Bôxít Tân Rai: “Chưa tính được đến năm nào thì có lãi”

Đường vào nhà máy bôxít Tân Rai. Ảnh: Vĩnh Hòa

Sau nhiều lần trì hoãn vận hành thử nhà máy Tân Rai, tại cuộc họp đầu tháng 10 vừa qua, thứ trưởng bộ Công thương Lê Dương Quang đã yêu cầu Vinacomin và ban quản lý dự án bôxít Tân Rai “chốt” mốc cuối cùng chạy thử nhà máy alumin vào ngày 1.11, vậy đến thời điểm này có thể khẳng định nhà máy sẽ chạy thử đúng thời gian nói trên không, thưa ông?

Dự án đang phải đợi pha mầm (hydrat) cho đảm bảo, sau 20 ngày kể từ ngày pha mầm mới ra sản phẩm, lúc đó mới quyết định thời điểm chạy thử.

Tức là vẫn chưa biết được ngày nào thì dự án sẽ đưa vào vận hành thử nghiệm?

Đến giờ này vẫn chưa biết được ngày pha mầm nên hạn ngày 1/11 vẫn phải lùi lại. Cũng phải nói thêm đây là một dự án tập trung cả dự án điện, dự án hoá chất nên anh em trên đó cũng đang rất nỗ lực.

Đấy là lý do chính hay còn lý do nào khác vì những lần chậm tiến độ trước đây thì đã có rất nhiều lý do được đưa ra như: nhà thầu nước ngoài chưa chịu bàn giao phần việc của mình, rồi khâu tuyển bôxít sau khi khai thác… thưa ông?

Lý do chính chỉ có thế thôi – là đợi pha mầm.

Tới thời điểm này, với các yếu tố giá thành (như giá đầu vào gồm than, hoá chất, rồi lãi suất… và giá đầu ra của sản phẩm là giá alumin xuất xưởng, giá nhôm ngoài thị trường…) thì Vinacomin đã tính được dự án có lãi, hoà vốn hay lỗ như có chuyên gia từng cảnh báo?

Một dự án bao giờ cũng tính cả đời, có nước nào mà đời dự án tính ngay năm đầu có lãi không? Như nhà máy đồng của chúng tôi, ban đầu tính phải mất ba năm là lỗ, bây giờ mới bắt đầu có lãi. Chưa kể, đối với những dự án đầu tư ở vùng sâu vùng xa thì còn các ý nghĩa xã hội khác nữa.

Vậy với dự án bôxít Tân Rai thì dự kiến mất bao năm mới bắt đầu có lãi?

Vì đây là dự án bôxít đầu tiên của chúng tôi nên phải làm cái đã mới biết được.

Mới đây sau cuộc thị sát do viện CODE (thuộc liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam) tổ chức, một chuyên gia của chính Vinacomin là ông Nguyễn Thành Sơn tỏ ra rất lo ngại, ông Sơn cho rằng Vinacomin nên mạnh dạn đề xuất Chính phủ cho dừng một dự án (Nhân Cơ), chờ để thí điểm xong Tân Rai nếu thấy có hiệu quả thì làm tiếp cũng chưa muộn, ông thấy sao?

Chính phủ chỉ đạo chúng tôi làm thí điểm cả hai dự án, đấy là cái “cốt”. Còn mình là “quân” của Chính phủ thì (phải) làm theo chỉ đạo.

Nhưng nếu làm cả hai dự án cùng lúc, tức là dồn cả vốn vào đấy, thì Vinacomin sẽ rất khó khăn, nhất là để đầu tư vào ngành chính là than?

Cái đó phải hỏi Chính phủ. Tất cả vốn của dự án này Chính phủ lo hết. Với lại cả nước bây giờ đang khó khăn về vốn liếng cả chứ đâu riêng gì dự án nào.