Hão huyền collagen, Tin môi trường - Cổng thông tin về môi trường Việt Nam

Cách nay vài năm, rất ít người biết collagen là gì. Thế rồi cơn sóng ồ ạt của “trào lưu mới”, lối sống phong cách của người sành điệu... và đặc biệt dưới “từ trường” của quảng cáo, bây giờ người ta quá quen thuộc với collagen. Từ đồ ăn, thức uống chứa collagen, viên bổ sung collagen và “nặng đô” hơn là tiêm chích collagen… Collagen tự nhiên trở nên được chú ý!

Collagen là gì?

Collagen là một dạng protein. Đã “đóng vai” protein thì dĩ nhiên phải có một vai trò cực kỳ quan trọng đối với cơ thể. Collagen là một dạng protein đặc biệt có nhiệm vụ giữ gìn và bảo quản các mô liên kết (connective tissues), chẳng hạn như gân, sụn, dây chằng... Collagen cũng là thành phần chính trong các tế bào xương, răng, mạch máu và nhất là da. Collagen chiếm khoảng 25% tổng lượng protein trong cơ thể. Nhiều người gọi collagen là một loại “keo dán” vì chúng giúp cơ thể chúng ta dính liền với nhau thành một khối. Nhờ vào chức năng đàn hồi cao nên vai trò của collagen không “đụng hàng” với những loại protein khác trong cơ thể.

Ăn khoai lang rất có lợi cho sự tổng hợp collagen Ảnh: T.L

Thông thường, hễ nhắc tới collagen người ta thường nghĩ đến da, bởi collagen cùng với keratin sẽ tạo thành một “cặp bài trùng” giúp cho da vững chắc, linh động cũng như sự đàn hồi. Chính vì vai trò vô cùng quan trọng của collagen trong cơ thể nên sự thiếu hụt chất này sẽ là một vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe. Theo quy luật tự nhiên, trung bình một người sẽ mất khoảng 30% tổng lượng collagen khi chạm vào tuổi 40.

Uống nhiều collagen có tốt?

Người ta cho rằng khi thiếu hụt collagen do tuổi tác thì cách tốt nhất là “huy động vốn” collagen từ bên ngoài. Có người chỉ nghĩ đơn giản uống nhiều collagen thì càng giúp cơ thể tạo ra collagen. Điều này là chưa chính xác vì trong cơ thể chúng ta có rất nhiều dạng collagen đảm đương những nhiệm vụ khác nhau. Có ít nhất khoảng 11 loại collagen, trong đó có 5 loại quan trọng hơn những loại khác, ví dụ như collagen I là loại collagen có chức năng hỗ trợ cấu trúc da, gân, các mao mạch, các mạch máu, xương và các cơ quan. Collagen IV cũng đóng vai trò quan trọng cho cấu trúc da… Dù collagen rất quan trọng cho cơ thể nhưng chưa có bằng chứng khoa học để xác định rằng uống thức uống có collagen hoặc ăn những thực phẩm có collagen thì giúp bạn nhìn trẻ đẹp hơn nhờ kiếm thêm được collagen. Các nhà khoa học cho rằng collagen chỉ công hiệu khi cơ thể chúng ta tổng hợp ra chúng một cách tự nhiên. Chúng ta có thể “nâng cấp” collagen trong cơ thể bằng cách ăn những thức ăn giúp cơ thể tổng hợp ra collagen. Riêng đồ ăn, thức uống có chứa collagen thì sau khi vào hệ tiêu hóa sẽ được dịch tiêu hóa nhào trộn, phân hủy và biến chúng thành các aminoacids, collagen đã không còn nguyên như lúc chưa được tiêu hóa và cũng không hòa vào dòng collagen sẵn có của cơ thể.

Riêng về mỹ phẩm chứa collagen có thật sự công dụng hay không? Các nhà nghiên cứu cho rằng cấu trúc phân tử của collagen quá lớn, không dễ dàng ngấm qua da để phát huy tác dụng. Có nhiều người quá nôn nóng việc bổ sung collagen nên đã yêu cầu thầy thuốc chích thẳng collagen vào cơ thể. Điều này có thể gây hại vì có thể xảy ra các phản ứng dị ứng như nôn mửa, nóng sốt, ngứa, nổi đỏ, tróc da… hoặc là bị đau ở nơi chích.

Collagen từ thực phẩm

Như trên đã nói, chúng ta có thể giúp cơ thể tổng hợp thêm collagen bằng cách ăn những thực phẩm có khả năng kích thích sự tổng hợp collagen. Đó là những thực phẩm giàu vitamin C như dưa hấu, cam quýt, ớt xanh, dâu tây… Những thực phẩm giàu vitamin B3 như cá ngừ, củ dền, hạt hướng dương...; những thực phẩm giàu chất đồng như ngũ cốc, nấm, các loại hải sản như ngao, sò, ốc, hến... Người xứ mình có 2 món “quốc hồn quốc túy” vốn có lợi cho sự tổng hợp collagen, đó là cam và khoai lang. Vì vậy có ăn sơn hào hải vị gì thì cũng đừng quên những món ăn dân dã này.

Với mỹ phẩm chứa collagen cũng khó có tác dụng vì cấu trúc phân tử của collagen quá lớn, không dễ dàng thấm qua da để phát huy hiệu quả.