Gà "chạy" từ Bắc Giang lên Lạng Sơn

Sau khi được một lái buôn gà tại Bắc Giang nhận lời dẫn đi, chúng tôi tiến hành thâm nhập các địa điểm nổi tiếng về buôn gà thải loại Trung Quốc tại địa phương này. Chiều 28/2, trong vai người đi mua gà về phục vụ đám cưới thẳng tiến khu vực cầu Bố Hạ thuộc địa bàn giáp ranh giữa huyện Lạng Giang và Yên Thế. Ngồi nghỉ tại quán nước thuộc địa phận xã Nghĩa Hưng, huyện Lạng Giang, qua chuyện trò, chúng tôi được chủ quán tên Vinh cho biết, thời gian gần đây gà mái thải loại Trung Quốc về rất chậm, phần do biên giới thắt chặt, phần do nhu cầu trong nước không cao, gà thải loại về tới Bắc Giang giá đã 78.000 - 80.000 đồng/kg, đắt hơn gà lai mía bản địa tới 20.000 đồng/kg nên khó cạnh tranh.

Chỉ vào chiếc máy chuyên dùng để quay lợn, gà, vịt, Vinh mau mắn: “Tôi trước cũng đi buôn gà mái thải loại nhưng nay thị trường chậm nên tạm nghỉ, mua cái lò nướng này về kiếm đồng ra, đồng vào. Mà anh mua gà mái thải loại sống làm gì cho đắt, sao không mua gà mái thải loại Trung Quốc đông lạnh, vừa rẻ lại vừa tiện. Tôi ngày nào cũng quay vài ba con bán cho khách có thấy ai chê gì đâu”. Thấy chúng tôi có vẻ chưa hiểu, Vinh giải thích thêm: “Khu vực quanh đây giờ đều chuyển sang dùng gà Trung Quốc đông lạnh cả. Vẫn là gà mái thải loại Trung Quốc, nhưng buôn gà sống không cạnh tranh được với gà trong nước nên phải thịt sẵn gà bên đó rồi đóng đông lạnh chuyển qua ta. Giá 1 kg gà đông lạnh chặt đầu, bỏ chân về tới Bắc Giang mới có 50.000 - 60.000 đồng/kg, anh muốn mua bao nhiêu cũng có”.

Một chiếc xe chở gà lậu chạy từ hướng cửa khẩu Hữu Nghị về TP Lạng Sơn

Nói rồi, Vinh dẫn chúng tôi vào xem gà thải loại Trung Quốc đông lạnh được chứa trong các thùng xốp, mỗi thùng 10 - 12 con, tất cả gà đều được thịt sạch, chặt chân, bỏ đầu, trọng lượng từ 15 - 20 kg. Tuy nhiên, để ý thật kỹ phía ngoài thùng xốp chúng tôi không phát hiện ra bất kỳ nhãn mác nào ngoài trọng lượng gà nên không biết đây là hàng nhập khẩu chính ngạch hay nhập lậu? Nhưng theo chia sẻ của chủ quán, hàng mua dễ như mớ rau, phần đa hội hè, đình đám tại Bắc Giang giờ đều chuyển sang dùng loại gà này, vừa rẻ lại không mất công thịt.

Rời khỏi quán nước, chúng tôi vào nhà vợ chồng H.H, được người dân quanh đây tiết lộ là chủ buôn gà thải loại Trung Quốc lớn nhất nhì tỉnh Bắc Giang. Vừa bước qua cánh cổng, chúng tôi choáng ngợp trước cơ ngơi của chủ buôn gà lậu này, căn biệt thự sang trọng ba tầng rộng 800 m² với nội thất toàn gỗ pơ mu, đinh hương, nghiến cùng 2 chiếc ô tô con và 1 ô tô tải đỗ ở sân. Biết chúng tôi đến mua gà thải loại với số lượng nhỏ vài trăm con, người chồng có vẻ không mặn mà lắm nên xin phép đi có việc và gọi vợ về tiếp khách.

Gặp khách lạ, người vợ tên H trò chuyện với thái độ thăm dò. Nhưng khi biết khách có ý định mua gà thật, chị ta thở dài chia sẻ, từ trước Tết đến giờ tạm nghỉ buôn gà mái thải loại Trung Quốc vì luật lá cao quá. H gợi ý chúng tôi chuyển sang mua gà thải loại đông lạnh hiện nay đang được cánh thầu cỗ cưới rất chuộng, còn muốn mua gà sống thì phải đợi tầm tháng 4, lúc đó gia đình chị ta mới hoạt động trở lại. Buổi chiều hôm đó, tiếp cận thêm vài ba điểm buôn bán gà mái thải loại Trung Quốc tại Lạng Giang song đều không có hàng. Vậy, gà lậu tại chợ gia cầm Hà Vỹ từ đâu về, phải chăng là từ Lạng Sơn?

Sau khi ghi nhận gà lậu không tập kết lớn tại khu vực Bắc Giang, chúng tôi phi xe máy lên Lạng Sơn tìm hiểu cách thức, thủ đoạn đưa hàng qua biên và tuồn vào Việt Nam của giới buôn lậu. Tối 1/3, mấy anh em quyết định mục kích tại khu vực thuộc xã Thụy Hùng, huyện Cao Lộc vì theo nguồn tin đây là một trong những trạm trung chuyển gà lậu lớn tại Lạng Sơn. Được biết, trước đó vào ngày 27/2, Phòng CSĐT tội phạm về kinh tế Công an tỉnh Lạng Sơn vừa triệt phá một tụ điểm tập kết gà lậu tại đây bắt giữ được 1,6 tấn gà thải loại nhập lậu từ Trung Quốc đang chuẩn bị đưa lên ô tô vận chuyển sâu vào nội địa.

Mới hai ngày sau vụ bắt giữ nên hoạt động buôn bán gà thải loại nhập lậu từ Trung Quốc tại khu vực xã Thụy Hùng có vẻ im ắng. Trong vai người đi mua gà, hỏi chuyện những người bán mía ven đường thuộc khu vực thôn Phú Xá, xã Thụy Hùng, chúng tôi được biết, hiện tại muốn mua được gà thải loại Trung Quốc phải đặt cọc tiền trước. Nguyên nhân, gà lậu không chở được số lượng lớn bằng xe tải qua cửa khẩu mà phải thuê người dân bản địa gánh qua các lối mòn biên giới như tại khu vực Cốc Nam, Bảo Lâm… tiếp đến sẽ được xe máy chở về tập kết tại những địa điểm di động. Sau khi hàng tập kết đủ số lượng, sẽ được chuyển lên xe chuyên dụng như “su cóc” hay “cá mập” đưa về xuôi tiêu thụ.

Căn biệt thự của chủ buôn gà thải loại H.H tại xã Nghĩa Hưng, Lạng Giang, Bắc Giang

Tôi thắc mắc tại sao thời gian gần đây gà thải loại Trung Quốc không nhiều như trước và giá cả cao thế, một người bán mía cho hay, chi phí thuê nhân công vận chuyển mất nhiều nên giá mới cao như vậy. Thực chất, gà thải loại Trung Quốc giá bao năm nay vẫn rất ổn định, gà bên kia biên giới chỉ 35.000 - 40.000 đồng/con (1,8 - 2 kg).

Trời nhá nhem tối, những người bán mía trở về nhà cũng là lúc xe gà lậu lên đường. Tối 1/3, tại xã Thụy Hùng, chúng tôi chứng kiến từng đoàn xe máy chở lồng không phía sau phi ra quốc lộ rồi chạy như bay về hướng cửa khẩu Hữu Nghị, Đồng Đăng... Do biết chắc xe chở gà lậu “ăn hàng” ở bất cứ cửa khẩu nào đều phải đi qua tuyến đường huyết mạch này nên chúng tôi nấp vào lề đường, đúng chỗ người dân bán mía, chờ đợi. Từ 19 giờ tối, mấy phút lại xuất hiện một chiếc xe máy chất đầy gà thải loại phi như bay qua chỗ chúng tôi đứng. Một số xe chạy thẳng vào sâu khu dân cư trong xã Thụy Hùng, số khác chạy về phía thành phố Lạng Sơn...

Tối đó, ngồi đến 21 giờ đêm chúng tôi đếm được hàng chục chiếc xe máy chất đầy gà lậu chạy qua. Xen vào đó là những chiếc ô tô “su cóc”, “cá mập” (mà chúng tôi bắt gặp tại chợ gia cầm Hà Vỹ, Hà Nội) kín như bưng từ xã Thụy Hùng lao ra rồi chạy tít mù về phía Hà Nội. Đêm sau, tôi tiếp tục quay lại khu vực xã Thụy Hùng, vẫn ghi nhận thấy hoạt động tương tự như đêm trước.