Dị dạng mặt vì hội chứng miễn dịch gây teo cơ

Bố của Tuấn (Nghệ An) kể, khi còn nhỏ em có khuôn mặt bầu bĩnh, đáng yêu. Thế nhưng, không hiểu sao càng lớn mặt em càng không cân xứng, một bên bình thường còn một bên bị teo dần. Bệnh viện tuyến tỉnh không phát hiện ra bệnh của cậu bé.

Tới năm 12 tuổi, vì khuôn mặt biến dạng nhiều nên bị bạn bè chế giễu, Tuấn mặc cảm không chịu đến trường. Bố mẹ đưa em tới Bệnh viện Việt - Đức khám, chụp phim. Bác sĩ kết luận Tuấn bị hội chứng Romberg - một căn bệnh do hệ miễn dịch tấn công và ăn mòn các mô cơ, khiến một nửa gương mặt bị teo, khung xương bị ảnh hưởng một phần, da, cơ teo lép.

Các bác sĩ đã hút mỡ từ bụng và hai bên mặt trong của đùi để bơm lên mặt, làm đầy và cân chỉnh khuôn mặt cho Tuấn. Có lại gương mặt phổng phao, cân xứng, Tuấn đã tự tin hơn và tiếp tục đến trường.

Bệnh nhân bị lệch cằm và răng trước khi phẫu thuật. Sau khi phẫu thuật kéo giãn xương hàm, mặt bệnh nhân cân đối, răng cũng thẳng hàng hơn.

Cũng có gương mặt không hoàn chỉnh, cô thiếu nữ Minh Hồng (Nam Định) từng nghĩ tới cái chết. Hồng sinh ra đã không có tai trái, càng lớn thì một nửa mặt trái càng teo đi dẫn đến miệng bị méo. Đến năm 17 tuổi, không muốn sống cả đời với gương mặt dị dạng và nỗi mặc cảm, Hồng đến bệnh viện. Các bác sĩ đã tạo hình tai bằng sụn sườn của chính bệnh nhân, và đang có kế hoạch đặt hệ thống giãn xương kết hợp với phương pháp vi phẫu chuyển dây thần kinh bên khác đến chữa liệt mặt.

Thạc sĩ Nguyễn Hồng Hà, trưởng khoa Phẫu thuật Tạo hình, Bệnh viện Việt Đức, cho biết khoa tiếp nhận khá nhiều bệnh nhân không may bị một số bệnh lý gây teo lép nửa mặt (phần mềm hoặc xương hàm trên và hàm dưới) khiến khuôn mặt mất cân xứng, ảnh hưởng tới chức năng ăn uống, nhìn, thẩm mỹ. Nhiều người vì lý do này nên mất tự tin, ngại giao tiếp.

Theo bác sĩ, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình cảnh bệnh: do dị tật bẩm sinh, không phát triển xương hàm về cơ, da, cơ quan trên mặt; hoặc bị rối loạn phát triển mạch máu (hội chứng romberg); do di chứng của chấn thương, sẹo bỏng, tia xạ hoặc sau cắt các khối u lành tính hoặc ác tính.

Bác sĩ Hà cho biết, có nhiều cách để khắc phục tình trạng mất cân đối này.

Một ca phẫu thuật tạo hình hàm mặt tại khoa Phẫu thuật Tạo hình, Bệnh viện Việt Đức, Hà Nội. Ảnh: VĐ.

Thứ nhất là làm đầy và cân chỉnh khuôn mặt bằng chất liệu làm đầy bằng chất liệu nhân tạo như tiêm silicone lỏng, nhưng cách này có thể gây nhiễm trùng, hoại tử các tổ chức, tác dụng không kéo dài và tốn kém. Việc làm đầy bằng các chất tự nhiên: hút mỡ tự thân của bệnh nhân, lấy máu quay ly tâm để lấy được tế bào gốc và yếu tố tăng trưởng rồi tiêm lại vào cơ thể bệnh nhân khả quan hơn. Cách này cho tỷ lệ tế bào sống cao, đồng thời có thể làm trẻ hóa da, giảm các vết nhăn nhỏ. Tuy nhiên, phương pháp này không đáp ứng được những trường hợp bị biến dạng lớn trên mặt.

Thứ hai là chuyển vạt da, cơ, xương từ nơi khác trên cơ thể tới mặt. Để đảm bảo da, xương, cơ sống được, cần khâu nối mạch máu nhỏ dưới kính hiển vi (vi phẫu). Cách này cho phép may lượng da cơ đủ lớn, bù đắp cho phần khuyết, nhưng sự phù hợp màu sắc, hình khối, chức năng thì không đảm bảo.

Thứ ba là tái tạo lại khuôn mặt bằng chất liệu tại chỗ nhờ kỹ thuật kéo giãn xương hàm trên và hàm dưới bằng dụng cụ. Bác sĩ sẽ đặt hai hệ thống dụng cụ ở hai đầu xương mặt, ở giữa đặt hệ thống kéo dài liên tục. Mỗi ngày sẽ kéo dài được khoảng 1 mm, cơ, da cũng giãn theo. Sau 1-2 tháng, xương hàm sẽ gần cân đối hai bên, da, cơ cũng giãn ra tương tự. Đây là một kỹ thuật phức tạp (khó hơn kéo dài xương chân nhiều vì xương mặt là khối xương 3 chiều), giá hệ thống dụng cụ rất đắt và hiện chỉ có một số ít nước tiên tiến trên thế giới thực hiện được.

Theo bác sĩ Hà, cho tới nay, bệnh viện đã thực hiện thành công hai cách trên (bơm chất làm đầy mặt và vi phẫu chuyển vạt da, cơ, xương từ nơi khác lên mặt), cân chỉnh lại khuôn mặt cho khá nhiều bệnh nhân. Riêng kỹ thuật kéo giãn xương mặt mới đang chuẩn bị tiến hành.

Từ ngày 17 đến 20/5, một đoàn chuyên gia Mỹ từ Đại học tổng hợp California, Los Angeles (UCLA), một trong 10 trường y danh tiếng nhất Mỹ sẽ tới Bệnh viện Việt - Đức với mục đích chuyển giao công nghệ và các dụng cụ hiện đại để thực hiện phẫu thuật kéo giãn xương mặt. Nhờ vậy, những bệnh nhân bị lệch mặt, khuôn mặt mất cân xứng do bệnh bẩm sinh, chấn thương... sẽ có cơ hội được phẫu thuật theo phương pháp này, đồng thời được hỗ trợ chi phí.

Bệnh nhân đăng ký tư vấn, khám, phẫu thuật cân chỉnh mặt qua điện thoại 04.3.9381820 trong giờ hành chính, hoặc 04.3.8253531 (số máy lẻ 350) vào bất cứ giờ nào trong ngày.

* Tên một số bệnh nhân trong bài đã được thay đổi