Hoàn thiện cơ bản việc đánh giá môi trường chiến lược, tác động môi trường và cam kết bảo vệ môi trường

Ảnh: TL

Để phòng ngừa, giảm thiểu những tác động xấu đến môi trường từ các hoạt động phát triển, Quốc hội nước Việt Nam đã thông qua Luật Bảo vệ môi trường năm 1993, Luật Bảo vệ môi trường 2005 và mới đây là Luật Bảo vệ môi trường năm 2014; trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành các Nghị định về đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC), đánh giá tác động môi trường (ĐTM); hoạt động kiểm tra, xác nhận việc chủ dự án thực hiện các nội dung của báo cáo và yêu cầu của quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường; cam kết bảo vệ môi trường (CBM) nay là kế hoạch bảo vệ môi trường (KBM).

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Bùi Cách Tuyến nhấn mạnh: Qua quá trình triển khai thi hành các quy định pháp luật cho thấy, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường là những công cụ quan trọng mang tính chất phòng ngừa để quản lý môi trường đối với hoạt động phát triển. Công tác này đã đạt được những kết quả đáng kể trong phòng ngừa ô nhiễm, suy thoái môi trường, góp phần tích cực cho sự nghiệp bảo vệ môi trường trong các giai đoạn phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Tuy vậy, Việt Nam đang trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nên vấn đề ô nhiễm và suy thoái môi trường ngày càng trở nên đáng lo ngại. Vì vậy, Quốc hội khóa 13 đã thông qua Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 tại kỳ họp thứ 7, sẽ có hiệu lực thi hành ngày 1/1/2015. Để Luật đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả đích thực, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang gấp rút xây dựng dự thảo Nghị định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường để trình Chính phủ trong tháng 10 năm nay. Đồng thời, Bộ khẩn trương xây dựng và ban hành Thông tư hướng dẫn thi hành Nghị định. Đây là một bước hoàn thiện cơ bản các quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường, nhằm tăng cường pháp chế trong phòng ngừa ô nhiễm, suy thoái môi trường đối với các hoạt động đầu tư phát triển.

Trình bày về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường ở Việt Nam hiện nay, Tiến sĩ Mai Thế Toản, Phó Cục trưởng Cục Thẩm định (Tổng cục Môi trường) cho rằng: Các dự án đánh giá môi trường chiến lược thí điểm với sự hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật của các nhà tài trợ quốc tế, sự tham gia của các cơ quan tư vấn, chuyên gia trong nước đều có chất lượng tốt, đã chứng minh được hiệu quả của đánh giá môi trường chiến lược đối với quá trình lập chiến lược, quy hoạch, kế hoạch.

Cụ thể là đánh giá môi trường chiến lược thí điểm cho Quy hoạch phát triển Vành đai kinh tế ven biển Vịnh Bắc bộ; Quy hoạch phát triển lưu vực thủy điện sông Vu Gia- Thu Bồn; Quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội vùng Đồng bằng sông Hồng... đã cho thấy, đánh giá môi trường chiến lược được thực hiện có hiệu quả và đóng góp tích cực trong việc phát hiện, dự báo các tác động môi trường của quy trình lập chiến lược, quy hoạch, kế hoạch.

Tuy vậy, theo ý kiến của các đại biểu và chuyên gia tham dự Hội nghị, trên cơ sở cân nhắc và tính toán thỏa đáng các nhân tố kinh tế-xã hội-nhân văn, nhằm tạo ra cơ sở pháp lý và môi trường thuận lợi cho hoạt động quy hoạch môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, tác động môi trường và cam kết bảo vệ môi trường..., Chính phủ cần có sự phân công, phân cấp hợp lý chức năng, nhiệm vụ bảo vệ môi trường giữa các ngành, các cấp, các địa phương. Đồng thời hình thành cơ chế phối hợp hiệu quả để giải quyết các vấn đề môi trường liên ngành, liên vùng và những vấn đề môi trường trọng điểm.

Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục xây dựng các ấn phẩm và phổ biến hướng dẫn kỹ thuật chuyên ngành về công tác này. Hoàn thiện hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường và hệ thống thông tin, dữ liệu về môi trường. Nghiên cứu xác lập các chỉ thị và chỉ số trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, đánh giá môi trường chiến lược để xác định của dự án hoặc của quy trình lập chiến lược, quy hoạch, kế hoạch một cách định lượng. Đi đôi với việc xây dựng và ban hành các hướng dẫn về đánh giá tác động môi trường tổng hợp, xuyên biên giới; lồng ghép vấn đề biến đổi khí hậu trong quá trình lập chiến lược, kế hoạch, quy hoạch và đánh giá môi trường chiến lược. Tích hợp của các vấn đề kinh tế-xã hội-môi trường để hướng tới phát triển bền vững.