“Nguy cơ cúm H7N9 xâm nhập vào Việt Nam rất lớn”

Điều trị cho một em nhỏ bị cúm tại Trung Quốc. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Vietnam+ đã có cuộc trao đổi với Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng Nguyễn Văn Bình về những biện pháp ứng phó của ngành y tế nhằm phòng chống dịch cúm này xảy ra tại Việt Nam.

- Xin ông cho biết, virus cúm A/H7N9 có phải là loại virus đã từng gây bệnh ở Việt Nam cũng như ở nhiều nước trên thế giới?

Tiến sỹ Nguyễn Văn Bình: Các loại virus cúm A thường gây bệnh ở động vật. Đối với chủng virus cúm A/H7 chưa bao giờ xuất hiện và gây bệnh ở Việt Nam. Đặc biệt là cúm A/H7N9 cũng chưa từng xuất hiện ở người trên thế giới.

Tại Việt Nam hiện nay chưa phát hiện trường hợp nào nghi ngờ nhiễm virus cúm A/H7N9.

- Ông có thể cho biết đặc điểm của chủng virus cúm A/H7N9 có giống với các chủng virus cúm đã lưu hành ở Việt Nam và trên thế giới hiện nay hay không?

Tiến sỹ Nguyễn Văn Bình: Virus cúm A/H7N9 thuộc loại virus cúm A và có các thành phần H như H7, H9, H3, H5, H1. Bởi vậy, hiện nay có các loại cúm H1N1, H3N2, H5N1, H7N3... Các loại cúm trên chỉ có thành phần H giống nhau còn thành phần N sẽ tùy theo từng loại cúm và loại N9 thì chưa từng gây bệnh ở người.

Đối với hầu hết các loại cúm A gây bệnh ở động vật và một số loại lây từ động vật sang người. Tuy nhiên, cũng có loại cúm A có khả năng lây truyền từ người sang người.

Hiện nay trong số các loại cúm A, có hai loại có khả năng lây từ người sang người đó là cúm A/H1N1 gây đại dịch từ năm 2009 và cúm A/H3N2. Tuy nhiên, rất may mắn là cúm A/H1N1 - trước đây gây tỷ lệ tử vong cao và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo đại dịch - sau khi bệnh cúm này lan truyền rất rộng rãi lại trở về mức độ nhẹ nên tỷ lệ tử vong rất thấp.

Cúm A/H3N2 diễn biến lâm sàng của nó nặng hơn nhưng tỷ lệ tử vong của nó cũng thấp. Đó cũng là điều rất may mắn.

- Ông đánh giá mức độ nguy hiểm của chủng virus cúm A/H7N9 này như thế nào?

Tiến sỹ Nguyễn Văn Bình: Như các phương tiện truyền thông đại chúng đã nêu, từ ngày 1/4, ngày nào WHO cũng cập nhập tình hình và ngày nào số ca bệnh cũng tăng lên và số tử vong cũng tăng lên. Như vậy, các trường hợp được ghi nhận mắc virus cúm trên đang tiếp tục tăng lên. Tuy mức độ tăng chưa nhiều, nhưng tỷ lệ tử vong lại rất cao. Tỷ lệ tử vong trong tổng số bệnh nhân mắc cúm này tại Trung Quốc chiếm tới 40%, tương đương với cúm A/H5N1.

Điều đáng lo lắng nhất hiện nay là đường lây truyền của bệnh từ động vật sang người vẫn chưa xác định được. WHO đã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức y tế của Trung Quốc để nghiên cứu các nguy cơ lây bệnh.

Do đó, hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, không có vắcxin phòng bệnh. Vì vậy, nếu virus trên lây lan mạnh mẽ giữa động vật với người hay từ người sang người thì điều đó là cực kỳ nguy hiểm và có thể trở thành một đại dịch.

- Ông có thể nhận định về phạm vi lây nhiễm của virus cúm A/H7N9?

Tiến sỹ Nguyễn Văn Bình: Hiện nay theo thông báo của WHO, số bệnh nhân mắc mới chỉ có ở Trung Quốc và tập trung chủ yếu ở một số tỉnh, thành phố như Thượng Hải, An Huy...

Theo thông báo gần đây của WHO mà tôi nhận được, các nhà khoa học đã tìm ra gen của loại cúm này ở chim bồ câu, còn lại ở các động vật khác cũng đang tìm kiếm và chưa phát hiện được.

Hiện nay, trong số các bệnh nhân người ta chưa tìm thấy yếu tố dịch tễ liên quan giữa các người bệnh với nhau và có hơn 500 trường hợp tiếp xúc với bệnh nhân đã được cơ quan y tế theo dõi chặt chẽ. Trong số đó có 1 người có biểu hiện ốm, tuy nhiên căn nguyên ốm của trường hợp đó cũng đang được xem xét xem có phải do căn nguyên từ H7N9 hay không.

- Khi dịch xảy ra, nhất là ở những nước gần với Trung Quốc như Việt Nam thì nguy cơ bệnh có thể xâm nhập vào lãnh thổ Việt Nam rất lớn. Là cơ quan kiểm soát dịch bệnh trọng điểm, ông có thể nói rõ hơn những biện pháp giám sát để ngăn chặn dịch bệnh này vào Việt Nam?

Tiến sỹ Nguyễn Văn Bình: Đúng là với những diễn biến dịch bệnh đang xảy ra ở Trung Quốc hiện nay thì khả năng bệnh trên xâm nhập vào Việt Nam rất lớn. Nguyên nhân là do Việt Nam có chung đường biên giới khá dài với Trung Quốc. Đặc biệt, cúm A/H7N9 cũng có khả năng lây sang Việt Nam qua các loại động vật hoang dã như chim, vì hiện nay những nghiên cứu đã phát hiện thấy virus trên có trong chim bồ câu.

Trước tình hình đó, Bộ Y tế đã tổ chức họp ban chỉ đạo để xây dựng kế hoạch phòng chống nắm bắt mối nguy cơ và tổ chức họp ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch để phòng chống cúm A/H7N9. Bộ cũng đã xây dựng các tiểu ban giám sát, tiểu ban điều trị, tiểu ban quan hệ quốc tế… Tất cả các tiểu ban này đều xây dựng kế hoạch khả năng giám sát, khả năng điều trị và đáp ứng dịch.

Việt Nam hiện nay đang trong giai đoạn chưa có ca bệnh nào, do đó các giải pháp chủ yếu là tăng cường năng lực của các cơ quan kiểm dịch y tế quốc tế, nâng cao nhận thức của người dân, tăng cường công tác chuẩn bị như tập huấn, rà soát lại trang thiết bị phòng chống dịch và đẩy mạnh giám sát chung trong hệ thống. Thời gian sắp tới, Bộ Y tế sẽ ban hành kế hoạch phòng chống tới tất cả các thành phố.

Thực hiện công điện của Thủ tướng, Bộ Y tế cũng xây dựng và hoàn chỉnh công tác phòng chống dịch đồng thời thành lập ngay các đoàn công tác của lãnh đạo bộ, các đoàn kiểm tra phối hợp liên ngành giám sát các cửa khẩu. Bên cạnh đó, lực lượng chức năng liên ngành sẽ giám sát chặt chẽ việc nhập khẩu gia cầm và các sản phẩm gia cầm. Bởi gia cầm là nơi chứa mầm bệnh của các loại cúm A, đặc biệt là cúm A/H7N9.

- Cục trưởng có thể chia sẻ những kinh nghiệm trong công tác phòng chống dịch của Việt Nam trong những năm gần đây?

Tiến sỹ Nguyễn Văn Bình: Việt Nam đã có rất nhiều kinh nghiệm trong phòng chống các bênh cúm cũng như các bệnh đường hô hấp nói chung. Việt Nam có được những kinh nghiệm đối phó với các bệnh trên như dịch SARS (năm 2003), dịch cúm A/H5N1 (từ năm 2004 đến nay), cúm A/H1N1 đã trở thành đại dịch từ năm 2009 và xâm nhập vào Việt Nam tương đối rộng rãi. Thời gian qua, để đối phó với những dịch bệnh đó, Việt Nam đã có rất nhiều kinh nghiệm quý báu.

Tuy nhiên, mỗi loại bệnh dịch thì có một đặc điểm khác nhau, đặc biệt với cúm A/H7N9 hiện nay do chưa rõ đường lây. Vì vậy, biện pháp để sát với tình hình cụ thể thì chúng ta chưa có, chỉ có những biện pháp cho phòng cúm nói chung. Cục Y tế dự phòng sẽ theo dõi sát tình hình để có những giải pháp sớm nhất để phù hợp với tình hình.

Hiện nay, ngành y tế đã tăng cường trang thiết bị ở những cơ sở thu dung, điều trị bệnh nhân cúm A/H7N9. Những cơ sở trên được thông báo trên các phương tiện để người dân biết và khi có trường hợp mắc bệnh thì cần đến đó để điều trị sớm.

Xin cảm ơn ông!