Triển lãm ảnh "Nước - Năng lượng - Cuộc sống"

Ảnh minh họa

Triển lãm này là những ghi chép dựa trên Nghiên cứu “Quy trình ra quyết định liên quan đến thủy điện” do Trung tâm Bảo tồn và Phát triển Tài nguyên Nước thực hiện nhằm góp phần vào hoàn thiện quy trình ra quyết định và thực hiện các quy trình đó một cách bền vững, giảm thiểu tác động không đáng có. Triển lãm sẽ được khai mạc lúc 16.00 ngày 21/11/2013.

Vai trò của thủy điện trong đảm bảo an ninh năng lượng của quốc gia là vô cùng quan trọng. Cung cấp hơn 43% lượng điện, các công trình thủy điện đóng góp to lớn cho quá trình phát triển đất nước. Quá trình ra quyết định phát triển thủy điện là một quá trình phức tạp từ quy hoạch, đánh giá tác động môi trường, xây dựng, vận hành đến dừng khai thác. Mỗi bước trong quá trình lại đòi hỏi sự tham gia của nhiều lĩnh vực và chuyên môn rất cao. Mỗi quyết định được đưa ra cần cân nhắc kỹ lưỡng để (1) đảm bảo khai thác hiệu quả, (2) đảm bảo chất lượng công trình, (3) giảm thiểu tối đa rủi ro và tác động đến môi trường và con người,(4) hỗ trợ phục hồi sinh kế cho những cộng đồng bị ảnh hưởng.

Những ghi chép này được thực hiện trên địa bàn tỉnh Kon Tum là một trong những tỉnh có mật độ thủy điện cao ở Việt Nam. Trong một thời gian hạn chế, các ghi chép này mới chỉ thể hiện được một phần nào kết quả nghiên cứu đã chỉ ra, đồng thời chỉ phản ánh góc nhìn định tính của tác giả Phạm Hoài Thanh.

Chia sẻ suy nghĩ của ông Nguyễn Văn Niệm, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Hơ Moong, huyện Sa Thầy “Chia sẻ để rút kinh nghiệm cho các công trình sau” và quan điểm học hỏi từ thực tế, tác giả của bộ ảnh gửi đến quý vị những quan sát cá nhân với hy vọng sẽ đóng góp tích cực vào quá trình phát triển thủy điện hiệu quả, bền vững cho sự nghiệp phát triển hài hoà của đất nước và giảm thiểu các tác động không mong đợi.  

PGS.TS Lê Anh Tuấn – Viện phó Viện Biến đổi khí hậu khoa Môi trường, Đại học Cần Thơ trăn trở: "Thủy điện có thể đem lại nhiều lợi nhuận cho nhà đầu tư nhưng lại gây ra những tổn thất cho nhiều đối tượng khác. Nguồn nước phải được phân bổ theo nguyên tắc chia sẻ lợi ích và chia sẻ rủi ro, kể cả việc buộc thủy điện phải dùng một phần lợi nhuận để bù đắp các ảnh hưởng xấu mà nó gây ra cho những người khác".  

Trong năm 2012 và năm 2013, Trung tâm đã triển khai nghiên cứu về quá trình ra quyết định phát triển thủy điện. Nghiên cứu đã ghi nhận được những tiến bộ trong công tác đền bù tái định cư khi so sánh giữa quá trình thực thi của 2 thủy điện Yali và Pleikrong, nhưng đồng thời cũng chỉ ra những tồn tại trong quá trình này như hạn chế về nhân lực và thời gian. Đặc biệt, từ sau năm 2003, chủ đầu tư được trao quyền chỉ định nhà thầu không thông qua đấu thầu mở, là nguyên nhân dẫn đến những thiếu sót trong thiết kế và chi phí. Nghiên cứu sẽ tiếp tục được hoàn thiện, phục vụ cho các đối thoại xa hơn với các bên liên quan đến quá trình ra quyết định thủy điện tại khu vực Tây Nguyên.