Lâm Đồng: Nâng hiệu quả "ghép" cải tạo cây cà phê

Ảnh minh họa

Theo các chuyên gia nông nghiệp, để nhanh chóng ghép cải tạo hoặc tái canh diện tích cà phê là vấn đề nan giải, cả về cơ chế chính sách cũng như giải pháp kỹ thuật đi kèm. Thạc sĩ Nguyễn Đức Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng, cho rằng: “Hiệu quả của việc cải tạo đã khẳng định, tuy nhiên, đây chưa phải là biện pháp mang tính lâu dài. Những vườn cà phê sau khi ghép cải tạo (trên 20 năm ) đang bị xuống cấp, cây khô cành, nhiễm bệnh rỉ sắt, năng suất không ổn định, kém bền vững đã xuất hiện trên diện rộng”. 

Theo Sở Khoa học và Công nghệ Lâm Đồng, diện tích cà phê cải tạo có độ tuổi trên 20 năm khoảng 28,4% nhưng phân bố không đồng đều ở các huyện. Tuy chỉ có 6% trong tổng số hộ điều tra (giai đoạn 2001 – 2003) đã ghép cải tạo, nhưng sau 9 - 10 năm vẫn có một số diện tích đạt năng suất ổn định từ 4 - 6 tấn/ha và chưa có biểu hiện thoái hóa. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Dũng, đối với những nông hộ ghép cải tạo có độ tuổi trên 20 năm thì năng suất thường thấp hơn và không ổn định. Còn tồn tại song song cây cà phê ghép và cây cà phê thực sinh trong cùng hệ thống canh tác. Tỉnh chưa xây dựng được cơ cấu giống cho từng vùng cụ thể; chưa xây dựng được quy trình ghép và chăm sóc sau ghép cho phương thức ghép dưới tán. Quy mô sản xuất cà phê của nông hộ còn nhỏ lẻ nên gặp khó khăn khi thực hiện chuyển đổi giống. 

Đặt m ục tiêu năng suất cà phê bình quân từ trên 4 tấn/ha, ngành nông nghiệp Lâm Đồng đang tiến hành công tác ghép cải tạo và tái canh cây cà phê theo hướng: Đối với các vườn cà phê có điều kiện phù hợp với sinh trưởng và phát triển của cây cà phê vối, có đủ nước trong mùa khô; cây trong vườn có bộ rể phát triển bình thường thì tiến hành ghép. Trường hợp vườn cây dưới 20 tuổi nhưng bộ rễ già cỗi, bị tổn thương do nấm bệnh thì khuyến cáo không ghép mà phải tiến hành nhổ bỏ cây và thực hiện tái canh theo quy trình. 

Để nâng cao chất lượng cà phê trong thời gian tới, các nhà khoa học cũng khuyến khích nông dân nên sử dụng các loại chồi ghép được lấy từ dòng vô tính chọn lọc được ghép đưa ra sản xuất đại trà và được công nhận là giống quốc gia (như TR4; TR9; TR11; TS1). Đồng thời, để đảm bảo sản xuất an toàn và bền vững theo bộ giống cà phê cho từng vùng phải từ 5 giống trở lên, tránh việc sử dụng một, hai giống làm giảm đa dạng sinh học, dễ phát sinh dịch bệnh trên diện rộng. Bên cạnh đó, người trồng cần chú ý việc tưới nước và thời điểm tưới, nhằm giảm chi phí; duy trì mật độ cây che bóng thích hợp làm tăng hiệu quả sử dụng phân bón. Để ghép cải tạo vườn cà phê hiệu quả, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, từ việc chọn giống tốt đến đầu tư thâm canh sau ghép.