Lào tiến hành xây dựng đập Don Sahong trên dòng chảy chính sông Mekong

Khu vực dự kiến xây đập Don Sahong (Ảnh: IR)

“Tháng 11 năm ngoái chính phủ Lào đơn phương tiến hành xây dựng con đập gây nhiều tranh cãi – Xayaburi, trong khi chưa nhận được sự đồng thuận của MRC.”-Tổng giám đốc của WWF Quốc tế - ông Jim Leape phát biểu: “Thật khó mà tưởng tượng rằng dòng Mekong có thể được khai thác một cách bền vững nếu như MRC không hoạt động hiệu quả, và không có khả năng đảm bảo các quyết định chung đưa ra về phát triển đập có lợi cho tất cả các bên.”

Ngày 30 tháng 9 năm 2013, chính phủ Lào thông báo với MRC – Uỷ ban liên chính phủ bao gồm đại điện của bốn nước hạ nguồn sông Mekong – về quyết định của mình đối với việc tiến hành phát triển dự án đập thuỷ điện Don Sahong tại khu vực Siphandone, Nam Lào. Don Sahong sẽ chặn đường di cư duy nhất của cá trong mùa khô trên sông Mekong, gây rủi ro cho nghề thuỷ sản đất liền lớn nhất thế giới.

Dự kiến dự án xây dựng sẽ bắt đầu vào tháng sau và hoàn thành vào tháng Hai năm 2018. Theo thoả thuận của MRC, tất cả các con đập xây trên dòng chảy chính của sông Mekong, bao gồm dập Don Sahong và Xayaburi, đều phải thông qua quy trình tham vấn của MRC. Quy trình này sẽ yêu cầu ít nhất 6 tháng tham vấn với các quốc gia khác để đánh giá các dự án phát triển, với mục tiêu đạt được sự đồng thuận về việc có nên tiến hành dự án đó hay không.

Năm 2011, các Bộ trưởng phụ trách Môi trường và Nguồn nước của bốn quốc gia hạ nguồn sông Mekong đã đồng ý hoãn ra quyết định về việc có nên tiến hành xây dựng đập Xayaburi trị giá 3.5 tỉ USD nhằm nghiên cứu kỹ hơn những tác động môi trường dự án đập gây ra. Tuy nhiên,chính phủ Lào đã quyết định tiếp tục tiến hành xây dựng trong khi chưa có sự đồng thuận của các quốc gia láng giềng và cũng không thông báo cho MRC.

“Đập Xayaburi là một thử nghiệm nguy hiểm”-Tiến sĩ Jian-hua Meng, Chuyên gia về Thuỷ điện Bền vững của WWF cho biết: “Rủi ro đối với ngành thuỷ sản, sự di cư của cá và tác động từ hiệu ứng trầm tích là rất lớn. Hiện đang có 11 dự án đập đề xuất xây dựng trên dòng chảy chính của Mekong, và khu vực sẽ không thể gánh nổi hậu quả chỉ cần một dự án mắc sai lầm.”

WWF kêu gọi các quốc gia hạ nguồn sông Mekong xem xét các dự án thuỷ điện trên một số nhánh phụ của sông Mekong. Các dự án này sẽ dễ đánh giá hơn, được coi là ít rủi ro và tác động hơn.