10 lần bị phát hiện, Hào Dương vẫn “coi trời bằng vung”

UBND TP.HCM cũng sẽ xem xét các biện pháp xử lý triệt để đối với “điểm nóng” này trong thời gian tới.

Năm 2009: Nước thải của Công ty Hào Dương từ bể chứa đến máng thoát xả thẳng ra sông chưa qua xử lý - Ảnh: Nguyễn Triều

Năm 2008: Nước thải chưa qua xử lý từ Công ty Hào Dương làm nước sông Đồng Điền sủi bọt trắng xóa - Ảnh: Nguyễn Triều

Bị đầu độc mỗi ngày

Chiều 30-10, chúng tôi có mặt tại khu vực Công ty cổ phần thuộc da Hào Dương (Khu công nghiệp Hiệp Phước, xã Long Thới, H.Nhà Bè, TP.HCM), đơn vị thường xuyên xả chất thải chưa qua xử lý trực tiếp ra sông Đồng Điền (sông Kinh). Mùi hôi, mùi khăn khẳn phát ra từ phía trong công ty. Trên sông, ngay phía dưới gầm cầu Đồng Điền, bà Lê Thị Ngoan (45 tuổi, ngụ xã Long Thới), làm nghề đánh bắt cá tôm bằng cách đặt nò (cách người dân dùng lưới vây một khu đất ngập khi nước lên, khi nước rút thì cá tôm mắc lại) đã nhiều năm, bức xúc cho biết: “Trước đây dù khó khăn nhưng mỗi ngày cũng được 10-15kg cá tôm, bán được vài trăm ngàn đồng. Từ khi Công ty Hào Dương hoạt động, cá tôm giảm hẳn, thu nhập chỉ còn chưa tới phân nửa, chồng tui phải bỏ nghề, lên bờ đi làm phụ hồ”.

Theo bà Ngoan, hằng ngày vào những lúc mưa lớn, vắng người qua lại và thường xuyên nhất là khoảng 23g trở đi công ty bắt đầu bơm nước thải chưa qua xử lý trực tiếp ra sông Đồng Điền. “Những lúc họ xả nước thải như thế, tụi tui đang chèo ghe ở phía giáp sông bên này không bao giờ dám lại gần, phải chèo qua bờ bên kia để vượt qua khúc sông này vì mùi hôi thối không thể chịu nổi. Dù có đi qua phía bên kia bờ sông thì mùi hôi thối cũng xông vào mũi cay sè” - bà Ngoan nói.

Những người dân sống cách xa Công ty Hào Dương gần 1km cũng ngày đêm bị công ty này “đầu độc”. Ông Phạm Văn Ngâu (76 tuổi, ngụ xã Long Thới) than: “Gia đình tui ba đời sống ở đây, môi trường trong lành lắm. Vài năm gần đây, từ khi Công ty Hào Dương hoạt động chúng tôi bị đầu độc theo đúng nghĩa đen mà kêu hoài không ai xử lý giúp. Tuần nào cũng vài đêm tụi tui bất ngờ “nghe” mùi hôi thối xộc vào nhà, vội vàng mở hết công suất các loại quạt trong nhà để quạt mùi hôi thối ra rồi đóng cửa lại như tránh tà khí”.

Nước thải từ bể chứa tới máng thoát để đổ ra sông - Ảnh: N.Triều

Phạt cứ phạt, vi phạm cứ vi phạm

Sau khi nhận được báo cáo từ HEPZA về hàng loạt vi phạm của Công ty Hào Dương, giữa tháng 9-2012, Phó chủ tịch UBND TP Lê Mạnh Hà đã giao cơ quan chức năng xử lý nhiều vi phạm khác nhau của công ty này trên các lĩnh vực đầu tư, xây dựng, môi trường và lao động. Ông Hà cũng yêu cầu HEPZA làm việc với Công ty đầu tư hạ tầng Khu công nghiệp Hiệp Phước về điều kiện ràng buộc đối với doanh nghiệp trong việc ký hợp đồng thuê đất ở đây để hạn chế các hành vi vi phạm pháp luật.

Báo cáo của HEPZA lúc bấy giờ (tháng 8-2012) cho thấy công ty đã vi phạm trên nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực môi trường. Báo cáo này cho biết nước thải sau khi xử lý vượt chuẩn đấu nối vào trạm xử lý nước thải tập trung của Khu công nghiệp Hiệp Phước là hơn 22 lần; khí thải lò nấu mỡ vượt chuẩn quy định cho phép gần 14 lần... Cũng tại thời điểm kiểm tra này, Công ty Hào Dương chưa có xác nhận hoàn thành báo cáo tác động môi trường.

Đợt kiểm tra tháng 8-2012 đã phát hiện toàn bộ đường thoát nước mưa của công ty đổ thẳng ra sông Đồng Điền mà HEPZA nhận định là rất khó khăn trong công tác giám sát xả thải của công ty, đặc biệt khi triều cường dâng cao che lấp toàn bộ miệng cống. Theo dõi số liệu cấp nước và nước thải đấu nối về Khu công nghiệp Hiệp Phước có chênh lệch khoảng 50% lượng nước không đấu nối về khu công nghiệp này... Kết thúc đợt kiểm tra, HEPZA nhận định Công ty Hào Dương không tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, thường xuyên vi phạm Luật bảo vệ môi trường. HEPZA kiến nghị đình chỉ hoạt động của Công ty Hào Dương...

Cũng vào cuối tháng 8-2012, Phó chủ tịch UBND TP Nguyễn Hữu Tín đã ký quyết định xử phạt Công ty Hào Dương tổng cộng 340 triệu đồng với bốn lỗi vi phạm về môi trường khác nhau: xả nước thải, khí thải vượt tiêu chuẩn...

Ai đưa ra khỏi danh sách cơ sở ô nhiễm?

Chiều 30-10, ông Cao Tung Sơn, chi cục phó Chi cục Bảo vệ môi trường Sở Tài nguyên - môi trường (TN-MT) TP.HCM, cho biết: “Ngay sau khi nhận được thông tin, Sở TN-MT đã có thư mời các đơn vị: Hepza, Khu công nghiệp Hiệp Phước và Công ty Hào Dương họp vào cuối tuần này nhằm xác định nguyên nhân dẫn đến sự việc. Sở TN-MT cũng đã chỉ đạo thanh tra sở liên hệ với cảnh sát môi trường để thu thập thông tin, chứng cứ và đề nghị cảnh sát cung cấp hồ sơ liên quan, trên cơ sở đó sẽ phối hợp với các bên đưa ra những biện pháp xử lý cụ thể”.

Theo ông Sơn: “Gần đây, giữa Công ty Hào Dương và Khu công nghiệp Hiệp Phước đã có thỏa thuận về giá xử lý nước thải. Chúng tôi yên tâm phần nào vì đã có đơn vị thu gom nước thải thì khả năng công ty xả thải trộm ra môi trường sẽ không còn. Đối với Công ty Hào Dương, hiện chúng tôi chỉ cần xác định các chỉ tiêu xả thải ra môi trường có gây ô nhiễm nghiêm trọng không là xử lý được chứ không nhất thiết phải xét việc công ty này đã vi phạm bao lâu, có được xóa “tiền sự” hay chưa. Về nguyên tắc thì có thể cấm công ty hoạt động nhưng không quy định cấm vĩnh viễn. Sau khi công ty khắc phục những yếu tố gây ô nhiễm môi trường thì phải xem xét cho công ty hoạt động lại chứ không thể cấm vĩnh viễn được”.

Câu hỏi đặt ra rằng những tác hại của Hào Dương đối với môi trường, người dân có thể lớn hơn những đóng góp của công ty này cho TP (tiền thuế và vấn đề giải quyết việc làm), liệu cơ quan chức năng có thể rút giấy phép đầu tư, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, trục xuất công ty này khỏi VN được không? Ông Sơn cho biết Sở TN-MT đã nhiều lần đề xuất rút giấy phép kinh doanh của Công ty Hào Dương nhưng không được chấp nhận. Sở Kế hoạch - đầu tư trả lời rằng cứ xử lý theo Luật bảo vệ môi trường, khi nào công ty vi phạm quy định về đăng ký kinh doanh mới rút giấy phép.

Tuy nhiên, tháng 6-2013, UBND TP đã có đề xuất đưa Công ty Hào Dương ra khỏi danh sách những cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Về việc này, ông Sơn cho biết đầu năm 2013, Tổng cục Môi trường thuộc Bộ TN-MT có đề nghị đưa một số cơ sở sản xuất gây ô nhiễm, trong đó có Công ty Hào Dương, vào danh sách những cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng. Sở TN-MT tham mưu cho UBND TP, nhưng đối với các cơ sở trong các khu công nghiệp, khu chế xuất và những công ty đầu tư hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất là do HEPZA báo cáo, trong đó Công ty Hào Dương được đề xuất đưa ra khỏi danh sách những cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, sở chỉ làm nhiệm vụ tổng hợp.

Trong khi đó, đại diện HEPZA cho biết không hề tham mưu như vậy.