Nâng cao vai trò của cộng đồng bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Theo dự thảo (lần 2) nghị định về tăng cường vai trò của cộng đồng trong bảo vệ môi trường, điều 12, quy định thông tin môi trường được cung cấp cho cộng đồng gồm 3 loại: thông tin môi trường được cung cấp định kỳ, thông tin môi trường được cung cấp không định kỳ, và thông tin môi trường được cung cấp theo yêu cầu của cộng đồng.

Cũng theo dự thảo, cộng đồng có quyền khởi kiện đến tòa án khi các yêu cầu hợp pháp về tiếp cận thông tin và tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường bị bỏ qua, bị từ  chối mà không có lý do chính đáng, không được trả lời đầy đủ, hoặc không được giải quyết theo quy định của pháp luật.

PGS.TS Nguyễn Danh Sơn, Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Việt Nam lưu ý, sự tham gia của cộng đồng trong bảo vệ môi trường phải vừa bảo đảm phát huy được sức mạnh của cộng đồng, vừa bảo đảm được các quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân có liên quan. Các quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án, đề án phát triển có nguy cơ tác động đến môi trường phải thực hiện tham vấn cộng đồng trước khi trình cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật.

Các bộ, cơ quan ngang bộ, ủy ban nhân dân các cấp trong phạm vi quyền hạn, nhiệm vụ của mình trích một tỷ lệ chi ngân sách phù hợp từ nguồn chi cho sự nghiệp môi trường hằng năm để chi cho hoạt động tăng cường vai trò của cộng đồng trong bảo vệ môi trường. Việc phân bổ ngân sách cho hoạt động tăng cường vai trò của cộng đồng trong bảo vệ môi trường phải bảo đảm nguyên tắc năm sau cao hơn năm trước. Các điều kiện thanh quyết toán kinh phí dành cho hoạt động cộng đồng bảo vệ môi trường cần đơn giản, thuận lợi, phù hợp với năng lực của cộng đồng.

Cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường có thẩm quyền thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường chỉ thực hiện việc thẩm định khi báo cáo đánh giá tác động môi trường đã có ý kiến hợp lệ của cộng đồng dân cư nơi thực hiện dự án và của cộng đồng dân cư chịu tác động môi trường của dự án. Kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường chỉ có giá trị pháp lý khi cơ quan có thẩm quyền thẩm định nhận được ý kiến của cộng đồng dân cư.

Cộng đồng khi thực hiện khiếu kiện đòi bồi thường thiệt hại do sự cố, ô nhiễm, suy thoái môi trường, cạn kiệt tài nguyên gây ra được cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường hỗ trợ các hoạt động: Thu thập chứng cứ chứng minh thiệt hại là do sự cố, ô nhiễm, suy thoái môi trường, cạn kiệt tài nguyên; Thu thập chứng cứ chứng minh nguyên nhân, thủ phạm gây ra sự cố, ô nhiễm, suy thoái môi trường, cạn kiệt tài nguyên dẫn đến thiệt hại của cộng đồng; Xác định cụ thể các thiệt hại.

Các đại biểu tham dự hội thảo đã tham gia đóng góp, chia sẻ, bổ sung những ý kiến nhằm hoàn thiện, nâng cao chất lượng của dự thảo nghị định để trình lên Quốc hội, Chính phủ.