Chè Shan tuyết- cây xóa đói, giảm nghèo bền vững trên vùng đất dốc

Dự án trồng rừng phòng hộ bằng cây chè Shan tuyết ở huyện Na Hang bắt đầu được triển khai thực hiện từ năm 2000, tại 4 xã: Sinh Long, Hồng Thái, Thượng Nông và Sơn Phú. Đến nay, toàn huyện Na Hang đã trồng được trên 1.100 ha chè Shan tuyết.

Xã Sinh Long (huyện Na Hang) có diện tích chè Shan tuyết nhiều nhất huyện Na Hang, với trên 800 ha. Ông Hoàng Văn Linh, Chủ tịch UBND xã Sinh Long, cho biết: Do đặc điểm là xã miền núi diện tích đất sản xuất nông lâm nghiệp chủ yếu đất đồi núi dốc, trước đây, xã chúng tôi loay hoay tìm đủ các loại cây trồng nhưng không có cây nào trụ lại được. Nhưng từ khi cây chè Shan tuyết được đưa vào trồng năm 2000 và với lợi thế trồng được trên đất đồi dốc, khả năng chịu hạn tốt nên cây chè ngay lập tức trở thành cây trồng chính của địa phương.

Cũng theo ông Linh, tất cả diện tích trồng chè Shan tuyết của xã hiện nay được trồng trên diện tích đồi núi trước thường bỏ hoang và cũng nhờ cây chè mà nhiều hộ đã thoát nghèo. Trước năm 2000, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã chiếm trên 80% và là một xã nghèo nhất của huyện Nà Hang, nhưng nhờ có dự án, đến nay hộ nghèo toàn xã giảm chỉ còn 40%.

Gia đình ông Hoàng Phin, dân tộc Dao, thôn Phiêng Ngàm (xã Sinh Long) trồng được hơn 20 ha chè Shan tuyết, ông Phin vui mừng nói: Sau 3 năm trồng và chăm diện tích chè được giao lại cho các hộ bảo vệ, thu hái. Hiện trung bình mỗi năm nhà tôi cũng thu được hơn 7 tấn chè, doanh thu đạt khoảng hơn 50 triệu đồng. Chè thu hái đến đâu được Công ty TNHH Việt Dũng thu mua ngày đến đó.

Gia đình anh Chúc Văn Sếnh, thôn Phiêng Ngàm, xã Sinh Long có 3 ha trồng chè Shan tuyết, anh Sếnh cho biết: Nếu trồng rừng bằng cây keo phải mất 7 đến 8 năm mới được thu hoạch và chỉ thu một lần là hết phải trồng lại lứa cây mới, nhưng nếu trồng rừng bằng chè Shan tuyết sau 3 năm là cho thu hoạch. Cũng theo anh Sếnh, chè ở đây khác với vùng thấp là thân cây to, tán rộng lá dày và rất xanh, phần búp to mập và có màu trắng như tuyết nên gọi là chè Shan tuyết.

Còn ông Phùng Dùng Chấy, Trưởng thôn Lũng Phiêng, xã Sinh Long chia sẻ: Toàn thôn hiện có 50/86 hộ trồng chè Shan tuyết. Ngoài do chất đất, cây chè Shan tuyết ở đây được trồng ở độ cao trung bình khoảng 800 – 1.000m so với mặt nước biển nên chè hội tụ cả ba yếu tố hương thơm, vị đậm, nước xanh. Đặc biệt, toàn bộ các khâu từ trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến… đều đảm bảo chất lượng chè sạch.

Được biết, để phát tiềm năng của vùng chè Shan tuyết, năm 2009, Công ty TNHH Việt Dũng đã đầu tư 3 tỷ đồng lắp đặt dây chuyền chế biến chè tiên tiến, với công suất 1 tấn nguyên liệu/ngày. Ngay sau khi đi vào hoạt động, toàn bộ chè búp tươi Shan tuyết của người dân huyện Na Hang được công ty thu mua với giá từ 8.000 đồng đến 12.000 đồng/kg chè búp tươi (cao hơn so với giá chè bình thường 3.000 – 6.000 đồng/kg).

Hiệu quả từ cây chè Shan tuyết đã khẳng định hướng đi đúng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đưa sản xuất hàng hóa nông lâm nghiệp lên một bước mới, làm thay đổi bộ mặt nông thôn, nhất là nông thôn miền núi. Ông Vân Đình Thảo, Phó Chủ tịch UBND huyện Na Hang không giấu được niềm vui: Cây chè Shan tuyết không chỉ giúp phủ xanh đất trống đồi núi trọc, phòng chống thiên tai mà còn đóng vai trò quan trọng trong chương trình xoá đói giảm nghèo nâng cao đời sống cho các hộ dân miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số của huyện. Hiện huyện Na Hang đang khuyến khích các xã có điều kiện đất đai, khí hậu phù hợp mở rộng diện tích trồng rừng bằng chè Shan tuyết.