Ngập lụt - thành “thương hiệu” của Sài Gòn

Nước ngập lút yên xe khiến phụ huynh vất vả đón con. Ảnh: minh quân

Dân kêu thì cứ việc kêu, chính quyền thành phố vẫn là trách nhiệm của chung: “Vấn đề đặt ra là trách nhiệm, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước từ TP đến sở ngành, quận huyện đối với công tác chống ngập, đặc biệt đối với các dự án thi công gây ngập” - lời bà Nguyễn Thị Quyết Tâm - Chủ tịch HĐND TPHCM.

Ngập là chuyện thường ngày

Người dân TP vốn đã quá quen chuyện ngập lụt, tháng nào cũng dăm ba lần bì bõm trên những nẻo đường mà hầu như nơi nào cũng ngập nước. Không mưa cũng ngập vì triều cường, chỉ là trận mưa nhỏ, đường phố bỗng thành sông. Người dân TP ở những nơi thường xuyên ngập đã quá quen với cảnh chạy lụt. Nhà ở TP mà đều đã chuẩn bị sẵn những bao cát nhỏ, tạo thành những con đê trước cửa, để cản dòng “nước lũ” vô nhà.

Mới đây, tối ngày 4.12, trận triều cường lịch sử cao nhất 61 năm qua, đã khiến hàng trăm hộ dân ở phường Hiệp Bình Chánh (Thủ Đức) chỉ kịp chạy thoát thân. Trong chốc lát, tài sản đã chìm trong biển nước. Nhìn những chậu mai chuẩn bị cho tết ngập trong nước mà người dân đau nhói trong lòng, nghe dự báo, từ nay đến tết còn tới những 4 đợt triều cường vượt mức báo động ba, người dân vẫn phải sống chung với ngập cho đến ngày cận tết. 

Người dân niền Trung, người dân ở nơi cuối nguồn sông Mêkông vốn đã quen với chuyện sống chung với lũ đã đành, trong khi người dân TPHCM thì lại sống với lũ, với ngập nhiều hơn. Người dân Đồng bằng sông Cửu Long thì mỗi mùa nước nổi, người dân bội thu cá tôm, còn người dân Sài Gòn thì lao đao với các dịch vụ như lau chùi bugi, dùng thuyền đưa người qua lại, chở xe máy trên những tuyến phố ngập sâu.

Dư luận ví von rằng, Sài Gòn đã thành Venice của Châu Á, rồi tiềm năng của TPHCM là “du lịch triều cường”, đủ thấy TP vốn có tiếng là “hòn ngọc viễn đông” thủa nào, nay được cả nước ngoài biết đến là TP úng ngập triền miên. Sài Gòn ngập là đề tài cho cư dân thoải mái phóng tác những bài ca với những ca từ “Sài Gòn ngập lắm, Sài Gòn ơi, Sài Gòn ơi”, rồi “Nửa đêm đang ngủ lim dim/ Bỗng đâu nàng đến làm chân ướt mèm...”, và hình ảnh người dân ngồi trên thuyền, giăng câu trên đường phố Sài Gòn đã xuất hiện trên tờ tạp chí nước ngoài.

Chống ngập, lại ngập nhiều hơn  

ĐB Võ Văn Sen: “Chống ngập như hiện nay là không bền vững”. 

Phiên chất vấn của các đại biểu HĐND TPHCM phải nói rằng là “nóng rực” chuyện quanh năm ngập úng, điều không thể chấp nhận ở một thành phố lớn nhất nhì cả nước. ĐB Lê Minh Đức nêu rằng, khi xây dựng tuyến đường Tân Sơn Nhất – Bình Lợi làm cho đoạn Q.Thủ Đức thường xuyên bị ngập khi triều cường, thậm chí khi mưa lớn cũng bị ngập.
 

Ông đặt câu hỏi: “Khi triển khai dự án mở rộng các tuyến đường thì trung tâm có phối hợp với chủ dự án để chống ngập hay không?”. ĐB Võ Văn Sen tiếp lời: “Thời gian qua, tình hình chống tái ngập trên địa bàn TP không hiệu quả chút nào cả”. Ông đưa ra dẫn chứng: Năm 2013 xử lý tổng có 9 điểm ngập, nhưng lại phát sinh ra 21 điểm ngập mới, trong đó có nhiều điểm do thi công ngăn dòng chảy; nghĩa là giảm thì ít, mà tăng lên thì nhiều.

Vậy, “Chương trình chống tái ngập này không phải là thiếu bền vững, mà là không hiệu quả. Nguyên nhân do đâu?” - ông Sen đặt câu hỏi.

“Các dự án chống ngập khi triển khai thi công lại gây ngập. Tại sao các công trình chống ngập thì liên tục được triển khai nhưng vẫn diễn ra tình trạng tái ngập và phát sinh nhiều điểm ngập mới?” - ĐB Dương Văn Nhân nêu vấn đề. Nói thay nỗi lòng, tâm tư người dân, ĐB Tuyết Nhung nêu: “Công tác chống ngập thời gian qua chưa đáp ứng được nguyện vọng của cử tri TP!”.

Ông Nguyễn Ngọc Công - Phó Giám đốc Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TPHCM - thừa nhận: Hầu hết các điểm ngập mới phát sinh là do thi công các dự án. Ông lý giải: Các đơn vị thi công trong quá trình thi công dẫn dòng không hợp lý, xâm chiếm dòng chảy nên xảy ra ngập. Để xảy ra tình trạng này, một phần là do công tác quản lý thời gian qua chưa tốt. Mới đây lãnh đạo TP đã đi khảo sát và có nhắc nhở chủ đầu tư. Từ đây đến tết, sẽ cố gắng làm tốt, không để xảy ra tình trạng này nữa”.

Theo ông Công: “Muốn giảm ngập bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay thì nhất thiết phải có hệ thống đê bao và kiểm soát triều. Dự kiến từ nay đến 2020, TP tiếp tục đầu tư hoàn thiện các hệ thống đê bao và các cống kiểm soát triều trên địa bàn”. Như vậy, người dân TP sẽ phải sống trong ngập lụt chí ít cả hơn nửa thập kỷ.
 
Đúc kết chất vấn về ngập lụt, Chủ tịch HĐND TP cũng chưa thỏa: Vấn đề đặt ra là trách nhiệm, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước từ TP đến sở ngành, quận huyện đối với công tác chống ngập, đặc biệt đối với các dự án thi công gây ngập. địa bàn TP.