Rùng mình “đá sạch, nước tinh khiết”

Phát khiếp quy trình sản xuất

Nằm sâu trong một ngõ nhỏ của làng Quan Nhân (Thanh Xuân, Hà Nội) là cơ sở sản xuất đá sạch và nước đóng bình P.L. Gọi là cơ sở sản xuất cho hoành tráng nhưng thực ra toàn bộ khu sản xuất nằm gọn trong một ngôi nhà cấp 4 lụp xụp, rộng chừng 30m² rất ẩm thấp và hôi hám. Phía trên nóc của ngôi nhà là 2 chiếc thùng tôn to khoảng 1m³ dùng để chứa và lọc nước giếng khoan phục vụ cho việc sản xuất đá và nước đóng bình. Phía dưới sàn nhà của khu sản xuất, những chiếc khay làm đá, bình đựng nước vứt lộn xộn, rỉ sắt và bụi bặm bám đầy. Những cây đá sau khi ra khuôn, nhanh chóng được đặt ngay ra sàn nhà lênh láng nước, sau đó công nhân kéo vào một góc xếp lại và phủ vài tấm bao tải lên giữ lạnh. Còn đá viên được đổ vào một thùng xốp, chia nhỏ đóng vào các bịch ni lông có in vỏ bao bì là đá sạch pha lê. Ngay cạnh khu vực làm đá, 2 vòi nước được kéo ra cho chảy thẳng vào các bình đựng nước 19 lít vứt ngổn ngang dưới sàn nhà mà không hề tiến hành súc rửa bình, nhưng vẫn được dán nhãn mác là nước tinh khiết. 

Một cơ sở sản xuất nước đá không đảm bảo vệ sinh.

Cơ sở P.L kể trên chỉ là một trong số hàng ngàn cơ sở sản xuất nước đá và nước đóng bình đang phát triển ồ ạt, tự phát tại nhiều địa phương mà không hề được cơ quan chức năng cấp phép, chứng nhận về an toàn vệ sinh thực phẩm. Thậm chí, ngay cả những cơ sở sản xuất có phép và chứng nhận an toàn thực phẩm cũng có những vi phạm nghiêm trọng.

Mới đây, Thanh tra Sở Y tế Hà Nội đã tiến hành kiểm tra Cơ sở sản xuất đá sạch Ngọc Hường (ở số 85 đường Trung Văn, huyện Từ Liêm). Đây là cơ sở có hệ thống máy móc sản xuất hiện đại, mỗi ngày sản xuất 7 - 8 tấn đá viên đưa ra thị trường. Tuy nhiên, điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm của cơ sở Ngọc Hường vẫn không đảm bảo khi khu vực sản xuất chung với nhà kho. Nền xưởng sản xuất rất bẩn, các túi ni lông đóng bao gói đá viên thành phẩm để đầy trên mặt bàn ghế, chậu thau bụi bẩn, thậm chí rải cả dưới nền xưởng ẩm ướt. Công nhân được bố trí phòng ăn ở ngay trong nhà xưởng. Toàn bộ công nhân tham gia sản xuất, vận chuyển đá viên thành phẩm đều không có trang phục bảo hộ theo quy định. Đặc biệt, nguồn nước để sản xuất đá sạch chỉ là nước giếng khoan được lọc thô qua bể cát rồi đưa vào hệ thống máy lọc.

Nhiều mối đe dọa

Theo đánh giá của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, hiện nay, mặt hàng đá sạch và nước uống đóng chai, đóng bình đang trăm hoa đua nở, trong đó có nhiều sản phẩm của những cơ sở tư nhân không tên tuổi, địa chỉ, hoặc được nhái các sản phẩm thương hiệu có tiếng. Bởi lẽ, đây là mặt hàng sản xuất đơn giản, đầu tư ban đầu không lớn nhưng lại được tiêu thụ mạnh, với lợi nhuận không hề nhỏ. Thậm chí, nhiều cơ sở không đăng ký chất lượng sản phẩm vẫn ngang nhiên sản xuất mặt hàng đá sạch và nước tinh khiết. Trong khi đó, điều kiện nhà xưởng không bảo đảm vệ sinh môi trường, quy trình công nghệ sản xuất đơn giản. Vậy mà vẫn hút nước ngầm từ giếng khoan, sau lọc qua than hay sỏi, rồi chiếu tia cực tím là đã ngang nhiên dán nhãn mác nước tinh khiết.

Ông Lê Đức Thọ, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP Hà Nội, cho biết, hiện nay, trên địa bàn Hà Nội có 69 cơ sở sản xuất nước đá sạch được công bố sản phẩm và hơn 370 cơ sở sản xuất nước tinh khiết đóng chai được cấp phép. Tuy nhiên, ông Thọ thẳng thắn thừa nhận, bên cạnh đó còn không ít cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, hoạt động không phép nhưng lượng sản phẩm được họ đưa ra thị trường lại không hề ít và giá thành siêu rẻ chỉ bằng 1/3 so với sản phẩm có thương hiệu nên những sản phẩm không phép, nhái này khó có thể đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. 

Đáng lo ngại hơn, một số chuyên gia y tế cho biết, với những loại nước đá, nước đóng bình, đóng chai có quy trình sản xuất không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm rất dễ bị nhiễm các vi sinh vật, vi khuẩn nguy hiểm đối với sức khỏe như Coliform, Pseudomonas gây tiêu chảy, viêm đường ruột hay nhiễm trùng đường ruột. Ngoài ra, do sử dụng nguồn nước ngầm, không được lọc kỹ và đúng quy trình nên độ pH trong nước thường vượt mức cho phép, hàm lượng các chất hóa học như sắt, canxi, magiê, asen cao khiến người dùng có thể bị ung thư nếu sử dụng lâu dài.