Bạc Liêu: Tràn lan dòng tôm giống trôi nổi

Cần cảnh giác với dòng tôm giống trôi nổi 

Vùng sản xuất tôm - lúa phía Bắc Quốc lộ 1A của tỉnh bắt đầu vào mùa và đang sôi động với thị trường tôm “bọc''. Sở dĩ người dân quen gọi là tôm “bọc” bởi vì nó được chở bằng môtô từng thùng, từng bọc đi bán dạo với giá “bèo”. Người bán loại tôm này chẳng biết ở đâu, nhưng trên từng bọc tôm giống đều có nhãn hiệu ghi tên công ty, cơ sở sản xuất để tạo niềm tin.

Ông Trương Văn Dũng ở thị trấn Ngan Dừa, huyện Hồng Dân, cho biết: “Nếu như tôm post đạt chất lượng, đã qua xét nghiệm, giá bán thấp nhất cũng phải 70 đồng và cao nhất 150 đồng/con thì tôm “bọc” chỉ bán với giá từ 50 - 70 đồng/con, mua nhiều còn được giảm giá hoặc khuyến mại”. Còn ông Nguyễn Văn Nam ở xã Ninh Hòa, huyện Hồng Dân nói với chúng tôi: “Hên xui thôi. Tôm khỏe hay tôm bệnh làm sao mình biết được. Mình nhìn bằng mắt thường thấy “ngon” là mua thôi”.

Giải thích nguồn gốc của tôm “bọc”, ông Dương Văn Hùng, Giám đốc Công ty tôm giống Dương Hùng huyện Đông Hải, cho rằng: “Trong lĩnh vực tôm giống có rất nhiều công ty “ma”. Gọi là công ty tôm giống nhưng không hề sản xuất giống và cũng chẳng ai biết trụ sở công ty ở đâu. Mục đích của họ chủ yếu là đi thu mua tôm giống khắp nơi, sau đó đóng thùng với nhiều thương hiệu khác nhau để bán cho nông dân. Thậm chí, để tạo niềm tin cho nông dân, các “công ty” này còn nhái thương hiệu của công ty giống có uy tín”.
Ở vùng Bắc Quốc lộ 1A, do nuôi tôm thiên nhiên hoặc nuôi quảng canh cải tiến (cho ăn giặm) nên ít ai có nhu cầu sử dụng sản lượng tôm giống lớn từ hàng trăm ngàn cho tới cả triệu con post. Do đó, ít có người nuôi nào chịu khó đi xa tìm cơ sở lớn hoặc tìm những doanh nghiệp có thương hiệu để mua tôm giống chất lượng. Bởi vậy tôm “bọc” có cơ hội tồn tại.

Qua kiểm tra ngẫu nhiên từ 497 mẫu tôm có đến 174/323 mẫu bị nhiễm bệnh MBV, 3 mẫu bị nhiễm bệnh đốm trắng,15 mẫu bị nhiễm bệnh đầu vàng. Đây là những bệnh thường gặp ở con tôm trong những năm qua.

Nguy hiểm nhất là phần lớn tôm giống hiện nay đều “né” kiểm dịch nên khó kiểm soát chất lượng và không qua trạm kiểm dịch nên không có chế tài xử lý. Công bằng mà nói không thể đổ hết trách nhiệm cho các cơ quan quản lý, bởi chính người dân cũng “thích” mua giống tôm trôi nổi. Việc làm này vô tình tiếp tay cho những “công ty ma” đưa tôm giống kém chất lượng đến ao đầm của mình. Vì thế, dịch bệnh hoành hành trên tôm có lẽ còn lâu mới kiểm soát nổi !

Ai cũng hiểu, tôm giống có vai trò rất quan trọng trong nghề nuôi tôm, nhưng đến nay, công tác quản lý còn quá nhiều rối rắm. Nghề nuôi thủy sản đã có hàng chục năm nay, nhưng Bộ NN&PTNT vẫn chưa có thông tư về quản lý giống thủy sản. Công tác quản lý sản xuất, chất lượng, vận chuyển… tôm giống từ trước đến nay hầu hết dựa vào văn bản mang tính “chữa cháy”. Nhiều kẽ hở trong quản lý dẫn tới tôm giống có hàng chục kiểu chất lượng khác nhau.

Theo thống kê của Sở NN&PTNT, ở Bạc Liêu có 394 cơ sở sản xuất và ương tôm giống để bán. Tuy nhiên, số cơ sở đầu tư mạnh về quy mô, đi đầu trong ứng dụng công nghệ hiện đại, sử dụng nguồn tôm bố mẹ sạch bệnh để tạo giống chất lượng cao chỉ chiếm 20%. Còn lại 80% được xếp vào dạng công nghệ “bèo”, nên con giống cũng “bèo” theo.

Tại hội nghị cấp khu vực bàn về quản lý chất lượng tôm giống vừa diễn ra tại Bạc Liêu, ông Phạm Hoàng Giang, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thủy sản tỉnh, khẳng định: “Do quy định thiếu chặt chẽ nên việc tiêu hủy tôm giống và tôm bố mẹ bị bệnh trên địa bàn tỉnh rất hạn chế. Điều này gây thiệt hại lớn cho người nuôi tôm cũng như gây tổn thất kinh tế đối với công ty tôm giống làm ăn chân chính”.

Bên cạnh tôm giống, chưa có một quy định nào cho phép kiểm dịch tôm sú bố mẹ tại các trại sản xuất giống. Trong khi tôm bố mẹ (cả tôm sú và thẻ chân trắng) - nguồn lây bệnh chính cho tôm giống lại được nhập từ nhiều nguồn khác nhau (có cả trong nước và nhập khẩu). Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) cũng thừa nhận: “Tôm chân trắng bố mẹ hiện nay nhập khẩu 100% từ nhiều nơi trên thế giới, chất lượng có lô tốt, lô xấu. Không ai biết được nguồn gốc từ dòng tôm nào. Cũng không ai biết có phải là tôm giống nguồn gốc Hawaii (Mỹ) hay tôm vớt từ đầm nuôi của họ. Chỉ khi người nuôi phản ánh thì mới biết chất lượng thật của tôm bố mẹ”. Theo cơ quan này, một trong những nguyên nhân làm tôm bị hoại tử gan tụy là do một số dòng tôm được chọn giống theo hướng tăng khả năng sinh trưởng, giảm khả năng thích ứng, nên khi bị sốc môi trường hoặc có tác nhân gây bệnh sẽ chết hàng loạt.

Đã nhiều năm nuôi tôm, người giàu lên cũng có nhưng phần lớn là gặp rủi ro chỉ vì người nuôi tôm vẫn trong tình trạng ''3 không'' ( không vốn, không có giống tốt và không am hiểu kỹ thuật nuôi tôm). Trong khi đó, cơ quan quản lý phải ''chạy tối mặt'' tìm cho ra dịch bệnh trên tôm, nên các khâu khác có phần 'coi nhẹ và phó thác cho người nuôi ''tự bơi'' tự cứu mình. Xem ra nghề nuôi tôm ở Bạc Liêu vẫn còn nhiều bấp bênh, ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh sẽ không còn "nhọn" nữa !