Nhân lực điện hạt nhân: Việt Nam chỉ đổ được bê tông hàng rào!

GS.TS Trần Đại Phúc, chuyên gia tư vấn Dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân (ĐHN) tại Ninh Thuận tỏ ra đầy thất vọng khi nhắc đến việc chuẩn bị nhân lực cho nhà máy ĐHN Ninh Thuận dự kiến sắp được xây dựng vào thời gian tới.

Đốt tiền đi học, được gì?

Theo đó bàn tới từng chi tiết nhỏ, TS Phúc thấy lo ngại bởi ông thấy rằng đến cả việc lắp ráp, hàn đường ống công nhân trong nước còn chưa đủ khả năng hàn. Đổ bê tông cho cầu cống còn gây nứt, lún, trong khi đổ bê tông cho lò phản ứng là một trời một vực, khác xa lắm!

"Hạ tầng cơ sở của Việt Nam rất khó đáp ứng yêu cầu cao của nhà máy ĐHN. Nếu có thì trong nước chỉ có thể đảm nhiệm đổ bê tông cho hàng rào, hay sàn nhà trong khu vực nhà máy chứ còn lò phản ứng thì chắc chắn là không thể", GS Phúc khẳng định.

Theo GS Phúc: "Không muốn đầu tư dài hạn, việc đào tạo không bài bản thì mong gì có được nhân lực.Trong khi hiện nay đào tạo kiểu vất tiền ra cửa sổ. Cử 200-300 cán bộ đi sang liên xô 5 năm dạy lại chương trình của bách khoa và phổ thông thì chỉ mất tiền và mất thì giờ".

TS Phúc kể lại, ông từng khuyên Việt Nam phải tuyển cả ngàn cán bộ cả ở EVN, bộ KH&CN và các Viện đào tạo triệt để dài hạn trong nước 2 năm liên tục, sau đó tùy theo cán bộ nào muốn học chuyên ngành sâu rồi mới cử sang Nga, Mỹ hay Nhật học tay nghề chuyên của họ 2-3 năm nữa nhưng không ai làm.

Giống như Trung Quốc khi mua công nghệ điện hạt nhân của Pháp họ qua đó ăn ở dầm dề tại nhà máy điện hạt nhân thì mới mong học cách làm của họ.

"Còn cách học của mình thì cứ cử cán bộ đi học 2 tuần bên nước này, 3 tuần sang nước kia. Bộ GD&ĐT còn gửi 60 giáo sư của 5 trường đại học đi học về để đào tạo nhân lực trong nước, với 6 tuần qua đọc mục lục không còn chưa hết, chưa hiểu chứ nói gì đến học? Mỗi chuyến đi như thế này mất 27 tỉ đồng mà không hiệu quả trong khi đó vẫn nói là Việt Nam không có tiền!", GS Phúc tiếc nuối.

Nhân lực cho nhà máy điện hạt nhân được xem là yêu cầu rất cao nhưng việc đào tạo dường như đang cách xa mục tiêu

Không trực tiếp làm, có gì để giám sát?

GS Cao Chi cũng đồng tình với quan điểm và những lo ngại của GS Trần Đại Phúc bởi ông biết GS Phúc là một chuyên gia từng làm việc tại nhà máy điện hạt nhân. Từng trải nghiệm qua các nhà máy điện nguyên tử nên GS Phúc không nói đơn thuần như một chuyên gia nghiên cứu sách vở. Chính vì thế GS Cao Chi cho rằng những lo ngại này đáng phải suy nghĩ.

Theo GS Cao Chi, có thể hiểu việc xây dựng lò phản ứng cho nhà máy điện nguyên tử sẽ phải tuân thủ theo một tiêu chuẩn nhất định và rất cao. Ví dụ nhà cửa cầu cống, độ bền bê tông yêu cầu bình thường nhưng lò phản ứng thì phải chịu được động đất, thậm chí máy bay rơi vào cũng không việc gì.

"Vật liệu cho nhà máy cũng phải là vật liệu theo chuẩn nhất định. Xi măng, sắt cũng phải bảo đảm theo chuẩn nếu không sẽ rất nguy hiểm. Do vậy rất có thể mác xi măng hay sắt thép trong nước không đúng tiêu chuẩn thì sẽ phải mua ở nước ngoài chuyển về", GS Cao Chi nói.

Theo GS Chi, do Việt Nam quyết định mua nhà máy của nước ngoài theo dạng chìa khóa trao tay, điều này có nghĩa khi mua của nước nào nước đó sẽ đảm nhiệm toàn bộ việc xây dựng.

"Nhưng chắc chắn một điều dù có đi mua sẵn về dùng thì phía Việt Nam phải biết hết, vì khi triển khai có khâu nào không đúng theo tiêu chuẩn mới phát hiện được", GS Cao Chi nói.

Theo GS Trần Đại Phúc, hiện tất cả các nhà máy điện hạt nhân được phân loại thế hệ 3 hoặc 3+ được xem là an toàn. Nhưng để đảm bảo sự an toàn của nhà máy ĐHN, nhân lực phải được đào tạo một cách bài bản, có trách nhiệm trong từng chuyên ngành của cá nhân và tập thể, có đủ khả năng quản lý điều hành và triển khai dự án ĐHN như mong muốn.

"Không có nguồn nhân lực như yêu cầu, không thể nói đến những điều kỳ diệu!", GS Phúc một lần nữa nhấn mạnh.