Kiểm toán đối với hoạt động tài nguyên khoáng sản

 Việc khai thác khoáng sản một cách tràn lan và quản lý lỏng lẻo dẫn đến môi trường ở nhiều nơi bị hủy hoại nghiêm trọng.- Ảnh minh họa

Theo Tổng cục Địa chất & Khoáng sản Việt Nam, Việt Nam đã điều tra, đánh giá và thăm dò trên 60 loại khoáng sản có ích, tổng số điểm khoáng sản đã ghi nhận trên toàn lãnh thổ Việt Nam (không kể phần lãnh hải và đảo) là trên 5.000 điểm. Đa số các loại khoáng sản có quy mô rất khác nhau và phân bố không tập trung, chỉ có một số khoáng sản có tài nguyên, trữ lượng lớn, đủ điều kiện để tổ chức khai thác, chế biến quy mô công nghiệp với thời gian lâu dài như bauxit, titan-zircon, đất hiếm, than, apatit; một số khoáng sản khác như đá hoa trắng, cát trắng, đá vôi làm nguyên liệu xi măng, nước khoáng - nước nóng.

Phát biểu khai mạc hội thảo, GS.TS Đoàn Xuân Tiên, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Việt Nam, cho biết thời gian gần đây thực trạng khai thác khoáng sản trái phép, không phép xảy ra công khai nhưng các cơ quan chức năng và chính quyền các cấp chưa có biện pháp xử lý quyết liệt và triệt để; Việc cấp phép thăm dò khai thác ngoài vùng quy hoạch, sai thẩm quyền, khai thác vượt công suất theo giấy phép, không lập dự án cải tạo phục hồi môi trường, không có thiết kế mỏ, không nộp tiền thuế đất và không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính trong lĩnh vực khai thác chế biến, kinh doanh tài nguyên khoáng sản còn diễn ra khá phổ biến. Việc khai thác khoáng sản một cách tràn lan và quản lý lỏng lẻo dẫn đến môi trường ở nhiều nơi bị hủy hoại nghiêm trọng.

Theo ông Phạm Công Đoàn, trưởng ban kiểm toán nội bộ - Tập đoàn Công nghiệp Than&Khoáng sản Việt Nam, dân khai thác khoáng sản tự do, phá rừng cùng với việc khai thác khoáng sản còn manh mún, hiệu quả chưa cao gây ảnh hưởng đến môi trường.

Trong khi đó “việc phục phục hồi môi trường sau khi khai khoáng đang là vấn đề lớn còn tồn tại”, ông Phạm Công Đoàn đánh giá.

Trước thực trạng đó, hội thảo được tổ chức nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng kiểm toán đối với hoạt động quản lý, khai thác và kinh doanh tài nguyên khoáng sản của kiểm toán nhà nước, trên cơ sở đó giúp Quốc hội, Chính phủ và hội đồng nhân dân các cấp nâng cao hiệu quả giám sát, quản lý tốt việc khai thác, kinh doanh tài nguyên khoáng sản. Mặt khác, đưa ra những kiến nghị nhằm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách, những giải pháp chấn chỉnh, nâng cao chất lượng quản lý điều hành của Chính phủ về quản lý trong lĩnh vực khai thác và kinh doanh tài nguyên khoáng sản của Việt Nam.

Trong thời gian qua công tác kiểm toán hoạt động quản lý khai thác và kinh doanh khoáng sản mới dừng lại ở mức độ lồng ghép trong các cuộc kiểm toán báo cáo tài chính tại các đơn vị; hoạt động kiểm toán chủ yếu chú trọng vào kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, nghĩa vụ với ngân sách nhà nước mà chưa có điều kiện tổ chức thành những cuộc kiểm toán chuyên đề nhằm đi sâu kiểm tra, phân tích đánh giá tính kinh tế, tính hiệu quả và hiệu lực đối với hoạt động quản lý, khai thác và kinh doanh tài nguyên khoáng sản.

Kết quả của hội thảo được kỳ vọng sẽ là căn cứ quan trọng để ứng dụng vào hoạt động kiểm toán đối với hoạt động quản lý, khai thác và kinh doanh tài nguyên khoáng sản của Kiểm toán Nhà nước, từ đó góp phần hỗ trợ đắc lực và có hiệu quả cho Chính phủ điều hành quản lý và Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp giám sát việc khai thác và kinh doanh tài nguyên khoáng sản cũng như đưa ra các kiến nghị nhằm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách, những giải pháp chấn chỉnh, nâng cao chất lượng quản lý điều hành của Chính phủ về quản lý trong lĩnh vực khai thác và kinh doanh tài nguyên khoáng sản.