Bình Định:Lũ bùn hại người dân, Tin môi trường - Cổng thông tin về môi trường Việt Nam

Ông Võ Huỳnh - Bí thư Đảng ủy xã Phước Thành, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định - cho biết gần 1 tuần qua, lãnh đạo xã đã liên tục kiến nghị lên huyện, tỉnh có biện pháp can thiệp trước việc Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite (Bình Định) khai thác đá ở núi Hòn Chà gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Ô nhiễm môi trường trầm trọng

Từ Quốc lộ 1A men theo núi Hòn Chà đến xóm 4, thôn Cảnh An, xã Phước Thành chỉ hơn 5 km nhưng đi xe máy phải mất hơn 1 giờ. Nhiều đoạn đường bùn ngập hơn nửa bánh xe, phải lội bộ. “Lâu rồi dân ở đây không còn mang giày dép. Dù có đám tiệc cũng chỉ có thể đi ủng bởi bùn ngập thế này, giày dép nào chịu nổi” - bà Trương Thị Huệ vừa dẫn đường vừa chỉ những mảnh ruộng, vườn bị bùn ngập đỏ giờ đã bỏ hoang.

Hai năm qua, kể từ ngày Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite được UBND tỉnh Bình Định cấp phép khai thác đá granite ở phía Tây núi Hòn Chà thì đời sống của gần 70 hộ dân xóm 4 sống ở chân núi rơi vào cảnh túng quẫn. Nhà bà Huệ có 5 sào ruộng ở cánh đồng Hóc Cổng nhưng giờ đã bỏ hoang. Vườn nhà rộng hơn 1 sào nhưng cũng chẳng nuôi trồng gì được khi bùn ngập quá đầu gối. “Cả đàn gà hơn 50 con kéo nhau đi ăn rơi hết xuống bùn, giờ chẳng còn con nào” - bà Huệ rầu rĩ nói. Cánh đồng Hóc Cổng rộng khoảng 20 ha song thưa thớt chỉ vài thửa ruộng trên cao còn có thể trồng lúa, số còn lại thì người dân nơi đây cho biết “cỏ mọc còn không nổi nói chi là lúa”.

Lúa sống không nổi khi bị bùn đất tràn ngập các mảnh ruộng

Để khai thác đá, Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite đã cho xe cơ giới moi lòng núi và đổ đất tràn lên sườn núi. Khi mưa lớn, lớp đất này bị cuốn tràn xuống chân núi, lấp hết ruộng vườn, nhà cửa của người dân. Chưa hết, số bùn đất thải ra trong quá trình khai thác của công ty này cùng với 2 công ty khác đang khai thác ở phía Bắc núi Hòn Chà là Công ty CP Khoáng sản và Năng lượng An Phú và Công ty TNHH Phú Tài đã đổ tràn xuống sông Hà Thanh. “Dòng sông này đã cạn đi nhiều rồi. Cứ đà này, sông cũng sẽ chết” - ông Nguyễn Văn Chẻn, xóm trưởng xóm 4, thôn Cảnh An, nói. Nguy hiểm hơn cả vẫn là việc các giếng nước sinh hoạt của người dân xóm 4 cũng bị bùn đất, bột đá và hóa chất (dùng để phá đá) từ trên núi tràn vào, không thể sử dụng được. Mặc dù Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite chữa cháy bằng cách hỗ trợ người dân khoan 12 giếng bơm nhưng khi bơm lên, nước đục ngầu, không thể sử dụng.

Đánh cược mạng sống

Ở lưng chừng chân núi Hòn Chà, Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite đã đào những cái hố sâu để chứa bùn thải, phần lớn đã lấp đầy. Theo nhiều người dân ở đây, các hồ bùn ấy là những cái bẫy chết người. “Các hố bùn lấp đầy trông bình thường như đám ruộng sình. Người qua lại không biết, lỡ sa chân xuống đó thì coi như mất mạng” - bà Nguyễn Thị Kim Oanh (60 tuổi, ngụ xã Phước Thành) bức xúc. Mới đây, 2 con bò của ông Nguyễn Tấn Phùng và ông Nguyễn Văn Bảy trong khi đi ăn đã rơi xuống hố bùn ngập cả đầu, chỉ còn ló lỗ mũi. May mắn, những đứa trẻ chăn bò phát hiện kịp thời nên cứu được. Hiện người dân nơi đây không dám cho trẻ chăn bò ở núi Hòn Chà.

Điều mà người dân lo sợ hơn cả là nguy cơ sạt lở núi, đá trong quá trình khai thác. Núi Hòn Chà đang bị moi rỗng ruột để lấy đá có thể đổ ập xuống bất cứ lúc nào, nhất là trong mùa mưa lũ. “Mấy đêm nay, tôi cứ nơm nớp, không tài nào chợp mắt được khi nghe đá lăn ầm ầm trên núi. Lo quá, tôi phải gửi con cháu sang sống nhờ nhà người quen. Từng ngày, từng giờ, người dân đánh cược mạng sống của mình” - bà Nguyễn Thị Đan, một người dân, kể. Chịu không nổi, mới đây, hàng chục người dân ở xóm 4, thôn Cảnh An cũng đã kéo nhau lên núi Hòn Chà chặn xe không cho Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite tiếp tục khai thác. “Thế nhưng, đợi chúng tôi mỏi mệt kéo về, họ lại tiếp tục làm” - trưởng xóm Nguyễn Văn Chèn nói.

Theo ông Võ Huỳnh, khi bắt đầu khai thác đá ở Hòn Chà, Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite cam kết sẽ bảo vệ môi trường nhưng thực tế thì làm ngược lại. Trong suốt quá trình khai thác đá, không chỉ môi trường bị ảnh hưởng nghiêm trọng mà cuộc sống của người dân địa phương cũng bị đảo lộn. “Tỉnh cho khai thác nhưng xã thì thấy không ổn. Xã không có thẩm quyền xử lý mà chỉ có thể kiến nghị cấp trên kiểm tra, xử lý trong khi huyện, tỉnh cứ giải quyết dở dở ương ương” - ông Huỳnh nói.