Nam Định: Dự án rác thải "sai" chỗ, hàng trăm hộ dân lo lắng

Không chỉ ảnh hưởng tới vấn đề tâm linh (khu xử lý rác chỉ cách nghĩa trang 50m), nhiều hộ dân lo ngại sức khỏe của mình cũng sẽ bị tác động theo chiều hướng xấu nếu dự án đi vào thực hiện.

Lạ lùng khu xử lý rác theo mô hình nông thôn mới

Từ khoảng một tháng nay, hàng trăm hộ dân tại thôn Trung Lễ, xã Xuân Ngọc (Xuân Trường, Nam Định) đã xôn xao vì dự án xây dựng khu xử lý rác thải trên địa bàn xã. Nguyên nhân chính nằm ở chỗ: mặc dù đây là dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, nhưng xét theo chuẩn quy hoạch, bãi rác thải lại được đặt quá gần khu dân cư.

Dự án xây dựng bãi rác của xã Xuân Ngọc nằm trên đất nông nghiệp của thôn Hạ Linh, phía bắc giáp với thôn Trung Lễ và 2 thôn khác là Liên Thủy và Liên Thượng. Nếu tính từ hộ dân gần nhất tới vị trí bãi rác thì chỉ khoảng hơn 200m.

Trong khi đó, theo Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD, với bãi chôn lấp và xử lý rác thải sinh hoạt của toàn bộ dân cư xã Xuân Ngọc (hơn 7.000 người), bãi rác này phải cách 15 hộ cuối hướng gió chính tối thiểu là 1.000m, các hướng khác tối thiểu là 300m.

                        Vị trí bãi rác thải chỉ cách khu dân cư khoảng 200 m (Ảnh: Sơn Bách/Vietnam+)

Ông Đỗ Văn Hoàn (thôn Trung Lễ) cho hay: “Với dự án xây dựng nông thôn mới, bà con chúng tôi hoàn toàn ủng hộ, nhưng trên cơ sở các dự án này phải tuân thủ các quy định của Nhà nước.”

Hiện tại, theo quy hoạch, khu xử lý rác thải chỉ cách nhà ông Hoàn đúng 200m.

“Mặc dù, hiện tại, dự án mới dừng ở bước san nền, nhưng nếu đi vào thực hiện, sức khỏe của cả gia đình tôi sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì khu xử lý không đảm bảo đúng khoảng cách được quy định.”

Điều đáng nói hơn, khi chọn vị trí của khu xử lý rác thải, Ủy ban nhân dân xã Xuân Ngọc không hề tổ chức họp lấy ý kiến của hàng trăm hộ dân tại thôn Trung Lễ.

Bà  Đỗ Thị Loan, một người dân thôn Trung Lễ bức xúc: “Nếu như đúng quy trình, Ủy ban nhân dân xã phải họp mặt bà con để thống nhất điểm đặt dự án. Nhưng, khi chủ đầu tư mang máy móc tới, chúng tôi mới ngã ngửa vì dự án được dựng nên. Nếu xây ở đó, không khí, nguồn nước bị ô nhiễm, còn ai sống ở đất này được nữa?” bà Loan buồn rầu nói.

Không chỉ lo lắng về sức khỏe, người dân thôn Trung Lễ còn cho rằng dự án bãi rác đang triển khai ảnh hưởng nghiêm trọng tới vấn đề tâm linh khi chỉ cách nghĩa trang của thôn này hơn 50m.

Ông Đào Văn Đạt, chủ hộ gia đình sinh sống ngay gần khu dự án cho biết: “Khác với các khu vực khác, Trung Lễ là địa phương theo đạo. Khu nghĩa trang vốn là nơi yên nghỉ của ông cha chúng tôi hàng trăm năm nay. Đây cũng là nơi tập trung tổ chức nhiều nghi thức, thánh lễ để cầu nguyện. Vì vậy, nếu bãi rác thải xây dựng tại địa điểm chỉ cách khu vực này chưa đầy 50m sẽ ảnh hưởng đến các vấn đề tâm linh.”

Thiếu chỗ xây bãi rác?

Để tìm hiểu rõ hơn về dự án đang gây xôn xao dư luận thôn Trung Lễ trong vòng 1 tháng vừa qua, chúng tôi đã có buổi làm việc với ông Đỗ Anh Tuấn-Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Xuân Ngọc.

Ông Toán cho hay: Dự án khu xử lý rác trên nằm trong chương trình nông thôn mới được xã quy hoạch từ năm 2010 với tổng vốn đầu tư hơn 2,6 tỷ đồng, quy mô 1,5ha. Ngay vào thời điểm năm 2010 này, Bản quy hoạch đã được Ủy ban nhân dân xã đưa ra công khai tại hội trường của Ủy ban.

Ông Toán cũng cho biết thêm, vị trí xây dựng dự án là do xã chọn, tuy nhiên, vị trí này cũng đã được đơn vị thiết kế, tư vấn lập báo cáo đánh giá tác động đến môi trường.

“Ủy ban nhân dân xã đã nghiên cứu rất kỹ và thấy vị trí đã chọn hiện nay là thuận lợi, đảm bảo và phù hợp nhất,” ông Toán nói.

Mặc dù vậy, chiếu theo bản “Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án đầu tư công trình bãi chôn lấp và xử lý rác thải sinh hoạt xã Xuân Ngọc,” nhiều điều mâu thuẫn với khẳng định của vị chủ tịch xã Xuân Ngọc.

Theo bản báo cáo này, Chủ dự án là Ủy ban nhân dân xã Xuân Ngọc. Đơn vị tư vấn là Công ty Cổ phần xây lắp công trình và môi trường Việt (trụ sở tại Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.)

Bản báo cáo nêu rõ: “Vị trí quy hoạch bãi chôn lấp rác giáp với đường giao thông, xa khu dân cư tập trung... Địa điểm xây dựng bãi chôn lấp phù hợp với quy mô xây dựng hiện tại, đảm bảo các yêu cầu hướng dẫn lựa chọn địa điểm xây dựng và vận hành bãi chôn lấp rác thải rắn trong Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD ngày 18/1/2001 của liên Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường và Bộ Xây dựng.”

 

               Văn bản mâu thuẫn với thực tế của dự án (Ảnh: Sơn Bách/Vietnam+)

Tuy nhiên, vị trí từ dự án khu xử lý rác tới khu dân cư chỉ khoảng 200m, trong khi, theo Thông tư được nêu trong báo cáo, khoảng cách với bãi chôn lấp, xử lý rác thải sinh hoạt của toàn bộ dân cư xã Xuân Ngọc (hơn 7.000 người) phải cách 15 hộ cuối hướng gió chính tối thiểu là 1.000m, các hướng khác tối thiểu là 300m.

Điều đáng nói hơn, trước những dẫn chứng thực tế của phóng viên, lãnh đạo xã Xuân Ngọc cho hay: “Nếu chọn vị trí đúng quy định thì chỉ có… đưa bãi rác sang xã khác. Trong xã Xuân Ngọc không có nơi nào phù hợp.” Bởi theo lãnh đạo xã này, rất khó để có thể tìm được một địa điểm đảm bảo đủ điều kiện như trong Thông tư đã đề ra.

Vị lãnh đạo Xuân Ngọc cho biết thêm, trước đó, nhiều lần lãnh đạo xã Xuân Ngọc đã tìm và chọn lựa địa điểm xây dựng bãi rác của xã ở nhiều nơi khác nhau nhưng đều vấp phải sự phản đối của các khu dân cư vì đều không đáp ứng được quy định về khoảng cách.

Bà Đỗ Thị Kim Thoa, một người dân sinh sống trong thôn bày tỏ: "Nếu vì không chọn được địa điểm xây dự án ở các thôn khác mà lãnh đạo Ủy ban đưa về Trung Lễ thì không thể chấp nhận được. Tôi ủng hộ việc có điểm xử lý rác nhưng phải hợp lý nếu không sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe cũng như vấn đề tâm linh về lâu dài."

Trong khi đó, khẳng định bản thân ủng hộ chương trình xây dựng nông thôn mới, nhưng ông Đào Văn Đạt lại khẳng định: "Mục tiêu của chương trình nông thôn mới là nâng cao đời sống của bà con. Vì vậy, các dự án của chương trình này cũng phải phù hợp với lợi ích của bà con. Không thể vì chạy theo các chỉ tiêu để xây dựng những công trình ảnh hưởng tới lợi ích như vậy được."

Đông đảo người dân thôn Trung Lễ mong mỏi các cấp chính quyền nghiên cứu, xem xét lại dự án đang được đặt "nhầm" chỗ trên.

Theo dự kiến, trong tuần này, Ủy ban nhân dân xã Xuân Ngọc và hàng trăm hộ dân thôn Trung Lễ sẽ có buổi họp để làm rõ những khúc mắc và những điểm mâu thuẫn giữa thực tế và Bản báo cáo đánh giá tác động môi trường.