Các nhà khoa học dự báo vào khoảng 2 giờ ngày 16-2-2012, “2012 DA 14” - một thiên thạch khổng lồ với đường kính khoảng 50 m bắt đầu đi ngang trái đất. Giới khoa học đã nhanh chóng trấn an rằng thiên thạch này sẽ không gây bất kỳ hiểm họa nào vì nó không trên lộ trình va chạm với trái đất của chúng ta.
Tuy nhiên, “2012 DA 14” cũng vẫn sẽ là thiên thạch cỡ trung đến gần trái đất nhất được ghi lại trong lịch sử, chỉ cách trái đất khoảng 27.000 km. Với vận tốc và kích cỡ của nó, nếu đâm vào trái đất, thiên thạch này đủ sức san bằng một diện tích lớn đô thị.
Vụ nổ lớn nhất
Nhưng trong khi mọi người đang dõi theo “2012 DA 14”, một sự kiện khác lại làm chấn động nước Nga: Một cơn mưa thiên thạch lớn nhất thế kỷ đã đổ bộ xuống vùng núi Ural vào khoảng 11 giờ 30 phút ngày 15-2. Một thiên thạch nhỏ hơn và không liên quan gì đến “2012 DA 14” đã nổ tung, rực sáng trên bầu trời Chelyabinsk (cách Moscow 1.500 km). Vụ nổ gây thiệt hại lớn về nhân mạng và tài sản. Camera ghi lại hình ảnh của vụ nổ nhanh chóng được đăng tải lên mạng, làm rúng động dư luận. Nhiều lo ngại được đặt ra, trong khi các nhà chức trách và nhà khoa học vẫn đang điều tra vụ việc.
Các tiên đoán sơ bộ ban đầu của Học viện Khoa học Nga cho biết thiên thạch nổ tung trên bầu trời Nga trước khi đi vào bầu khí quyển có khối lượng khoảng 10 tấn, đường kính chừng 15 m. Cấu tạo của thiên thạch này không chỉ có đá mà còn có cả sắt và niken. Thiên thạch đã di chuyển vào bầu khí quyển với tốc độ 54.000 km/giờ.
Thiên thạch này quá nhỏ để có thể nhận thấy thông qua các thiết bị theo dõi hiện đại, vốn chỉ có thể phát hiện các vật thể có đường kính trong vòng 100 m đến 1 km. Đó là chưa kể thiên thạch này còn có màu tối và trùng với nền đen của vũ trụ.
Các cơ quan nghiên cứu sóng siêu âm chuyên theo dõi các vụ nổ nguyên tử cho biết vụ nổ này có sức công phá vài trăm kiloton. Để có thể thấy rõ tầm vóc của vụ nổ này, so với vụ thử bom hạt nhân vừa qua của Bắc Triều Tiên chỉ có 7 kiloton.
Đuôi khói sót lại từ đường bay của mảnh thiên thạch qua bầu trời Ural (Nga). Ảnh ghi lại được bởi camera trên kính chắn gió của ô tô. Ảnh: CHELYABINSK.RU
Thật may mắn, thiên thạch này nổ tung thành nhiều mảnh ở độ cao khoảng 30-50 km nên không quá nguy hiểm. Hầu hết chấn thương cho người dân trong vùng là do kính vỡ dưới tác động của xung chấn từ vụ nổ. Đây vẫn được xem là vụ va chạm thiên thạch lớn nhất thế kỷ và cũng có thể là vụ va chạm lớn nhất mà con người ghi nhận được.
Sức công phá và thiệt hại của vụ nổ này có thể vượt xa vụ va chạm Tunguska - từng quét sạch cả một khu rừng ở Siberia (Nga) với sức công phá 50 kiloton vào hồi năm 1908. Vụ nổ buộc nhà chức trách tại Nga nhanh chóng huy động các lực lượng cứu hộ và quân đội tới hiện trường.
Khảo sát ban đầu về phóng xạ của nước và đất trong vùng không thấy mức phóng xạ khác thường nhưng các chuyên viên phóng xạ, hóa học và sinh học vẫn đang đặt sự kiện trong tình trạng báo động. Hàng loạt trung tâm nghiên cứu trên khắp thế giới đang ra sức tìm hiểu, nghiên cứu vụ va chạm này.
Quân đội Nga sau đó đã tìm kiếm và phát hiện được 3 khu vực có mảnh vỡ thiên thạch rớt xuống. Hai trong số đó nằm ở khu vực quanh hồ Chebarkul, phía Tây Chelyabinsk. Khu vực thứ ba được tìm thấy cách đó 80 km, gần thị trấn Zlatoust. Tại khu vực va chạm ở hồ Chebarkul, một hố lớn có đường kính 6 m được phát hiện bởi một ngư dân. Các đơn vị cứu hộ và khảo sát vẫn còn phải tiếp tục theo dõi một khu vực rộng lớn hơn.
Hiểm họa tương lai
Sự kiện này là một đòn cảnh báo cho toàn thế giới về một hiểm họa thiên thạch rất có thể xảy ra trong tương lai. Giới quan sát lo ngại khả năng có hạn của công nghệ theo dõi thiên thạch sẽ lại để lọt những thiên thạch nhỏ nào đó. Và nếu thiên thạch đó rơi vào khu đông dân cư thì có thể gây thiệt hại không lường trước được.
Những thiên thạch có kích cỡ lớn đều đã được theo dõi bởi các tổ chức thiên văn trên thế giới nhưng các thiên thạch nhỏ lại là các hiểm họa tiềm tàng. Mặc dù một thiên thạch nhỏ không đủ sức tạo ra một thảm họa hủy diệt toàn cầu nhưng vẫn đủ để quét sạch cả một thành phố nếu va chạm trực tiếp.
Nhiều nhà khoa học cũng đã cảnh báo các thiên thạch nhỏ có thể “tình cờ sống sót” khi đi vào bầu khí quyển trái đất. Sự kiện tại Ural hôm 15-2 chứng tỏ xác suất đó là có thật.
|
Nga kêu gọi cùng ứng phó với thảm họa thiên thạch
Trong khi người dân tại Nga vẫn còn đang bàng hoàng và các nhà khoa học bắt tay vào nghiên cứu, giới chức trách cũng lên tiếng. Phó Thủ tướng Nga Dmitry Rogozin kêu gọi các cường quốc trên thế giới phát triển một hệ thống ứng phó với tình huống tương tự.
Thiên thạch gây vỡ kính hàng loạt nhà cao tầng ở Nga. Ảnh: AP
Ông cho biết không có quốc gia nào từ Nga đến Mỹ có được công nghệ đủ để dự đoán thảm họa dạng này và trách nhiệm ngăn chặn thảm họa thiên thạch là của tất cả mọi người vì nó có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào trên thế giới.
|
