Quật mộ cổ tìm nàng Mona Lisa đời thực

Sử gia nghệ thuật Silvano Vinceti ở trên hầm mộ của gia đình bà Lisa Gherardini.

Ông Silvano Vinceti, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về Di sản Văn hóa và Môi trường, người tự coi mình là một thám tử lịch sử nghệ thuật Italia, và các nhà nghiên cứu đã tiến vào hầm mộ nằm trong nhà thờ Santissima Annunziata ở Florence. Việc này diễn ra đúng 300 năm sau khi hầm mộ được khai quật lần đầu. Đây là dự án mà ông Vinceti đã theo đuổi từ 2 năm rưỡi qua nhằm nhận dạng di cốt của Lisa Gherardini. 

Sẽ tái tạo hình ảnh nguyên mẫu của Mona Lisa?

Trên bề mặt bằng đá của hầm mộ, các chuyên gia chỉ khoan một lỗ tròn vừa đủ một người chui lọt. Tại đây, nhà địa chất Antonio Moretti cho biết phía bên trong hầm mộ có một tấm đá khắc chữ cho thấy nó thuộc gia đình Lisa Gherardini.

Năm ngoái, nhóm nghiên cứu của ông đã tìm thấy 8 bộ hài cốt tại tu viện Sant'Orsola ở Florence, nơi được cho là địa điểm an nghỉ cuối cùng của Lisa Gherardini. Bà là vợ của một người buôn lụa thời Phục hưng, sống ở con phố đối diện với nhà của danh họa Leobardo da Vinci.

Hiện nay, 3 bộ hài cốt trong số đó đang được xác định niên đại bằng carbon tại Trường Đại học Bologna. Người ta muốn xem có phải chúng có niên đại từ những năm 1500 hay không. Đây cũng là thời điểm danh họa Da Vinci vẽ tác phẩm nổi tiếng nhất của mình.

Nhưng ngay cả khi các bộ hài cốt đó trùng khớp về niên đại, người ta cũng chưa thể xác định được đâu là Lisa Gherardini. Vì thế, ông Vinceti quyết định khai quật khu hầm mộ kể trên ở nhà thờ Santissima Annunziata. Hầm mộ này có cả di cốt của chồng bà Lisa Gherardini, ông Francesco di Bartolomeo del Giocondo, các con trai bà cùng nhiều người khác.

Trong quá trình xét nghiệm, nếu các nhà nghiên cứu tìm được một sự liên kết nào về ADN giữa các di hài trong hầm mộ và tại tu viện Sant'Orsola, người ta sẽ có thể xác định di cốt nào trong tu viện thuộc về bà. Tiếp đó, dự án của ông Vinceti sẽ đi vào giai đoạn “lý thú” nhất: tái tạo gương mặt của Lisa Gherardini, dựa trên cấu trúc xương và sau đó so sánh hình ảnh "nguyên mẫu" với bức tranh của Da Vinci.

Tấm đá có khắc chữ cho thấy hầm mộ này thuộc gia đình Lisa Gherardini. 

Dự án “chọc tức” giới nghệ thuật

Dự án nêu trên được ông Vinceti tiến hành từ hồi tháng 4.2011. Tuy nhiên, nhiều sử gia nghệ thuật ở Italia lại không ủng hộ ông. Hôm 8.8, sử gia nghệ thuật Tomaso Montanari đã viết trên trang web của tờ báo Italia Il Fatto Quotidiano, chỉ trích dự án trên, nói rằng chẳng có gì chắc chắn để kết luận Lisa Gherardini là nguyên mẫu mà dựa vào đó Da Vinci vẽ ra Mona Lisa. Thêm nữa, ông Montanari cho rằng người đang chỉ đạo dự án này “không phải là một nhà nghiên cứu”.

Hồi năm 2010, khi Vinceti tuyên bố ông đã tìm thấy di cốt của danh họa Caravaggio trong một hầm mộ ở Tuscany, Montanari đã lập tức chỉ trích Vinceti và cơ quan của ông, Ủy ban Quốc gia về Di sản Văn hóa và Môi trường. Montanari cho rằng đây là một cố gắng “vô cùng thất vọng” nhằm lôi cuốn du khách, nhân dịp kỷ niệm 400 năm ngày mất của Caravaggio.

Song đây không phải là lần đầu tiên ông Vinceti “chọc tức” giới nghệ thuật ở Italia với những nghiên cứu của mình về kiệt tác Mona Lisa. Trước đó, ông từng tuyên bố, trong đồng tử của “nàng” Mona Lisa có 2 chữ cái “LV” và danh họa Da Vinci đã lấy cảm hứng từ một người đàn ông trẻ để vẽ bức tranh. Tuyên bố của ông đã bị các chuyên gia tại Bảo tàng Lourve ở Paris (Pháp), nơi trưng bày kiệt tác này, phản đối dữ dội.

Tương truyền, ông Francesco Del Giocondo đã ủy quyền vẽ bức tranh về vợ mình nhân dịp bà mang bầu hoặc do ông mua ngôi nhà mới vào khoảng năm 1502 - 1503. Sau khi ông Franceso qua đời, bà Lisa trở thành nữ tu sĩ. Bà qua đời năm 1542, ở tuổi 63 và được chôn ở gần ban thờ của tu viện.

“Nếu thành công, chúng tôi sẽ giải mã được 3 câu hỏi gây đau đầu các sử gia và người yêu nghệ thuật trên khắp thế giới. Đó là liệu Lisa Gherardini có phải người mẫu của bức tranh Mona Lisa? Hay đây là người nào khác? Hoặc có phải Mona Lisa chỉ là hình ảnh được tạo nên theo sự tưởng tượng của danh họa?” – ông Vinceti nói.