Mỹ: Bắc Kinh phải “chơi theo luật”

Ông Obama tiếp đón ông Tập Cận Bình ở một khu nghỉ dưỡng tại California thay vì Nhà Trắng như các chuyến thăm chính thức - Ảnh: Reuters

 Theo báo Washington Post, hôm 7-6 (ngày 8-6 giờ Việt Nam) ông Obama đã tiếp đón ông Tập tại một khu nghỉ dưỡng ở thành phố Rancho Mirage thuộc bang California. Nguồn tin từ Nhà Trắng cho biết ông Obama đã không ngần ngại nói về vấn đề tin tặc Trung Quốc tấn công nước Mỹ trong ngày đối thoại đầu tiên với ông Tập. Tuy nhiên trong cuộc họp báo sau đó, ông Obama không trực tiếp chỉ trích Trung Quốc hay đưa ra thông điệp mang tính cảnh cáo.

“Mỹ muốn một trật tự kinh tế quốc tế, là nơi các quốc gia tuân thủ những quy định chung, nơi thương mại là tự do, công bằng, là nơi Mỹ và Trung Quốc có thể cùng xử lý những vấn đề như an ninh mạng và bảo vệ bản quyền sở hữu trí tuệ” - ông Obama tuyên bố. Tổng thống Mỹ nhấn mạnh điều quan trọng là hai nước thành lập những “quy tắc chung” để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, một trong những vướng mắc lớn nhất giữa Washington và Bắc Kinh.

“Chủ tịch Tập và tôi nhận thấy rằng vấn đề an ninh mạng và nhu cầu phải có các quy định chung về an ninh mạng là hết sức quan trọng” - ông Obama thông báo. Nguồn tin Nhà Trắng cũng cho biết trong cuộc họp kín, ông Obama đòi ông Tập phải đảm bảo sẽ xem xét nghiêm túc các cáo buộc về tin tặc Trung Quốc và hành động để ngăn chặn tình trạng này.

Gần đây, các cơ quan quốc phòng Mỹ đồng loạt công bố báo cáo khẳng định tin tặc Trung Quốc đã đánh cắp nhiều bí mật quân sự, kinh tế nhạy cảm của chính phủ và các doanh nghiệp Mỹ, trong đó phải kể đến thiết kế của các hệ thống vũ khí hiện đại như máy bay F-35, lá chắn tên lửa Aegis, tàu ngầm tấn công lớp Los Angeles... Đích thân Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cũng tố cáo tin tặc Trung Quốc tấn công Mỹ.

Trong cuộc họp báo, ông Tập không trả lời trực tiếp các câu hỏi về nghi vấn tin tặc Trung Quốc tấn công nước Mỹ. Nhà lãnh đạo Trung Quốc chỉ tuyên bố nước này cũng là nạn nhân của các vụ tấn công tin tặc và nhấn mạnh Mỹ cùng Trung Quốc cần giải quyết vấn đề an ninh mạng “một cách thực dụng”. Hai bên đạt thỏa thuận sẽ trao đổi nhiều hơn bằng việc thành lập một “nhóm công tác” Mỹ - Trung, bắt đầu hoạt động từ tháng 7 tới.

Hai nhà lãnh đạo cũng cho biết Mỹ và Trung Quốc có thể xây dựng một “mô hình hợp tác mới”. “Chúng ta sẽ có sự hợp tác kinh tế lành mạnh và cũng có thể hợp tác để giải quyết nhiều thách thức, từ chương trình hạt nhân và tên lửa của CHDCND Triều Tiên cho tới những vấn đề như biến đổi khí hậu” - ông Obama cho biết. Ông Tập đánh giá cuộc gặp sẽ định hình mối quan hệ Mỹ - Trung trong tương lai. “Chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một mô hình hợp tác mới giữa các cường quốc” - ông Tập tuyên bố.

Tuy nhiên báo New York Times dẫn lời một số quan chức Mỹ cho biết sự bất đồng giữa hai bên vẫn còn rất lớn. Trong cuộc gặp ngày 8-6 (hôm nay 9-6 giờ Việt Nam), nhiều khả năng ông Tập sẽ phản ứng tiêu cực về chiến lược “xoay trục châu Á” của Mỹ. Trước nay Bắc Kinh vẫn cáo buộc chiến lược của Washington là nhằm kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc. Ngoài ra, ông Obama cũng sẽ đụng đến vấn đề Trung Quốc đòi chủ quyền quá mức và vô lý trên biển Đông.

Các doanh nghiệp Mỹ cũng đang cáo buộc Trung Quốc tiếp tục thao túng tiền tệ, khiến thâm hụt thương mại Mỹ tăng tới mức kỷ lục 315 tỉ USD năm 2012. Báo USA Today dẫn lời nhà phân tích Christopher Johnson, cựu quan chức Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA), đánh giá cuộc gặp giữa ông Obama và ông Tập sẽ không đạt được sự đột phá nào đáng kể.