Lợi nhuận tăng cao từ chế phẩm sinh học xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản

*Từ nỗi lo môi trường ô nhiễm 

Trên địa bàn Hưng Yên hiện có gần 5 nghìn ha ao hồ và hơn 4 nghìn ha ruộng trũng, là tiềm năng rất lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, môi trường nuôi thủy sản tại nhiều địa phương do gần khu công nghiệp, làng nghề bị ô nhiễm do chất thải nên hầu hết các ao hồ đều bị nhiễm độc trong khi nông dân chưa quen dùng hóa chất để xử lý môi trường nuôi thuỷ sản. 

Theo nông dân Hưng Yên, quy trình nuôi và dọn tẩy ao, hồ hiện nay vẫn theo phương pháp truyền thống là bơm, tát cạn ao để thu hoạch cá, sau đó bón vôi, phơi đáy ao, hồ rồi tiến hành cấp nước thả cá vụ sau. Với cách làm như vậy chi phí lớn, mất nhiều thời gian mà không xử lý triệt để ô nhiễm môi trường ao nuôi do thức ăn dư thừa và chất thải từ cá bài tiết ra hàng ngày, cùng các chất thải ngoại lai chảy vào ao khi mưa to tạo ra môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển gây nguy hại cho cá. Nhiều chất hóa học như H2S, NH4+ độc hại tích tụ lưu cữu dưới đáy ao nhiều năm gây nguy hại cho động vật thủy sản và độc hại cho cả con người, dẫn đến bệnh trên động vật thủy sản vẫn phát sinh và khả năng lây nhiễm từ ao này sang ao khác là rất cao. Công tác xử lý chữa bệnh cho cá là rất khó khăn, tốn kém và không đáp ứng được yêu cầu thâm canh thủy sản.

Thực trạng trên đã làm cho việc xử lý tình trạng ô nhiễm nguồn nước để đảm bảo an toàn cho thủy sản luôn là nỗi lo lớn. Nhiều chủ trang trại có ao, hồ dù có thâm niên trong nuôi trồng thủy sản nhưng vẫn bó tay trước vấn đề ô nhiễm nguồn nước và dịch bệnh ở cá. Tại ao nuôi cá của nhiều hộ ở Khoái Châu, Phù Cừ, Yên Mỹ, cá thường xuyên bị mắc bệnh xuất huyết, nấm ký sinh, chết từ 10 đến 20% mà chẳng có biện pháp gì cứu vãn. Mỗi lần như vậy mất tiêu hàng tấn cá, mỗi ha thiệt khoảng 50 triệu đồng. Bà Bùi Thị Nhiên, ở xã Trung Dũng (Tiên Lữ) cho biết, có thời điểm cá dưới ao chuẩn bị đến kỳ xuất bán thì mắc dịch bệnh, mặc dù đã dùng nhiều biện pháp cứu chữa tốn kém nhưng gần 5 tạ cá vẫn bị chết, thiệt hại hơn 10 triệu đồng. 

*Đến hiệu quả nhân đôi 

Để khắc phục tình trạng trên, năm 2013 Chi cục Thủy sản Hưng Yên đã triển khai thực hiện dự án “Sử dụng chế phẩm sinh học TD Bioxide và TD Cleaner để xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản”. Dự án bước đầu được thực hiện thí điểm tại các huyện: Phù Cừ, Văn Giang, Kim Động, Yên Mỹ và Khoái Châu. Ban chủ nhiệm dự án đã tiến hành lấy mẫu, phân tích mẫu nước, đất đáy nền ao nuôi trước và sau khi sử dụng chế phẩm; phân tích mẫu cá để kiểm tra dư lượng của chế phẩm trên cá nuôi; đồng thời hướng dẫn các hộ sử dụng chế phẩm đúng thời điểm, liều lượng: với TD Bioxide, xử lý 9 lần trong chu kỳ nuôi, định kỳ 10 ngày/lần, liều lượng 1 lít chế phẩm cho 2700 - 3500 m3. Với TD Cleaner xử lý 16 lần trong chu kỳ nuôi, định kỳ 7 ngày/lần, liều lượng 1kg cho chế phẩm cho 4500 - 5000 m3 nước ao.

Sau các lần xử lý bằng chế phẩm trên cho thấy, môi trường được cải thiện rõ rệt. Cụ thể, hàm lượng COD, BOD trong nước tăng lên, hàm lượng NH4+, H2S giảm nhiều; hàm lượng kim loại nặng trong đất giảm, nên rất có lợi cho sự sinh trưởng và phát triển của động vật thủy sản. Theo các hộ tham gia dự án ở huyện Phù Cừ và Khoái Châu, ngoài việc xử lý môi trường ao nuôi tốt giúp cá ít bị bệnh, chế phẩm sinh học còn tạo các vi khuẩn có lợi cho môi trường, làm giầu hàm lượng ô xy hòa tan trong nước, giúp cho cá khỏe mạnh. Đặc biệt, cá lớn nhanh, dư lượng chế phẩm sinh học vẫn nằm trong giới hạn cho phép, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây còn là cách làm tiện lợi, dễ sử dụng, có thể xử lý vào bất kỳ thời điểm nào trong quá trình nuôi thủy sản mà không phải bơm tát cạn ao, tiết kiệm được chi phí công và xăng dầu để bơm tát cạn ao mỗi kỳ thu hoạch; đồng thời dọn tẩy ao, hồ chuẩn bị cho nuôi cá vụ tiếp theo. 

Về hiệu quả kinh tế, ông Nguyễn Hữu Hưng, hộ nuôi cá ở xã Yên Phú (Yên Mỹ) cho rằng, việc sử dụng chế phẩm sinh học TD Bioxide và TD Cleaner mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội so với những phương thức xử lý khác. Bởi phương pháp này mang lại 3 lợi ích: sinh lợi về tiết kiệm công dọc tẩy ao, tăng về sản lượng do không bị chết vì dịch bệnh và tốc độ cá lớn nhanh. Qua thực tế tại ao nuôi cá của các ông Nguyễn Văn Toàn ở xã Xuân Quan (Văn Giang); Nguyễn Văn Chức, xã Tống Trân (Phù Cừ); Vũ Văn Chấp, Bùi Thị Nhiên ở xã Trung Dũng (Tiên Lữ)... sau khi hạch toán, bình quân mỗi ha thu lãi tăng hơn 101 triệu đồng/năm so với không xử lý. 

Theo ông Trần Danh Cẩm, Chi cục trưởng Chi cục thủy sản Hưng Yên, việc sử dụng chế phẩm sinh học TD Bioxide và TD Cleaner là bước tiến mạnh mẽ về khoa học kỹ thuật đã được nghiên cứu và áp dụng thành công tại các địa phương. Với việc dễ thực hiện, hiệu quả cao, đầu tư thấp, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và môi trường sinh thái, sẽ tạo thuận lợi để bà con khai thác tiềm năng, nguồn lợi nuôi trồng thủy sản còn đang bỏ ngỏ.

Ông Ngô Xuân Thái, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hưng Yên khẳng định: ứng dụng chế phẩm sinh học TD Bioxide và TD Cleaner để xử lý môi trường nuôi thủy sản đang mở ra hướng sản xuất mới, giúp cho nông dân xử lý môi trường ao nuôi tốt, phù hợp với xu hướng phát triển hiện tại, hạn chế được dịch bệnh cho thủy sản. Sở Khoa học và Công nghệ đang phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phổ biến rộng rãi để bà con trong tỉnh ứng dụng mô hình này, nhằm thúc đẩy việc thâm canh thủy sản theo hướng sản xuất hàng hóa đạt lợi nhuận cao.