ngày càng cạn kiệt, từ đó dẫn đến số người dân khai thác trái phép và khai thác quá mức tài nguyên thủy sản trong các khu vực này có xu hướng ngày càng tăng. Hiện nay trong các khu bảo tồn biển, vườn quốc gia có rất nhiều luồng lạch dân sinh, phương tiện ra vào ranh giới rất khó kiểm soát. Mặt khác, đây là địa bàn của một bộ phận không nhỏ dân cư kiếm sống hàng ngày, chính vì vậy đã tiềm ẩn nguy cơ lớn xâm hại các nguồn tài nguyên cần phải được bảo tồn nguyên vẹn. Bên cạnh đó, một số Ban quản lý khu bảo tồn biển, vườn quốc gia vẫn chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên toàn bộ diện tích. Do các cá nhân và tổ chức được giao diện tích rừng, biển trước khi thành lập chưa được thu hồi, tạo ra hai chủ quản lý. Chưa kể lực lượng Kiểm lâm thuộc Ban quản lý khu bảo tồn, vườn quốc gia theo quy định tại Nghị định 117/2010 là công chức, nhưng trên thực tế biên chế được giao lại là viên chức gây khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thực thi pháp luật.

Đại diện các khu bảo tồn biển, vườn quốc gia tham dự hội thảo cho rằng: Tuy quy hoạch phân vùng chức năng hợp phần bảo tồn biển, vườn quốc gia được thực hiện từ nhiều năm trước, nhưng hiện một số phân khu chức năng không còn phù hợp với quy định hiện hành về bảo tồn biển và tình hình thực tế. Vì vậy trong chiến lược quy hoạch và phát triển mạng lưới các khu bảo tồn biển, các cơ quan chức năng cần phải hỗ trợ để thực hiện lại quy hoạch cho phù hợp; đồng thời cũng cần đánh giá lại hiện trạng đa dạng sinh học trong các khu bảo tồn biển để làm cơ sở bảo tồn, phân vùng.

Trước khi ra quyết định thành lập một khu bảo tồn biển (trong giai đoạn 2015-2020 dự kiến thành lập thêm 7 khu), nên căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội thực tế của địa phương, khả năng đảm bảo thực hiện các mục tiêu đặt ra, trong đó phải có sự tham gia của cộng đồng dân cư. Điều này cần thiết hơn là việc hoàn thiện các dữ liệu về điều kiện tự nhiên, ý nghĩa khoa học, sinh thái của khu lựa chọn…