Tin Môi Trường- Tin nhanh về môi trường Việt Nam
Hotline: 091.5203050 - 091.5203070
Email: tinmoitruong@tinmoitruong.com
Website: tinmoitruong.com.vn
Thay thế amiăng trong sản xuất tấm lợp: Cần hợp tác vì sức khỏe cộng đồng
(15:32:03 PM 28/08/2014)(Tin Môi Trường) - Amiăng tuy có rất nhiều ưu thế nhưng cơ chế gây bệnh của nó hết sức phức tạp và kéo dài. Việt Nam là một trong 10 quốc gia sử dụng lượng amiăng lớn nhất thế giới. Để chuyển đổi sang vật liệu thay thế và tiến đến dừng hẳn sử dụng amiăng, cần có lộ trình phù hợp và hơn hết hợp tác nhiều bên vì sức khỏe cộng đồng.
Ảnh minh họa: IE
Hơn 20 năm qua, nhiều nước trên thế giới đã nghiên cứu thay thế amiăng trong sản xuất tấm lợp nhưng vẫn đang tiếp tục vì những đặc thù riêng của công nghệ này. Amiăng tuy có rất nhiều ưu thế nhưng cơ chế gây bệnh của nó hết sức phức tạp và kéo dài. Việt Nam là một trong 10 quốc gia sử dụng lượng amiăng lớn nhất thế giới. Để chuyển đổi sang vật liệu thay thế và tiến đến dừng hẳn sử dụng amiăng, cần có lộ trình phù hợp và hơn hết hợp tác nhiều bên vì sức khỏe cộng đồng.
* Làm chủ công nghệ
Tiến sĩ Đỗ Quốc Quang, Viện Công nghệ, Bộ Công Thương cho biết: Hơn 10 năm nghiên cứu thay thế amiăng, với các kết quả tương đối khả quan, Việt Nam đã làm chủ được công nghệ thay thế amiăng trong sản xuất tấm lợp, cũng như trong các sản phẩm ximăng sợi, không chỉ trên phương diện học thuật mà cả phương diện thương mại. Đặc biệt, sự hợp tác giữa các đơn vị nghiên cứu, sản xuất đã chứng minh được việc thay thế amiăng trong các sản phẩm ximăng sợi hoàn toàn có thể cạnh tranh bình đẳng về độ bền, giá thành với các sản phẩm có sử dụng amiăng trên qui mô sản xuất công nghiệp.
Việc sử dụng nguyên vật liệu địa phương và vật liệu tái chế để sản xuất sản phẩm không amiăng nhằm giảm giá thành sản phẩm, tăng tính thân thiện với môi trường là mục tiêu quan trọng và rất có tiềm năng. Các nghiên cứu trên thế giới đã tìm tòi một số hướng mới là sử dụng các vật liệu phế thải không độc hại, sử dụng tổ hợp các loại sợi khác nhau thay thế amiăng. Đây là những gợi ý tốt cho các nhà sản xuất Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt về giá thành giữa vật liệu mới và vật liệu truyền thống amiăng ximăng.
Theo Giáo sư Tiến sĩ Lê Vân Trình, Phó Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật an toàn vệ sinh lao động: Việt Nam hoàn toàn có đủ điều kiện để thực hiện loại bỏ amiăng ra khỏi sản xuất tấm lợp. Cuối năm 2013 dây chuyền sản xuất tấm sóng không amiăng thứ hai tại Việt Nam đã đi vào hoạt động tại Công ty Navifico, đến tháng 2/2014 đơn hàng đầu tiên được xuất khẩu sang Ai Cập. Các công ty trong nước có khả năng đáp ứng việc chế tạo, lắp đặt dây chuyền sản xuất với các quy mô. Tuy giá thành tấm lợp không amiăng đắt hơn 10-15% so với tấm lợp amiăng, nhưng khi lắp đặt đại trà có thể giảm giá thành thấp hơn.
Các sản phẩm thay thế an toàn hơn cho tất cả các ứng dụng của amiăng trắng đã được phát triển, đối với tấm lợp mái nhà fibro ximăng thay thế bằng các loại sợi như polyme PVA, polyme PP, xenlulozo; thay thế ống fibro ximăng bằng ống sắt và sắt dễ uốn, ống thép gia cố.
* Vẫn còn nhiều thách thức
Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Kiên, Viện Cơ học (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam ): Nhu cầu về sản phẩm không có amiăng trên thị trường nội địa và quốc tế tăng, do quan ngại amiăng có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Một số nhà sản xuất trong nước đã bắt đầu nhận thức rằng việc chuyển đổi sang sản xuất không amiăng là cần thiết và khả thi, đáp ứng được nhu cầu của thị trường nội địa và xuất khẩu.
Tuy vậy, chính sách của Nhà nước đã có nhưng chưa tạo ra được động lực cho các doanh nghiệp đã và sẽ chuyển đổi sang sản xuất không amiăng. Công tác nghiên cứu, triển khai sản xuất các sản phẩm không sử dụng amiăng chưa được chú trọng. Các nghiên cứu dài hơi và có hệ thống ở cấp Bộ, cấp Nhà nước chủ yếu mới được triển khai tại các Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương.
Thông tin về sản phẩm không amiăng hiện còn rất thiếu rõ ràng về độ bền, khả năng tiếp nhận công nghệ, giá thành... không chỉ ở cấp độ người sản xuất, tiêu dùng mà còn ở cấp độ người làm công tác nghiên cứu và quản lý Nhà nước. Các đơn vị nghiên cứu và đơn vị quản lý, người làm chính sách, dư luận xã hội... thiếu sự phối hợp thông tin. Công nghệ sản xuất tấm lợp không amiăng phức tạp, đòi hỏi đầu tư thêm thiết bị, với kinh phí hoán cải dây chuyền cũ chiếm khoảng 20-30% tổng giá trị dây chuyền cũ, cộng thêm phải sử dụng nguyên vât liệu đảm bảo chất lượng, qui trình công nghệ, đào tạo bồi dưỡng nhân lực…
* "Ba nhà" cần hợp tác
Tuy còn phải tiếp tục nghiên cứu và thử nghiệm nhưng với các kết quả đã đạt được cho thấy tiềm năng của việc thay thế amiăng trong sản xuất tấm lợp là rất lớn. Vấn đề là "Ba nhà" gồm các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu và nhà sản xuất cần hợp tác với mục tiêu vì sức khỏe cộng đồng.
Về nghiên cứu, Tiến sĩ Võ Quang Diệm, Phó Chủ tịch Hiệp hội tấm lợp Việt Nam nhấn mạnh, cần quan tâm phát triển các dòng sản phẩm dựa trên cơ sở cộng nghệ xeo cán để đa dạng các loại sản phẩm như ngói màu không nung, tấm trần tấm tường, các sản phẩm tấm lợp sử dụng các loại sợi tổng hợp, sợi hữu cơ làm sợi gia cường, nhằm tăng sự lựa chọn cho người tiêu dùng, đồng thời cho phép mở rộng thị trường xuất khẩu.
Các viện chuyên ngành nghiên cứu sâu hơn về các giải pháp vật liệu như ma trận nền và sợi gia cường, công nghệ, thiết bị nhằm nâng cao chất lượng, giảm giá thành sản phẩm, giúp các nhà sản xuất có cơ sở kinh tế - kỹ thuật trong việc đầu tư sản xuất sản phẩm không amiăng.
Về sản xuất, nhà nước kết hợp với các doanh nghiệp để xây dựng phòng thí nghiệm ximăng sợi thứ hai tại phía Nam, nhằm giải quyết các vấn đề có liên quan trực tiếp đến sản xuất sản phẩm không amiăng trong nghiên cứu và sản xuất; chuẩn bị cho việc xây dựng dây chuyền thứ 3 sản xuất sản phẩm ximăng sợi không amiăng tại Việt Nam; quảng bá về sản phẩm không sử dụng amiăng.
Về hợp tác trong nước và quốc tế, Việt Nam cần duy trì hội thảo thường niên chủ đề "Sản phẩm ximăng sợi: Vật liệu, Công nghệ, Thiết bị và Ứng dụng" là diễn đàn trao đổi thông tin, kinh nghiệm giữa các nhà nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh trong nước và quốc tế. Hội nghị quốc tế về vật liệu composite vô cơ gia cường sợi 2014 sẽ được tổ chức tại Đà Nẵng giữa tháng 9/2014, là cơ hội tốt để Việt Nam tiếp cận với các nhà sản xuất, nghiên cứu, tư vấn, cung cấp... trong lĩnh vực ximăng sợi không sử dụng amiăng.
Minh Nguyệt