Khắc tên trên lon Coca Cola: Người tiêu dùng Việt là bầy cừu ngoan?

Những  ngày gần đây, khắc tên trên lon đang trở thành trào lưu để người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ Việt hiện tính cách cá nhân. Tại TP.HCM, dễ dàng bắt gặp hình ảnh những đám đông xếp hàng dài, bốc số, chờ đợi… để đến lượt mình được khắc tên trên lon Coca Cola. Bên cạnh đó, những cửa hàng in ấn cũng nhanh chóng chớp thời cơ, ăn nên làm ra với dịch vụ in nhãn mác “nhái” Coca Cola cùng tên người tiêu dùng để gắn lên những chai Coca Cola nhựa.

Tuy nhiên, dưới góc độ kinh doanh và giáo dục, Ths Vũ Tuấn Anh - Giám đốc Viện Quản lý Việt cảnh báo: Hiện tượng này phản ánh một sự thật nguy hiểm hơn nhiều đó là người Việt Nam hay giới trẻ có xu hướng cố gắng sống giống nhau, suy nghĩ giống nhau. Hay nói cách khác chúng ta muốn trở thành và hòa lẫn trong đám đông.  Bài viết của TS Vũ Tuấn Anh dưới đây sẽ phân tích rõ hơn lời cảnh báo trên:

Sự thật nguy hiểm

Không bỏ lỡ cơ hội ăn theo trào lưu in tên lên lon Coca Cola, một siêu thị tại quận 7, TP.HCM mở quầy in tên lên vỏ lon cho khách. Khách hàng, đa phần là các bạn trẻ, khá hào hứng xếp hàng tham gia trò này. Ảnh: Zing.

Khắc tên trên lon Coca Cola hay làm một điều gì đó khác biệt thường được giới trẻ hâm mộ nhanh chóng nhưng cũng sẽ chóng chán. Theo tôi, sỹ diện ảo là phần chính của hiện tượng này. Ai cũng cảm thấy hãnh diện khi tên mình hiện diện bên cạnh tên của một thương hiệu lớn.

Hiện tượng này phản ánh một sự thật nguy hiểm hơn nhiều đó là người Việt Nam hay giới trẻ có xu hướng cố gắng sống giống nhau, suy nghĩ giống nhau. Hay nói cách khác chúng ta muốn trở thành và hòa lẫn trong đám đông.

Mỗi khi làm khác biệt, suy nghĩ khác biệt sẽ bị người chung quanh chê cười phản bác. Khi ép mình hòa lẫn, mỗi khi có một hiện tượng bất kỳ nào đó họ sẽ sử dụng để tạo ra khác biệt. Nhu cầu tạo khác biệt và chú ý thuộc về nhu cầu căn bản. Do vậy, họ sẽ hào hứng với bất kỳ điều gì khác biệt với cuộc sống buồn tẻ hàng ngày.

Chú ý khác biệt vẫn là khác biệt đám đông. Do vậy chúng ta thấy những sự kiện hiện tượng thường bùng phát rất nhanh và sau đó xẹp cũng rất nhanh.

Lý do thứ hai, khi khắc tên mình trên lon Coca Cola, người tiêu dùng không suy nghĩ một cách sâu sắc và phản biện. Có tên trên cái lon ở mọi kệ hàng có gì mà thú vị. Chưa kể cái tên đó sau khi sử dụng bị bóp nát, bị giẫm lên, bị quăng vào thùng rác, bị đem bán đồng nát, bị thương mại hóa.

Lý do nữa mà người tiêu dùng cố tình làm ngơ, quên đi rằng những cái tên khắc trên vỏ  lon kia cũng chỉ là hàng "chợ", được sản xuất hàng loạt. Coca Cola lựa ra những tên thông dụng và thành ngữ thông dụng rồi sản xuất hàng loạt, không có gì là trân trọng đối với khách hàng vì tên Quỳnh, Ngọc, Thu nhan nhản ở hang cùng ngõ hẻm trên cả nước.

Vì sao nghi án trốn thuế của Coca Cola ầm ĩ trở lại?

Có nhiều ý kiến các bạn trẻ nói rằng cái này là vui thôi có gì mà làm to chuyện ầm ĩ quá về câu chuyện nghi án trốn thuế Coca Cola?

Ở đây tôi phải làm rõ về thuế mà Coca Cola phải nộp và hiện tại đang dính tới nghi án trốn thuế mấy ngàn tỷ đồng.

Ngay tại chính quốc (Mỹ), trốn thuế là một tội rất nặng với cá nhân và doanh nghiệp. Coca Cola hiểu rõ điều đó và họ đã tạo ra các hệ thống kế toán, pháp luật để làm sao họ có lợi nhất. Một cách thẳng thắn, rất khó để có thể xác định Coca Cola trốn thuế.

Thuế ở đây nên hiểu là thuế đánh trên lợi nhuận. Tức là tôi chỉ đánh thuế anh khi anh có lời từ 84 triệu dân Việt Nam. Tuy nhiên Coca Cola còn muốn chiếm đoạt luôn số tiền thuế đó bằng cách nâng cao giá thành của nguyên vật liệu. Số tiền đó là từ hầu bao của người tiêu dùng và đáng lẽ theo đạo đức kinh doanh “anh có lời thì phải trích lại cho đất nước đã tạo ra thu nhập đó cho anh”.

Thứ hai, chính các công ty dính nghi án trốn thuế này đã tạo gánh nặng cho chúng ta - người tiêu dùng phải chịu giá xăng dầu cao, thuế suất các mặt hàng thiết yếu cao… Vì ngân quỹ là do thuế. Khi thuế thất thu từ những công ty nghi vấn trái đạo đức như Coca Cola, nhà nước sẽ phải tìm nguồn thu từ những lĩnh vực khác như xăng dầu.

Do vậy bất kỳ công ty nào nghi án trốn thuế đều đang trực tiếp đánh thẳng vào dạ dày và ví tiền của người tiêu dùng.

Chúng ta có thể vui, có thể hòa đồng với những người đang bị nghi án là ăn cắp tiền mồ hôi xương máu của chúng ta hay không? Câu trả lời là dành cho các bạn.

20 năm nay bất kỳ sản phẩm nào của Coca Cola như Samurai, Dasani, Fanta, Schwepps, Sprite… không thể móc 1 xu từ túi tiền của tôi. Tòa án kinh doanh không luận tội được Coca Cola nhưng tòa án nhân dân không cần luận tội mà chuyển thẳng sang thi hành án ngay lập tức.

Thương hiệu Coca Cola sẽ gắn với nghi án trốn thuế

Bên cạnh những quả ngọt gặt hái từ chiến dịch khắc tên trên sản phẩm, Coca Cola cũng đang nhận lại những trái đắng thế này. 

Đã từ lâu trong marketing có chiêu thức cá nhân hóa sản phẩm. Tức là các sản phẩm sẽ được cá nhân hóa theo yêu cầu của khách hàng. Điểm mới ở đây là Coca Cola sử dụng trên thị trường hàng tiêu dùng nhanh là một thị trường rất khó cá nhân hóa.

Về mặt kỹ thuật tôi đánh giá thành công tuy nhiên về chiến lược thì nó là thất bại về lâu dài.

Bên cạnh những quả ngọt gặt hái từ chiến dịch khắc tên trên sản phẩm, Coca Cola cũng đang nhận lại những trái đắng thế này.

Cách đây hai ngày tình cờ tôi có đọc một bài báo nói rằng marketing sẽ chết. Thật sự marketing không chết mà nó được thay đổi vì lý do căn bản - người tiêu dùng hiện tại họ có rất nhiều thông tin và am hiểu về công ty  và sản phẩm. Vì vậy thay vì đổ tiền cho các hoạt động quảng cáo truyền thống, công ty nên đầu tư vào các kênh truyền thông, hoạt động xã hội để cho người tiêu dùng hiểu về bản chất sản phẩm, giá trị. Qua đó họ sẽ gắn kết sản phẩm và tự chuyển sang hành động mua và tiêu dùng.

Quay trở lại, bản thân Coca Cola đang dính tới nghi án trốn thuế thu nhập hàng ngàn tỷ đồng tại Việt Nam. Khi anh đang có vấn đề về đạo đức mà anh còn la lớn - quảng cáo rầm rộ thì tất nhiên anh sẽ trở thành đối tượng bị soi xét.

Không chỉ những lần quảng cáo này, mà bất kỳ đợt quảng cáo nào tiếp theo sẽ gợi lại hình ảnh gã nhà giàu nhưng lại bị nghi án tội phạm trốn thuế. Hình ảnh tiêu cực và trái đạo đức đó sẽ luôn luôn ám ảnh và theo sát Coca Cola trên thị trường Việt Nam.

Khi facebook, twitter, linkedin… ngày càng trở nên mạnh mẽ thì những câu chuyện này sẽ ngày càng nhiều người biết.

Về cá nhân, tôi không sử dụng bất kỳ sản phẩm nào của Coca Cola trong vòng 20 năm nay vì hiểu rõ bản chất độc hại với sức khỏe của các sản phẩm này, vì tôi là Kỹ sư hóa thực phẩm.

Trong lon Coca Cola không có các dưỡng chất tốt nào hết ngoài đường - phẩm màu - hương liệu và nước. Lượng đường quá nhiều sẽ gây ra các bệnh trên người lớn và đặc biệt trẻ em. Doanh số của Coca Cola tại các nước phát triển đang bị giảm sút do người tiêu dùng hiểu rõ về sản phẩm và họ chuyển sang các lọai nước khác như nước quả.

Người tiêu dùng Việt là bầy cừu ngoan?

Tạo khác biệt là nhu cầu chính yếu của mỗi cá nhân. Tuy vậy chúng ta cần tỉnh táo và suy nghĩ sâu sắc về mọi việc làm.

Các bạn  cứ thử suy nghĩ một cá nhân đang bị nghi án ăn cắp mấy chục triệu đồng sẽ bị người xung quanh nghi kỵ và xa lánh như thế nào. Trong khi đó Coca Cola đang bị nghi án lấy hàng ngàn tỷ tiền thuế của dân Việt Nam nhưng phải chăng vì thương hiệu Coca Cola quá lớn, vì Coca Cola quảng cáo quá nhiều mà lại là một doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài mà chúng ta bỏ qua, tha thứ? Câu trả lời một lần nữa nằm ở các bạn.

Chúng ta hãy hành xử một cách có lý trí và sáng suốt để gửi thông điệp tới các công ty hiện hoặc sẽ theo gương Coca Cola rằng: Người tiêu dùng Việt Nam không phải là bầy cừu ngoan ngoan để kiếm lợi nhuận.