Lãnh đạo các nước sông Mekong thống nhất cần đánh giá toàn diện đầy đủ các rủi ro đối với phát triển

Quang cảnh khai mạc Hội nghị Cấp cao lần thứ hai Ủy hội sông Mê Công quốc tế- Ảnh: tinmoitruong.vn

TP. HCM, ngày 5 tháng 4 năm 2014 – Lãnh đạo của các chính phủ Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam đã một lần nữa xác nhận cam kết của mình đối với hợp tác Mekong, đảm bảo thực hiện Tuyên bố Hua Hin năm 2010 và các ưu tiên chính đối với Ủy hội Sông Mekong, bao gồm việc nhanh chóng thực hiện các nghiên cứu tổng hợp để có những khuyến nghị xác đáng liên quan đến các định hướng phát triển có sử dụng tài nguyên.

Tuyên bố Hồ Chí Minh đã được thông qua bởi Ngài Thủ tướng nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam – Nguyễn Tấn Dũng, Ngài Thủ tướng Vương quốc Campuchia Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen, Ngài Thủ tướng Cộng Hòa Nhân dân Lào – Thongsing Thammavong, và Ngài bí thư thường trực Bộ Ngoại Giao Vương quốc Thái Lan – Sihasak Phuangketkeow. Trong số các kết luận, tất cả các nhà lãnh đạo đều khẳng định Nghiên cứu của Hội đồng Uỷ hội sông Mê Công quốc tế về “Phát triển và Quản lý bền vững sông Mekong bao gồm những tác động của các công trình thủy điện dòng chính”  và nghiên cứu về Đồng bằng sông Cửu Long do Việt Nam đề xuất sẽ là nền tảng cho những hiểu biết sâu hơn về những nguy cơ tiềm ẩn và các lợi ích của các công trình phát triển.

Kết thúc Hội nghị cấp cao lần thứ 2, các nhà lãnh đạo cũng đặt ra ưu tiên cho Ủy hội Sông Mekong là xác định các cơ hội và thách thức trong khu vực trong 10 năm tới, bao gồm áp lực gia tăng dân số, nhu cầu tăng cao về nước, lương thực và năng lượng và biến đổi khí hậu.

Nghiên cứu của Hội đồng về Quản lí và Phát triển bền vững sông Mekong, bao gồm các tác động của các đập thủy điện trên dòng chính sông Mekong được Hội đồng MRC đề xuất với sự tham gia của của các Bộ trưởng phụ trách về Nước và Môi trường tại cuộc họp hằng năm vào tháng 12/2011. Nghiên cứu của Hội đồng nhằm mục đích cung cấp một bức tranh đầy đủ hơn về các tác động xuyên biên giới tiềm tàng do việc phát triển trên dòng chính.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng khẳng định tại Hội nghị: “Để xác định các thách thức này, nỗ lực từ các quốc gia riêng lẻ là không đủ. Chúng ta cần tăng cường hợp tác vùng, đặc biệt là giữa các nước ven sông, cả ở đầu nguồn và cuối nguồn thông qua các cơ chế đa phương và tiểu vùng như MRC. Có thể nói chưa bao giờ Lưu vực sông Mekong đứng trước nhiều thách thức như hiện nay. Nhu cầu gia tăng về tài nguyên cho các hoạt động kinh tế, xã hội, trong đó có nhu cầu năng lượng và lương thực đã tạo nên áp lực ngày càng lớn đối với tài nguyên nước và các tài nguyên liên quan và môi trường sinh thái trong lưu vực sông”.

MRC sẽ tập trung Phòng tránh, giảm thiểu và giảm nhẹ các rủi ro đối với hệ sinh thái sông, an ninh lương thực, sinh kế và chất lượng nước do gia tăng hoạt động nông nghiệp, ngư nghiệp, thủy lợicũng như thuỷ điện, giao thông thủy và các hoạt động phát triển khác trong lưu vực.

Bản Tuyên bố ghi nhận các thành tựu đạt được kể từ Hội nghị Hua Hin lần 1 năm 2010 và tái khẳng định các nước thành viên cần làm việc thông qua các cơ chế có sẵn của MRC để giải quyết vấn đề nguồn nước chung.

Ông Hans Guttman, Giám đốc điều hành Ban Thư kí Ủy Hội MRC cho biết: “Vai trò của MRC cần được đánh giá trên những nỗ lực thúc đẩy hợp tác quốc tế và  kết quả của những hợp tác quốc tế đó đối với những chuyển biến tích cực cho xã hội, môi trường và phát triển kinh tế.”

Các nhà lãnh đạo cũng ưu tiên cho các nỗ lực dài hạn nhằm để giảm các rủi ro về lũ và hạn hán và tác động của nước biển dâng với lưu vực sông Mekong.

Để chống lại các tác động của thiên tai, các nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh: các nước nhận thấy biến đổi khí hậu sẽ tiếp tục làm thay đổi chế độ thủy văn của lưu vực và hậu quả là sẽ ảnh hưởng đến sinh kế và kinh tế trong vùng.

MRC sẽ tìm kiếm và xác định hướng đi cụ thể, xác định các cơ hội và thách thức cho kế hoạch chiến lược nhằm phối hợp chặt chẽ không chỉ với các đối tác phát triển mà còn với tất cả các bên liên quan, đặc biệt là các tổ chức xã hội dân sự.

Lãnh đạo các chính phủ tái khẳng định quyết tâm chính trị trong việc thực hiện Hiệp định Mekong và cam kết tăng cường mối quan hệ hợp tác của MRC với các đối tác đối thoại là Trung Quốc và Myanmar và các đối tác phát triển.

Hội nghị cấp cao lần thứ 2 với sự tham gia của Thủ tướng và đại diện cấp cao của các nước thành viên MRC Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam và phái đoàn của Myanmar và Trung Quốc cùng với các nhà lãnh đạo trong khu vực, chuyên gia về Nước và các nhà ngoại giao đã giải quyết những vấn đề được nhấn mạnh liên quan đến Sông Mekong và tài nguyên của con sông và vách ra định hướng và chính sách chiến lược cho MRC.