Bảo tồn đa dạng sinh học tại Italia

Bảo tồn tài sản thiên nhiên ban tặng

Italia là quốc gia được thiên nhiên ưu đãi và ban tặng với mức độ đa dạng sinh học cao trong cộng đồng các quốc gia châu Âu với hơn 10.000km bờ biển, 10.673.558 ha rừng (chủ yếu rừng nguyên sinh) và hơn 57.000 loài động vật, hơn 6.700 loài thực vật bậc cao, trong đó động vật biển chiếm 1/3 tổng số loài phân bố tại châu Âu.

Italia có 23 công viên quốc gia (National Park), 22 khu bảo tồn tự nhiên biển, 146 khu dự trữ thiên nhiên, hai  khu trưng bày hiện vật khảo cổ, một khu bảo tồn quốc gia về biển và đại dương, nhiều công viên, khu vực địa lý tự nhiên và các diện tích được bảo vệ khác đưa tổng số diện tích đất tự nhiên phục vụ bảo tồn đa dạng sinh học của Italia là 2.979.885ha (chiếm 9,7% tổng diện tích đất tự nhiên).

Từ nhiều thập kỷ trước, Italia sớm nhận thức và xây dựng, ban hành nhiều biện pháp để bảo tồn, bảo vệ đa dạng sinh học, trong đó đặc biệt quan tâm đến hệ thống luật pháp lĩnh vực môi trường. Pháp luật về đa dạng sinh học ở Italy bao gồm có luật chung về bảo tồn đa dạng sinh học của Cộng đồng châu Âu, luật về khu bảo tồn quốc gia, luật về bảo vệ các vùng biển và một số luật có liên quan khác.

Italy là quốc gia đi đầu trong cam kết thực hiện Công ước Đa dạng Sinh học (UNCBD) từ năm 1994 và có chiến lược, kế hoạch quốc gia để thực hiện Công ước này từ nhiều năm trước đây với sáu nội dung: tăng cường việc nghiên cứu, hiểu biết về đa dạng sinh học, kiểm soát quốc gia về đa dạng sinh học, kiểm soát các mối nguy hại ảnh hưởng tới đa dạng sinh học, bảo tồn ngoại vi, nội vi, hợp tác quốc tế, các hoạt động tạo động lực cho việc bảo tồn phát triển bền vững đa dạng sinh học.

Bên cạnh đó, mỗi người Italia lại rất nâng cao ý thức ưu chuộng thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Người dân luôn bày tỏ thái độ, quan điểm và hiến kế các biện pháp xây dựng Luật và cách ứng xử thân thiện với thiên nhiên, môi trường.

Rất hiếm khi nhìn thấy dân chặt phá bỏ cây cối, săn bắn động vật (cả trên rừng, dưới biển) khi không có giấy phép hoặc lệnh. Ngược lại luôn trồng cây, sử dụng các sản phẩm thân thiện môi trường, lên án các hành vi vi phạm môi trường, xâm hại đa dạng sinh học. Nhờ vậy, tính đa dạng sinh học của quốc gia này không những không bị tổn thưởng mà luôn được phát triển.

Quan điểm về bảo tồn đa dạng sinh học được xác định là việc bảo tồn những gì thiên nhiên ban tặng nhằm hai mục tiêu chính là phục vụ nghiên cứu khoa học và hoạt động du lịch sinh thái. Quy hoạch khu bảo tồn được lập theo vùng lãnh thổ và từng vùng địa lý. Việc thành lập khu bảo tồn được thực hiện theo trình tự, đầu tiên là đề xuất xác lập khu bảo tồn của tổ chức hoặc cá nhân, tiếp đó là việc điều tra nghiên cứu đa dạng sinh học tại khu vực dự kiến lập khu bảo tồn trình cơ quan chuyên môn thuộc

Cộng đồng Châu Âu xét duyệt, nếu phù hợp thì cơ quan có thẩm quyền của nước sở tại quyết định thành lập khu bảo tồn tại đó. Ngành Khoa học về đa dạng sinh học đã hình và phát triển để tìm những phát kiến hữu ích cho vấn đề bảo tồn đa dạng sinh học.

Vườn quốc gia chịu sự quản lý nhà nước của Bộ Môi trường&Lãnh thổ. Việc quản lý trực tiếp Vườn quốc gia và các khu bảo tồn khác đều giao cho ban quản lý thực hiện. Ban quản lý gồm đại diện các bên có quyền lợi liên quan như chủ đầu tư, đại diện chính quyền địa phương, đại diện dân cư tại trong khu vực bảo tồn...

Ban quản lý khu bảo tồn, chính quyền địa phương, cư dân sinh sống trong khu vực bảo tồn được chia sẻ lợi ích trực tiếp từ hoạt động khai thác du lịch theo thỏa thuận từ các hoạt động du lịch, dịch vụ, bán các sản vật của địa phương hoặc các nguồn thu khác trích từ thuế do việc kinh doanh trong khu bảo tồn. Hoạt động du lịch tại các khu bảo tồn đều do phần lớn là doanh nghiệp tư nhân thực hiện.

Italy còn thành lập và duy trì hoạt động hiệu quả hiệp hội về khu bảo tồn. Đây là tổ chức do các ban quản lý khu bảo tồn lập ra để trao đổi kinh nghiệm quản lý, bình chọn, đánh giá năng lực hiệu quả hoạt động của ban quản lý. Kinh phí cho hoạt động quản lý khu bảo tồn là do Chính phủ cấp. Ngoài ra, nếu bảo tồn các loài theo hướng ưu tiên thì sẽ được cấp thêm kinh phí từ phía Cộng đồng châu Âu.

Hiện nay ở Italy, các khu bảo tồn được liên thông với nhau qua các hành lang đa dạng sinh học. Như vậy, các loài động vật hoang dã có thể tự do di chuyển từ vùng này sang vùng khác mà không bị chia cắt bởi biên giới hoặc địa giới hành chính. Nhờ sự liên thông này làm cho các loài động vật hoang dã  không bị mất đi mà chỉ là sự luân chuyển từ vùng này sang vùng khác khi môi trường sống không phù hợp.

Hoạt động quan trắc, điều tra đa dạng sinh học trong khu bảo tồn được thực hiện tự động hóa trong toàn bộ các nước ở cộng đồng châu Âu nên có thể dễ dàng theo dõi, kiểm soát chính xác được sự di chuyển, sự biến động về đa dạng sinh học trong các khu bảo tồn.

Ngày xe đạp quốc gia

Nhà nước Italia quyết định ngày 9/5 hàng năm trở thành "Ngày xe đạp quốc gia". Ngày 5 tháng 9 năm 2009 là "Ngày xe đạp quốc gia"  đầu tiên tại Italia với một loạt hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của dân về di chuyển bền vững, biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và giữ gìn các di sản thiên nhiên ban tặng.

Sự kiện này đã được dân tại tất cả 1.300 thành phố trên khắp đất nước Italia hưởng ứng nhiệt tình. Chính quyền các thành phố đã tổ chức các đoàn đạp xe qua các những danh thắng thiên nhiên nổi tiếng, các cuộc săn tìm kho báu và các trò chơi trẻ em cũng như nhiều chương trình biểu diễn cổ động, tuyên truyền khác.

Nhiều trung tâm lịch sử, văn hoá, thiên nhiên của các thành phố đã cấm ô tô đi lại trên đường phố và hàng nghìn người tại những nơi này cùng xuống đường để tận hưởng bầu không khí trong lành, chiêm ngưỡng các danh thắng, thăm viện bảo tàng, xem trình diễn xe đạp ngoài trời....

Bộ trưởng Môi trường Italia Xtêphani Préttigiacômô (Stefania Prestigiacomo) đánh giá "Ngày xe đạp quốc gia" đã thành công và trở thành một ngày hội thực sự. Việc di chuyển bằng xe đạp không chỉ giúp con người rèn luyện thể chất mà còn góp phần không nhỏ bảo vệ môi trường, hạn chế lượng khí thải cácbon từ đó giữ gìn di sản văn hóa trước những tác động xấu của biến đổi khí hậu cũng như nâng cao ý thức bảo tồn, bảo vệ sự đa dạng sinh học của đất nước cho thế hệ hiện tại và tương lai.