Khoa học về tội phạm bảo tồn

Loài Tê giác đang bị săn bắn sai trái để lấy sừng- Ảnh minh họa

Các hành vi mà xã hội định nghĩa hay nhận thức được đó là hành vi sai trái xuất hiện ở khắp mọi nơi nhưng đến nay cộng đồng bảo tồn thiên nhiên vẫn chưa có một cơ chế hiệu quả nào để giải quyết vấn đề này. Các lĩnh vực nổi cộm của tội phạm bảo tồn đòi hỏi sự hiểu biết toàn diện về các kiểu hành vi sai trái và những suy nghĩ, nhận thức và định chế ảnh hưởng tới mối quan hệ giữa con người và môi trường.

Khoa học về tội phạm bảo tồn cần một cách tiếp cận đa ngành và đa chiều để có cái nhìn toàn diện hơn về những hiểm họa và tội ác môi trường. Quan tâm tới lĩnh vực tội phạm bảo tồn là việc làm cần thiết bởi kết quả những hành vi của con người sẽ góp phần thay đổi môi trường, có thể gây tổn hại đến môi trường sống cũng như sức khỏe con người. Điển hình như vụ nổ dàn khoan Deepwater Horizon dẫn đến sự tuyệt chủng của loài Dodo (Raphus cucullatus), loài chim đặc hữu của vùng đảo Mauritius.

Tuy nhiên, còn một thực tế khác đáng buồn hơn là cho đến nay vẫn còn một số chuyên gia bảo tồn vẫn cho rằng con người và giới tự nhiên hoàn toàn tách biệt nhau và mối quan hệ giữa hai thế giới này vẫn chưa được quan tâm, lý giải đầy đủ. Lỗ hổng nhận thức này phương hại rất nhiều tới công tác bảo tồn thiên nhiên cũng như các phản ứng và hoạt động ngăn chặn các hành vi gây tổn hại tới môi trường và sức khỏe con người.

Khoa học về tội phạm bảo tồn sẽ cung cấp công cụ để đánh giá một cách rõ ràng hơn mối quan hệ, sự tương tác giữa con người và tự nhiên. Hơn nữa, khoa học về tội phạm bảo tồn còn dựa trên lý thuyết và kinh nghiệm thực tiễn để đem lại những hiểu biết sâu sắc hơn về phương pháp con người nhận thức, đánh giá và đối phó với những hiểm họa tự nhiên.

Bên cạnh đó, khoa học về tội phạm bảo tồn còn đưa ra một khuôn khổ để xem xét một cách kỹ lưỡng và hiệu quả các khía cạnh của phạm tội môi trường thông qua ba lĩnh vực riêng rẽ của tội phạm bảo tồn và tư pháp là tội phạm học, quản lý và bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên và khoa học về việc đưa ra quyết định. Theo thời gian, những điểm cốt lõi của khoa học tội phạm bảo tồn ngày càng bao quát được tính đa ngành, các mối liên kết và những nhân vật then chốt.

Ngoài ra, để cải thiện một cách toàn diện tư duy về các vấn để bảo tồn và tội phạm bảo tồn cũng cần một cách tiếp cận khoa học hơn trong việc giảng dạy và thực hành bảo tồn thiên nhiên. Khoa học về tộị phạm bảo tồn được đánh giá là giải pháp khả thi sẽ làm dịu bớt hoặc giúp thích ứng với các hiện tượng và các sự kiện toàn cầu đang ảnh hưởng tới con người và cả giới tự nhiên theo nhiều cách khác nhau.

Thêm vào đó, khoa học về tội phạm bảo tồn còn cho phép khác nhà bảo tồn miêu tả, dự đoán và giải thích những tác động có thể ảnh hưởng tới hành vi của con người và từ đó tìm cách làm giảm các tác động tiêu cực của việc thay đổi môi trường sống tới con người, các loài động thực vật và các hệ sinh thái.

Hơn nữa, những dữ liệu thông tin của khoa học về tội phạm bảo tồn sẽ giúp đánh giá những mối nguy hại đối với loài người và các loài khác. Biết được mức độ lợi nhuận và quy mô của các hoạt động sẽ có thể giảm thiểu những mối nguy cũng như ngăn chặn các hành vi sai trái.

Bên cạnh đó, công tác bảo tồn cũng sẽ được nâng cao khi có sự hiểu biết thấu đáo về bối cảnh xã hội, mạng lưới hoạt động của các tổ chức tội phạm cũng như làm thế nào đế đối phó với những biến hóa của các hoạt động phạm tội. Do đó, định nghĩa, mô tả và quy định danh giới giữa các hoạt động hợp pháp và bất hợp pháp rất cần thiết trong hiệu quả của công tác bảo tồn.

Các tổ chức hưởng lợi từ các nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng sẽ có lợi khi nhận thức được những tác động do các hoạt động của họ gây ra. Cuối cùng, khoa học về tội phạm bảo tồn sẽ chứng minh được năng lực của cộng đồng trong việc phối hợp với các lực lượng an ninh để kiểm soát và thực thi pháp luật.

Ngoài ra, việc bất tuân thủ luật lệ bảo tồn như các hoạt động săn băn và sử dụng các khu vực cấm vẫn còn tồn tại. Do vậy, khoa học về tội phạm bảo tồn còn có một lĩnh vực khác là xem xét, tìm hiểu những động cơ từ cấp địa phương về hiện tượng không tuân thủ các chỉ tiêu, quy định môi trường để cung cấp cái nhìn thấu đáo trong nhận thức về pháp lý và môi trường của cộng đồng. Hiểu biết các động cơ không tuân thủ luật pháp còn giúp các bên liên quan lựa chọn và đánh giá hiệu quả của các động thái can thiệp của các cơ quan chức năng.

Cộng đồng bảo tồn cam kết khoa học về tội phạm bảo tồn sẽ giúp con người thích nghi với những ảnh hưởng tiêu cực của sự biến đổi môi trường cũng như giảm bớt những ảnh hưởng tiêu cực từ các hành vi của con người, đặc biệt là những hành vi bị cho là phạm tội. Mặc dù, để chạm được tới đích này chúng ta cần nhìn lại và thống nhất ba lĩnh vực của khoa học về tội phạm bảo tồn đã nêu trên nhưng chương trình khung về khoa học nghiên cứu tội phạm bảo tồn đã cung cấp những quan điểm và hướng đi để thực thi những hoạt động, chiến lược bảo tồn đúng đắn.