Cóc chứa nhiều độc tố như cá nóc, trúc đào

PV trao đổi với giáo sư Nguyễn Thị Dụ, Chủ tịch Hội đồng về vấn đề này.

- Từng là giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, bà nghĩ sao về một số trường hợp mới đây ở Quảng Bình nói rằng ăn cóc có thể chữa được ung thư?

- Chúng ta cần phải làm rõ một điều là người nói rằng mình bị ung thư phải được chẩn đoán chắc chắn trên lâm sàng, cận lâm sàng và sinh thiết tế bào rằng đó là bệnh ung thư. Phải chọc sinh thiết nhiều lần để xác định, không phải một nơi làm mà nhiều nơi ở những địa chỉ tin cậy.

Còn như một số trường hợp được báo chí phản ánh là Bệnh viện Trung ương Huế nói là khối u hay một trường hợp nói là ở Viện K nhưng không nói rõ là có chọc sinh thiết tế bào hay không. Thậm chí có người nói rằng hồ sơ bệnh án mất hết rồi.

Hay như một số bệnh nhân nói cóc có tác dụng giảm đau giống như moóc phin, nhưng thực tế chưa có khoa học nào chứng minh điều này.

- Độc tính của cóc đã được nói đến nhiều, cụ thể là như thế nào?

- Điều này cần có sự khẳng định của khoa học, không thể nói một cách dân dã được. Trên thế giới có nhiều công trình nghiên cứu chứng minh nọc cóc chứa nhiều chất độc. Nọc độc nằm trong tuyến nọc, tuyến nước bọt của con cóc, dưới mắt. Nhưng có thể chất độc tiết qua hạch bạch huyết truyền đi khắp nơi như mủ, da để bảo vệ chống lại kẻ thù. Trứng, gan có cũng có độc chất.

Chẳng hạn như thành phần bufagins trong nọc cóc giống với độc chất có trong cây trúc đào, tác dụng chủ yếu trên tim. Chất này có thể dùng để điều trị suy tim nhưng nếu dùng quá liều lại thành độc. Ngoài ra còn có tetrodotoxin, giống như chất độc ở cá nóc và nhiều chất độc khác có hại cho mạch máu như làm co mạch, tăng huyết áp, làm cho tim đập nhanh hoặc chậm...

Thịt, mỡ cóc không độc nhưng nếu người làm không khéo mủ có thể dính vào thịt gây ngộ độc. Vì thế mới có chuyện nhiều gia đình cho con ăn ruốc cóc, đùi cóc thì không sao nhưng cũng có trường hợp tử vong.

- Hội đồng Khoa học đánh giá thế nào về tác dụng chữa bệnh của cóc?

- Trên thế giới cũng có nước đưa cóc vào làm thuốc như Trung Quốc, dùng trong Đông y để chữa suy tim, tuy nhiên từng gây tử vong. Còn dùng bộ phận nào để chế biến thì chúng tôi không rõ.

Hội đồng Khoa học đã kiến nghị với Bộ Y tế nên cho thực hiện một đề tài nghiên cứu khoa học sâu hơn, dài hơn để tìm ra những yếu tố nào có lợi trong điều trị ung thư. Như nọc của rắn rõ ràng là độc nhưng lại có lợi cho một số bệnh nhân nếu sử dụng một số thành phần nhất định, một lượng nhất định. Tuy nhiên thời gian nghiên cứu cho việc này cũng sẽ rất lâu, 3-5 năm.

- Vậy sắp tới, sau việc thành lập Hội đồng Khoa học, Bộ Y tế sẽ có động thái gì?

- Đến thời điểm này tất cả những thông tin mà Bộ có được đều do Sở Y tế Quảng Bình báo cáo. Vì thế trong thời gian tới, Bộ sẽ cử một đoàn vào tận Quảng Bình, gặp những bệnh nhân nói rằng ăn cóc chữa ung thư, khám, xét nghiệm lại, theo dõi bệnh nhân trước và sau khi ăn cóc.

Đồng thời cũng sẽ quay một vài chi tiết làm thịt cóc, lấy một số con mà ông Khởi (bệnh nhân ở Quảng Bình nói rằng ăn cóc chữa ung thư) thường ăn, lấy lại đầu, da, gan nghiền nát thành dung dịch để cho thỏ, chó, mèo uống xem có triệu chứng ngộ độc không? Đại học Y Hà Nội sẽ tiến hành thử nghiệm lâm sàng. Cần phải lấy mẫu cóc vì cùng một loại rắn nhưng sống ở miền Bắc, miền Nam có con độc có con không.

- Tại thời điểm này Hội đồng Khoa học có khuyến cáo gì với dân?

- Người dân không nên ăn thịt cũng như các bộ phận của cóc vì có thể gây ngộ độc, tỷ lệ tử vong cao. Có người qua được cơn nguy kịch thì bị suy thận, vô niệu... Hơn nữa, cóc rất bẩn có nhiều giun sán, ký sinh trùng.

Người bị ngộ độc có thể thấy tê môi, buồn nôn, nôn, rối loạn nhịp tim, tim đập nhanh, hồi hộp, tụt huyết áp, hoảng hốt vì thế sinh ra ảo giác, các rối loạn nhịp tim nguy hiểm, hạ huyết áp, một số trường hợp có thể co giật.