Ngay trong câu chất vấn đầu tiên trong phiên Bộ trưởng Bộ Công thương trả lời chất vấn trước Ủy ban TVQH sáng nay 1.4.2014, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc Mã Điền Cư đã hỏi thẳng về “2 vấn đề gây bức xúc dư luận xã hội”. Đó là tình trạng thương lái thu mua nông, thủy sản làm rối loạn thị trường, gây thiếu nguyên liệu sản xuất trong nước; và tình trạng xuất khẩu lậu khoáng sản qua đường tiểu ngạch.

 

“Phải chăng do sự yếu kém quản lý nhà nước, trong đó trách nhiệm lớn nhất là của Bộ Công thương? Phải chăng là thiếu trách nhiệm và buông lỏng quản lý. Trách nhiệm cá nhân của Bộ trưởng ra sao? Và đến thời gian nào có thể chấm dứt tình trạng này?”- ông Mã Điền Cư đặt ra hàng loạt các câu hỏi cụ thể.

 

Theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, đã xuất hiện tình hình ở địa bàn này, địa bàn khác, hiện tượng thương lái thu gom hàng nông, thủy sản. Bộ Công thương, với trách nhiệm quản lý nhà nước lĩnh vực đã rà soát lại các khung pháp lý thực hiện luật Thương mại và luật cạnh tranh. Theo đó, những thương nhân không có sự hiện diện thương mại ở VN thì không được phép thu mua, trừ trường hợp thông qua các doanh nghiệp VN. Thực tế nhiều thương nhân, thương lái chưa làm đúng quy định. Bộ đề nghị các sở công thương xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

 

Tình hình, theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, cũng đã có sự cải thiện. Đến đầu năm 2014, trước dư luận về việc thương lái mua gom cây Huyết đằng ở Kon Tum, Bộ Công thương đã đề nghị chi cục QLTT kiểm tra, và theo báo cáo thì không có hiện tượng thu gom (của thương lái nước ngoài), chỉ có một số cá nhân, DN trong nước thu mua để làm thuốc. Về hiện tượng thu mua lá khoai lang non, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng thừa nhận có hiện tượng thương lái nước ngoài thu mua số lượng lớn lá khoai lang non. “QLTT đã vận động bà con, yêu cầu phải có pháp nhân. Và họ rút luôn”- Bộ trưởng nói.

 

Về việc thu gom cây culi ở Nghệ An, theo báo cáo, có hiện tượng nhưng xảy ra từ 2013 về trước. Còn hoạt động thu mua thảo quả ở Hà Giang, Hà Giang báo cáo không có hiện tượng này.

 

“Chúng tôi đã kiểm tra hết sức nghiêm túc với tinh thần cầu thị. Nhưng tình hình vẫn có khả năng diễn ra phức tạp trong thời gian tới”- Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nói đồng thời đề ra 3 giải pháp nhằm chấn chỉnh tình trạng này. Theo đó, Bộ tiếp tục rà soát khung pháp lý về quản lý thị trường để vừa quản lý tốt, vừa không để ảnh hưởng tới hoạt động thương mại khi trong thực tế XNK; Tuyên truyền phổ biến để người dân cảnh giác. Nâng cao năng lực quản lý của người thừa hành công vụ, nhất là của lực lượng quản lý thị trường. Và theo ông, để hạn chế thu mua, thu gom bất hợp pháp của thương lái nước ngoài thì “Toàn xã hội vào cuộc”.

 

Riêng đối với vấn đề quản lý khoáng sản, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nói “Chúng tôi xin nhận trách nhiệm, dù đã làm được một số việc, nhưng chưa triệt để”.