Tin Môi Trường- Tin nhanh về môi trường Việt Nam
Hotline: 091.5203050 - 091.5203070
Email: tinmoitruong@tinmoitruong.com
Website: tinmoitruong.com.vn

Bão Hải Yến và phép thử cao su, thủy điện miền Trung

(17:46:46 PM 09/11/2013)

(Tin Môi Trường) - Cơn bão số 10, 11 mới qua khiến dải đất miền Trung gần như kiệt quệ. Những mái nhà chưa kịp lợp sau bão, hàng nghìn ha cao su gẫy đổ vẫn nằm ngồn ngang, hồ đập thủy điện nước mấp mé tràn. Ngày 10/11 siêu bão Hải Yến sẽ lại đổ bộ vào Quảng Ngãi – Thừa Thiên Huế, đi dọc các tỉnh miền Trung và ảnh hưởng mưa lớn tại các tỉnh phía bắc.

"Bão tiếp cận đất liền sớm nhất là ở Quảng Ngãi - Thừa Thiên Huế, dự kiến lúc 4-10h sáng 10/11. Sau đó bão có khả năng đi dọc các tỉnh Quảng Trị - Nghệ An từ 7-13h ngày 10/11", ông Bùi Minh Tăng, Giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương phát biểu tại phiên họp ở Văn phòng Chính phủ chiều 8/11. Theo ông Tăng, nếu đổ bộ thì đây là cơn bão có cường độ mạnh nhất từ trước tới nay vào biển Đông và đất liền Việt Nam.

Nước mắt “vàng trắng” chưa kịp khô

Trong 2 cơn bão số 10 và 11 vừa qua đã có 215.000 ha cao su bị tàn phá, trong đó 13.000 ha diện tích cây cao su bị mất trắng ở các tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh.

Bão Hải Yến đổ bộ miền Trung khiến dư luận thêm một lần nữa nơm nớp lo lắng cho các vườn cao su. Trước đó, tại buổi tọa đàm: “Giải pháp nào cho cây cao su ở miền Trung” diễn ra ngày 8/11, ông Dương Đình Phương, chủ vườn cao su tiểu điền thị trấn Nông trường Việt Trung, huyện Bố Trạch, Quảng Bình chia sẻ: “Cơn bão số 10 vừa qua gây hại lớn rất cho người dân cao su trong đó có gia đình tôi. Trước khi bão vào đã chuẩn bị rào nhà cửa nhưng cây cao su ở ngoài. Cường độ bão đi chậm, quần trong 4h đồng hồ, cây cao su đều đổ hết, những cây đất mềm bị trốc, những cây có rễ cọc thì gãy ngang”.

Theo ông Phương, 30 năm nay mới trở lại 1 cơn bão to như vậy, phá hoại hàng ngàn ha hoa màu, ha cao su của hộ dân. Trước khi trồng cao su, xung quanh có hàng cây chắn gió bằng tràm. Bão to qua tràm đổ trước.

Toàn bộ nhân dân Quảng Bình và Nông Trường huyện Bố Trạch đều thiệt hại. Sau cơ bão, nhân dân tập trung dựng lại cây. Cây nào có độ xiên trên 30 độ thì chống sau. Cây còn rễ cọc thì chống đỡ lên và chặt lá để giữ lại”

Cao su được ví như “vàng trắng” đối với các tỉnh Bắc bộ và Trung Trung bộ. Vậy nhưng chỉ trong 2 cơn bão số 10 và 11 vừa qua đã có 215.000 ha cao su bị tàn phá, trong đó 13.000 ha diện tích cây cao su bị mất trắng ở các tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh.

Riêng tỉnh Quảng Bình, đã có 11.297 ha cao su đã bị gãy đổ, thiệt hại hoàn toàn và tập trung chủ yếu ở các huyện: Bố Trạch, Quảng Ninh, Lệ Thủy, Quảng Trạch. Tỉnh Quảng Nam, chỉ tính riêng huyện Hiệp Đức có hơn 30.000 cây cao su bị gãy đổ, người dân trồng coi như mất trắng.

Nước mắt “vàng trắng” chưa kịp khô sau trận bão số 10, 11, siêu bão Hải Yến lần này đổ bộ vào miền Trung, nước mắt “vàng trắng” có tiếp tục rơi?

Mối nguy từ hồ, đập thủy điện

Hồ Hóc Mít ở huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi đang có nguy cơ vỡ đập vì thân đập được làm bằng đất (Ảnh chụp tháng 9/2013)

Không chỉ vậy, mối nguy từ hồ, đập thủy điện cũng được đặt ra. Miền Trung, nơi “hứng bão” cho cả nước cũng là nơi có mật độ hồ chứa thủy lợi, thủy điện nhiều nhất cả nước. Tỉnh Thanh Hóa có 610 hồ chứa nhưng có đến 92 hồ không đảm bảo an toàn.

Tại tỉnh Hà Tĩnh có 345 hồ chứa lớn nhỏ, 57 đập dâng với tổng dung tích trên 785,6 triệu mét khối nước. Trong số đó, 100 hồ chứa và đập nhỏ đã xuống cấp, đặc biệt 17 hồ đập lớn... đã báo động đỏ. Quảng Bình và Quảng Trị có 277 hồ thủy lợi phần lớn hư hỏng, xuống cấp…

Còn tỉnh Nghệ An có 625 hồ chứa với tổng dung tích hơn 387 triệu mét khối nước thì đa số đã “già” hơn tuổi 40. Trong đó có tới 500/625 đập và thành hồ sạt lở, thấm, nứt, có nguy cơ vỡ trong mùa mưa. Báo cáo của tỉnh Nghệ An cho thấy, để sửa chữa số hồ chứa mất an toàn cần tới hàng nghìn tỷ đồng nhưng ngân sách mỗi năm chỉ cấp cho tỉnh này khoảng 7-8 tỷ đồng.

Trả lời báo chí, TS Đào Trọng Tứ, Trung tâm Bảo tồn tài nguyên nước và Thích nghi với biến đổi khí hậu cho biết, ông chưa bao giờ nghe thấy có kịch bản vỡ đập ở Việt Nam, đối với những đập nhỏ và vừa thì lại càng không có. “Có thể khẳng định đến 99% rằng các đập nhỏ và vừa ở Việt Nam không có kịch bản vỡ đập”, ông Tứ nói.

Hiện, hệ thống thủy điện bậc thang khá phổ biến. Nếu xảy ra vỡ đập thì nguy cơ cho người dân hạ du sẽ khủng khiếp. Ví dụ, cụ thể là trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn (Quảng Nam) có 10 dự án thủy điện bậc thang.

Nếu chỉ một công trình sự cố vỡ đập sẽ kéo theo vỡ đập liên hoàn, thảm họa sẽ vô cùng lớn. Vì vậy, việc xây dựng phương án ứng phó sự cố vỡ đập thủy điện là hết sức cần thiết nhằm giúp cho địa phương chủ động ứng phó hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản của nhân dân vùng hạ du.

Ngày 2/10 vừa qua, mặc dù trận bão số 10 đã đi qua, trời đã tạnh ráo nhưng người dân các xã Đại Hồng, Đại Tân, Đại Quang… thuộc huyện Đại Lộc lại trong cơn hoảng loạn phải gồng gánh nhau tránh lũ.

Thủy điện Đắk Mi 4 xả lũ khiến nhiều địa phương của huyện Phước Sơn (Quảng Nam) bị ngập lũ nặng và bị cô lập.

Nước lũ đổ về, trong khi đó thủy điện Đắk Mi 4 vẫn chạy máy phát điện khiến thôn 2 của xã Phước Hòa và thôn 1, 10 của xã Phước Hiệp bị ngập sâu.

Theo UBND huyện Phước Sơn, sau khi các xã bị ngập nước, UBND huyện đã yêu cầu thủy điện Đắk Mi 4 dừng ngay việc phát điện để giảm gây ngập lụt nhà dân. Khoảng 9g sáng 2-10, thủy điện Đắk Mi 4 ngừng phát điện nên lượng nước về phía thượng nguồn sông Thu Bồn giảm.

Trong khi đó, thủy điện Đắk Mi 4 đã mở 5 cửa xả lũ, đổ nước về sông Đắk Mi (thượng nguồn sông Vu Gia) với lưu lượng 2.000m3/s, trong khi nước về hồ 2.300m3/s. Hơn 7.000 học sinh cũng được cho nghỉ học để đảm bảo an toàn.

Nguyên Thảo/ ĐV(Tổng hợp)