Vội, ẩu trong bình chọn “Sản phẩm di động của năm 2012”

Họp báo phát động cuộc bình chọn tại TPHCM ngày 18.9, nhưng sau đó công tác tổ chức lại cập rập và cẩu thả.

Sắp tới ngày công bố kết quả bầu chọn "Sản phẩm di động của năm 2012" (được khởi động từ ngày 18.9.2012). Cứ tưởng mọi khâu tổ chức đã thu xếp đâu vào đó, nào ngờ về những ngày cuối, sự nóng vội, cẩu thả càng thể hiện rõ.

Tiến độ đảo lộn

Cuộc bình chọn là hoạt động “ăn theo” sự kiện Mobile Vietnam 2012 do Bộ TT&TT tổ chức từ ngày 18-21.10.2012. Việc công bố cuộc bình chọn trước sự kiện Mobile Vietnam 2012 trước đúng 1 tháng, đã cho thấy sự cập rập và vội vã.

Theo kế hoạch, việc nhận đề cử sản phẩm tham gia bình chọn từ ngày phát động 18.9 đến hết ngày 1.10. Việc lựa chọn và công bố danh sách ngắn (là danh sách rút gọn sản phẩm và dịch vụ được đề cử) trong tuần đầu tháng 10, sau đó được gửi đến báo giới ICT và việc nhận lại phiếu bình chọn từ ngày 8-15.10. Từ ngày 16-18.10 công bố kết quả.

Thế nhưng, những PV nhận được lời mời cùng với mẫu phiếu bình chọn qua email vào thời điểm ngày 15.10, và họ được yêu cầu gửi kết quả bình chọn về cho BTC trước ngày 19.19.

Khoảng thời gian 4 ngày phải suy nghĩ, cân nhắc bình chọn cho thật công tâm, khách quan và chính xác là một điều không dễ dàng. Một cuộc bình chọn, lấy danh nghĩa báo giới ICT cầm cân nảy mực, nhưng chỉ tổ chức trong vòng 1 tháng và trong đó chỉ dành cho họ có 4 ngày. Nếu sự nóng vội, cẩu thả đưa đến các hệ quả không hay, thì chẳng phải danh nghĩa “báo giới ICT” mất uy tín sao?

Các đề cử: Quá nhiều vấn đề

Trong hạng mục Smartphone có tổng cộng 11 sản phẩm được đề cử thì điện thoại của Sony chiếm đến 3. Tuy nhiên đến hạng mục máy ảnh số mới “choáng”, tất cả 4 sản phẩm trong danh sách rút gọn đều của Sony. Sang  hạng mục Máy quay camera số thì phát “ngất”: Tất cả 3 dòng máy quay đều là Handycam của Sony. Song phải đến hạng mục Laptop thì mới “té xỉu”, chỉ 4 dòng laptop VAIO của Sony độc chiếm.

Ai cũng biết, Sony là nhà tài trợ lớn cho sự kiện Mobile Vietnam 2012. Cũng khó trách được Sony, bởi nhà sản xuất nào chẳng muốn đề cử sản phẩm càng nhiều càng tốt để giật giải qua đó PR cho thương hiệu và sản phẩm của mình.

Vấn đề ở đây là BTC, ngay trong qui định, thể lệ đã không chặt chẽ: Thứ nhất, không hề có qui định xử lý tình huống ra sao đối với hạng mục chỉ có một đề cử, hay chỉ thuần một thương hiệu; cũng không hề có qui định khống chế số sản phẩm mỗi thương hiệu tham gia đề cử cho một hạng mục.

Ở đây, ngoài “tình trạng Sony” độc chiếm chúng ta còn thấy “tình huống Samsung” trơ trọi. Đó là ở hạng mục Máy tính bảng, chỉ có mỗi sản phẩm Samsung Galaxy Tab 2 (7 inch). Ở đây lỗi không phải do Samsung mà do BTC.

Tất nhiên BTC sẽ có cách biện minh là qui định đề cử từ hai nguồn: Hãng sản xuất, nhà phân phối và báo giới ICT, độc giả, và rằng việc xảy ra tình trạng trên là do thiếu sự đề cử ban đầu.

Tuy nhiên phân tích ngọn ngành, sẽ thấy rằng, cuộc bình chọn quá nóng vội và không đủ thời gian để quảng bá, vì thế ít nhận được đề cử.

Thứ hai, dù là ít đề cử đi nữa, thì BTC vẫn cần bảo vệ tính hợp lý và khách quan của cuộc bình chọn. Một khi sự đề cử chỉ có 1 sản phẩm hoặc sản phẩm của một hãng, mà BTC khi chọn lọc lại thiếu cân nhắc, mà lại cố tình ưu ái để vậy, thì đã đẩy cuộc bình chọn tới sự phiến diện. Vậy liệu các giải thưởng có thực sự tiêu biểu hay không? Chưa nói, với tình trạng như vậy, sẽ khiến người tiêu dùng hiểu lệch lạc về thị trường ICT và từ đó họ đưa ra lựa chọn thiếu chính xác cho mình.

Trong tài liệu phát động cuộc bình chọn có viết: “Danh hiệu “Sản phẩm di động của năm” sẽ được trao cho những chủng loại sản phẩm di động đang được sử dụng rộng rãi hoặc có tốc độ phát triển nhanh tại Việt Nam…”.

Trong trường hợp hạng mục Máy tính bảng, chỉ có mỗi đề cử Samsung Galaxy Tab 2 (7 inch). Tuy nhiên theo Cty nghiên cứu thị trường của IDC mới đây, hiện The new iPad của Apple gần như độc chiếm với 78%  thị phần tại VN trong quý II/2012, với tốc độ tăng trưởng 110%. Vậy sẽ có hai trường hợp xảy ra: Một là sản phẩm của Samsung sẽ không được bình chọn. Hai là, nếu sản phẩm của Samsung được bình chọn là “máy tính bảng của năm” thì rõ ràng kết quả đã bị xô lệch và méo mó, thiếu chuẩn xác vì đã không tìm ra được sản phẩm tiêu biểu và xứng đáng nhất trên thị trường.

Một trường hợp khác, ở hạng mục “Phần mềm di động” có đề cử VSM –Radio online chia sẻ trên các mạng xã hội. BTC bê nguyên xi phần giới thiệu về sản phẩm trong phần “mô tả ứng dụng” đăng trên trang http:..vimarket.vn, song lại làm ngơ chi tiết số lượt tải. Cho đến thời điểm 12 giờ 15 ngày 20.10.2012, chúng tôi ghi nhận được tại đây chỉ có 58 lượt tải ứng dụng này. Vậy thì sao có thể đáp ứng tiêu chí “sản phẩm di động đang được sử dụng rộng rãi hoặc có tốc độ phát triển nhanh tại Việt Nam”? Điều đó chỉ cho thấy BTC vội vã, lơ là và thiếu sự thẩm định cần thiết đối với danh sách sản phẩm được đề cử.

Cùng hạng mục trên, sản phẩm Tulokho được giới thiệu là “khi công nghệ thổi hồn vào trò chơi dân gian”, song thực chất đây là một game đánh bài. Trên trang http:..ongame.vn của Cty VDC-Net2E hướng dẫn chơi trò này. Cách chơi như đánh tiến lên miền Nam.

Báo giới ICT gồm những ai?

“Nước đến chân”, BTC mới gửi email mời tham gia bình chọn, với bảng liệt kê các hạng mục sản phẩm được đề cử rút gọn còn mắc nhiều lỗi chính tả. Nhưng đáng nói hơn, so với cam kết ban đầu là danh sách người bình chọn gồm “những nhà báo, phóng viên có kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực ICT” dường như quá khác biệt. Và ở đây là đỉnh điểm cho thấy sự lơ là, hời hợt, cẩu thả và thiếu trách nhiệm của BTC.

Cụ thể, trong danh sách này có phóng viên cả chục năm qua chuyển sang làm quản lý, không còn và không hề có tác nghiệp về ICT, nhưng lại được đưa vào danh sách bình chọn. Trong khi đó, hàng loạt phóng viên có uy tín phụ trách về lĩnh vực này, thì vắng bóng.

Trường hợp khác, có phóng viên đã nghỉ làm báo từ lâu và chuyển sang kinh doanh một lĩnh vực chẳng dính dáng gì đến ICT là chuyên xây dựng sân bóng cỏ nhân tạo, nhưng…vẫn được mời bình chọn(!). Có nữ phóng viên, trước đây chuyên viết về mảng khoa học-công nghệ-môi trường (chứ không phải ICT), sau đó chuyển cơ quan và từ vài năm nay chỉ làm biên tập về lĩnh vực khác, nhưng rồi cũng nằm trong danh sách gửi thư mời bình chọn. 

Còn không ít trường hợp phóng viên không còn phụ trách và không viết về ICT nữa, hoặc viết nhưng không chuyên và ít am hiểu mà tôi không muốn đề cập thêm nữa. Điều tôi muốn nhấn mạnh là, với một cuộc bình chọn được tổ chức đầy bất ổn như vậy, thì phóng viên ICT nào tham gia, chỉ e rằng chỉ mất uy tín. Tất nhiên, có không ít phóng viên ý thức được điều này nên đã âm thầm từ chối gửi phiếu bình chọn.