Tái chế chất thải rắn tại Việt Nam: Cơ hội và thách thức

Hoạt động tái chế tại Việt Nam hiện nay còn mang tính nhỏ lẻ, tự phát, chưa được quản lý và kiểm soát chặt chẽ, có nguy cơ tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường. - Ảnh minh họa IE

Ông Nguyễn Thành Lam, Cục Quản lý Chất thải & Cải thiện Môi trường, Bộ Tài nguyên & Môi trường, cho biết hiện nay đã có một số tỉnh, thành phố được đầu tư nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt để chế biến phân compost. Một số tỉnh khách cũng đã bắt đầu triển khai các dự án xây dựng các nhà máy chế biến phân từ rác thải rắn sinh hoạt.

“Các nhà máy này đã mang lại những hiệu quả tích cực trong việc tái chế và giảm thiểu chất thải rắn phải đem chôn lấp tại các tỉnh: giảm diện tích chôn lấp, nước rỉ rác gây ô nhiễm môi trường” ông Lam chia sẻ.

Hoạt động tái sử dụng và tái chế chất thải mới được triển khai tại Việt Nam nhưng chúng ta đã có nhiều cố gắng nhằm tạo ra được những cơ sở pháp lý ban đầu cho việc hoạch định chính sách và thực thi chính sách. Định hướng chiến lược phát triển bền vững ở Việt Nam đã xác định quản lý chất thải là mộ trong những vấn đề trọng tâm của công tác bảo vệ môi trường, trong đó các giải pháp 3R (giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế) như phân loại tại nguồn, tái chế chất thải đóng vai trò then chốt.

Mặc dù vậy, hiện nay chưa thống kê được lượng chất thải rắn tái chế tại Việt Nam; hoạt động tái chế tại Việt Nam hiện nay còn mang tính nhỏ lẻ, tự phát, chưa được quản lý và kiểm soát chặt chẽ, có nguy cơ tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường. Các cơ sở tái chế đa số ở quy mô vừa và nhỏ, đa phần là các hộ sản xuất cá thể tại các làng nghề với công nghệ và dây chuyền sản xuất tái chế lạc hậu, trang thiết bị thô sơ, thủ công.

Trong khi đó các quy định về thông tin, giáo dục, nâng cao nhận thức về tái chế chất thải rắn chủ yếu vẫn nằm trong các nội dung về bảo vệ môi trường nói chung mà chưa có những chính sách chuyên biệt riêng hỗ trợ cho hoạt động tái chế.

Chính vì vậy chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2149/QĐ-TTg ngày 17/12/2009 nhấn mạnh chiến lược đặt ra mục tiêu đến năm 2025, 100% các đô thị có công trình tái chế chất thải rắn thực hiện phân loại tại hộ gia đình; 100% tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt đô thị, và 100% tại các làng nghề được thu gom và xử lý bảo đảm môi trường.

Ông Ludwig Grafvon Westarp, đại diện Quỹ Hanns Seidel Foundation có trụ ở tại Đức, cho biết Quỹ hợp tác lâu dài với Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên & Môi trường, là một trong những cơ chế cột trụ quan trọng tại Việt Nam góp phần vào việc xử lý chất thải, mang đến cơ chế tiết kiệm chi phí tránh được nguy cơ về môi trường.

Theo ông Lam, Bộ Tài nguyên & Môi trường đang xây dựng và triển khai thực hiện chương trình thúc đẩy phòng ngừa, giảm thiểu, tái chế, tái sử dụng chất thải rắn; chương trình thúc đẩy phân loại rác tại nguồn.