Phú Yên: 80 vạn m3 bùn độc hại “treo” trên đầu dân

Nguyên nhân là do Công ty Luyện kim Sơn Giang đã bỏ bê việc khắc phục hậu quả môi trường.

Coi thường chính quyền

Theo các cơ quan chức năng Phú Yên, trong quá trình hoạt động, Công ty Sơn Giang (100% vốn Trung Quốc, đóng tại xã An Định, huyện Tuy An) đã nhiều lần vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ môi trường. Đó là hành động khai phá núi, đào một hồ chứa bùn rửa quặng 30.000m3 và đào trái phép một hồ chứa bùn có diện tích hơn 1.000m2 ngoài khu vực cho phép. Hai hồ chứa này cao hơn mặt ruộng của dân từ 5 - 8m và thường xuyên bị rò rỉ gây ô nhiễm môi trường.

Hồ chứa bùn tuyển quặng sắt đang là nguy cơ thảm họa thiên tai tại huyện Tuy An.

Ngày 24.8.2011, Sở TNMT và Cảnh sát phòng chống tội phạm môi trường Phú Yên đã phát hiện, xử phạt Công ty Sơn Giang 143 triệu đồng do vi phạm về môi trường và khai thác khoáng sản ngoài khu vực cho phép. Tiếp đó, ngày 22.5.2011, công ty này tiếp tục bị tỉnh Phú Yên xử phạt vi phạm hành chính 100 triệu đồng do hết thời hạn khai thác mỏ sắt Phong Hanh nhưng không hoàn thổ, phục hồi môi trường.

Trước đó, ngày 14.8.2012, UBND tỉnh Phú Yên có Quyết định (số 1211) yêu cầu đóng cửa mỏ sắt Phong Hanh và buộc Công ty Sơn Giang phục hồi môi trường trong thời gian 10 tháng. Tuy nhiên, đã gần 4 tháng qua, công việc khắc phục môi trường tại đây vẫn bị bỏ bễ, có dấu hiệu chủ đầu tư “bỏ chạy” và coi thường các quyết định xử lý của chính quyền sở tại.

Theo Sở TNMT Phú Yên, diện tích buộc Công ty Sơn Giang phải phục hồi môi trường là 18ha (trong tổng số 21ha vùng mỏ); lượng đất đá, bùn thải phải được san gạt và hoàn phục môi trường là trên 800.000m3 (trong đó, vận chuyển gấp 315.743m3 bùn thải hồ lắng phía đông), trồng và chăm sóc cây xanh trong vòng 2 năm..., với tổng kinh phí hoàn thổ trên 18 tỷ đồng. Thế nhưng, Công ty Sơn Giang chỉ mới vận chuyển được 23.000m3 bùn thải (5,4% kế hoạch), trồng khoảng 12.500 cây xanh ngay trong túi bùn phía tây.

Hậu quả khôn lường

Ông Trần Văn Hạt - Ủy viên thường trực HĐND tỉnh Phú Yên, thừa nhận: “Hai túi bùn thải khổng lồ đang treo vách núi tại khu vực mỏ sắt Phong Hanh đang có nguy cơ vỡ bất cứ lúc nào. Thế nhưng, công tác hoàn thổ dường như không nhúc nhích bao nhiêu!”. Bà Ngô Thị Tám (ở thôn Phong Thăng, An Định) cho biết: “Cả năm nay, chúng tôi ăn không ngon, ngủ không yên trước ám ảnh bục vỡ các túi bùn chứa hóa chất độc hại, nằm ở lưng chừng vách núi”.

Theo UBND xã An Định, hiện bờ bao của các túi bùn tại mỏ sắt Phong Hanh đã bị sạt lở nặng, đất bùn lấp cạn và làm giảm dòng chảy đập Tiên Tấn, bồi lấp hệ thống mương thoát nước, gây ảnh hưởng 17ha đất trồng trọt của người dân. Hiện có khoảng 4 ha đất nông nghiệp gần khu vực mỏ sắt không thể canh tác vì bùn tràn, đỏ như máu. Túi bùn ở phía đông hơn 6,4ha đang “hù” trên đầu dân, còn bãi thải phía tây vẫn chưa thực hiện đê bao, nếu vỡ sẽ nuốt gọn hàng chục nhà dân 2 thôn Phong Thăng và Phong Hanh.

Mới đây, ngày 26.11, kiểm tra khắc phục môi trường tại mỏ sắt Phong Hanh, ông Đặng Văn Vinh - Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: “Công ty Sơn Giang không có thiện chí khắc phục, xử lý môi trường. Nước mưa từ trên núi chảy thẳng vào hồ chứa bùn. Nếu lũ lớn thì nguy cơ vỡ bờ bao là khó tránh khỏi…”.