Tinh thần đoàn kết khoa học ở Việt Nam "yếu kém”

Ảnh minh họa

Đó là ý kiến của Nguyễn Tuấn Anh, đang học tập và làm việc ở trường Đại học Hàng không vũ trụ Hàn Quốc trong bài viết tham gia diễn đàn: "Vì sao khoa học trong nước ít có công trình nghiên cứu đăng trên tạp chí nước ngoài". Nguyễn Tuấn Anh đưa ra ba điểm khác biệt giữa Việt Nam và Hàn Quốc về nghiên cứu khoa học, điều này theo anh là rào cản vô hình cho sự thay đổi và phát triển khoa học Việt Nam.

"Thứ nhất, mối quan hệ giữa người với người ở Việt Nam nói chung và trong khoa học giáo dục nói riêng chưa thật sự tốt. Những vị giáo sư đáng kính, thầy giáo, cô giáo, tiến sỹ, thạc sỹ, ai có học vị, học hàm cao giờ đây không được coi trọng, tôn vinh và đôi lúc còn khinh rẻ, xúc phạm lẫn nhau và cản trở nhau phát triển.

Trong khi người có tiền, người làm kinh doanh dù lại đang được coi trọng, họ còn là "hình mẫu", "thần tượng" cho giới trẻ theo đuổi. Giới trẻ theo đuổi những giấc mơ hão huyền trở thành nhà kinh doanh giỏi giống những người bỏ học như Bill Gate hay Mark Zuckerberg, vì họ nghĩ học để làm gì khi tốt nghiệp không tìm được việc hoặc nếu có rồi thì đông lương bèo bọt "không bõ công" học hành.

Trong khi ở Hàn Quốc, giáo sư là chức vị được kính trọng, tôn vinh rất cao. Bạn phải lễ phép cúi gập người mỗi khi gặp bất kỳ vị giáo sư nào. Điều đặc biệt, nhiều công ty nhà nước hay tư nhân Hàn Quốc coi trọng kiến thức và học vị hàng đầu. Nhiều nơi chỉ tuyển tiến sĩ, thạc sỹ và những người này có mức lương khác hẳn. Nhờ đó nước Hàn đã kích thích nhu cầu học tập và nghiên cứu. Người Hàn xác định phải học mới có công ăn việc làm ổn định, và học tập trở thành nhu cầu lớn không chỉ mỗi cá nhân mà của cả xã hội.

Thứ hai, ở Việt Nam tinh thần đoàn kết và hợp tác trong nghiên cứu khoa học còn yếu kém, rời rạc, thiếu tập trung vì nhiều nguyên nhân mà phần lớn do lợi ích cá nhân. Tại Hàn Quốc, người ta hiểu rằng bạn có thể đi nhanh khi đi một mình nhưng không thể đi xa. Vì thế họ luôn khuyến khích làm việc và lao động tập thể trên tinh thần hợp tác và tôn trọng lẫn nhau. Vì vậy, họ rất dễ hợp tác và làm việc với kết quả tốt nhất.

Thứ ba, ở Hàn Quốc, công bố nghiên cứu trở thành một tiêu chí bắt buộc đối với người học tiến sỹ, thạc sỹ và đương nhiên cả giáo sư. Họ đặc biệt coi trọng việc đăng các bài báo trên các tạp chí nổi tiếng thế giới, nó dường như là mục tiêu sống trong học tập hay nghề nghiệp của họ.

Hơn nữa, người làm công tác học thuật được tạo điều kiện tối đa về vật chất và tinh thần để sống và làm việc. Mọi người lao động rất hăng say, nhiệt huyết, có lý tưởng, rất điều độ và hiệu quả.

Tại các trường đại học và cơ sở nghiên cứu, mỗi giáo sư được cấp phòng làm việc riêng, họ có thể lập ra phòng thí nghiệm riêng tuyển sinh viên nghiên cứu ngay khi học đại học. Giáo sư có thể làm việc bất cứ lúc nào trong ngày, thường là từ 9h sáng đến 12h đêm như thói quen cá nhân. Nhưng đổi lại, họ có những kỳ nghỉ dài, nhiều trợ cấp và mức lương rất cao.

Mỗi sinh viên phải có đề tài nghiên cứu riêng để viết báo và luận văn tốt nghiệp. Ở mỗi phòng thí nghiệm luôn có các chủ đề cho sinh viên tham gia ngay khi đang học. Và hơn tất cả, Hàn Quốc học những thứ mới nhất để làm ra những cái mới nhất, tạo ra trào lưu mới nhất. Trong khi, ở Việt Nam, bạn học kiến thức cách đây 50 năm và được gọi là kiến thức chuyên ngành mà bạn sử dụng khi ra trường. Có lẽ phải đến bậc tiến sỹ việc viết và đăng báo khoa học mới là yêu cầu bắt buộc. Tồi tệ hơn, mọi người thường nghĩ phải học hai bằng, sáng học bằng chính tối học bằng phụ, học lấy bằng chứ không cần kiến thức hoặc hiệu quả vì có "đồng tiền lo lót". Tư tưởng này khiến phần đông sinh viên Việt không hề có kết quả nghiên cứu khoa học và hiệu quả làm việc kém khi ra trường.

Đó là ba nét chính mà tôi cảm nhận về sự khác biệt trong công tác giáo dục và nghiên cứu khoa học ở Hàn Quốc và Việt Nam. Sự khác biệt này là nguyên nhân Hàn Quốc vực dậy phát triển từ một nước nghèo bậc nhất thế giới trở thành nước giàu và phát triển bậc nhất thế giới trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là khoa học công nghệ. Nhưng chính sự khác biệt đó lại lý do vô hình dẫn tới sự trì trệ và lộn xộn trong công tác giáo dục và nghiên cứu khoa học nước nhà. Việt Nam cần học tập và thay đổi triệt để trong thời gian ngắn nhất thì mới thu hút nguồn lực trong nước và người Việt ở nước ngoài trở về xây dựng quê hương".