Cần hiểu và tôn trọng nhau khi đưa ra những nhận xét cá nhân !

>>“Lương tâm” bắt tôi phải lên tiếng !

Một góc Vườn quốc gia Cát Tiên

Kính gửi anh Nguyễn Đức Huỳnh, nguyên Giám đốc Trung tâm NC PT An Toàn & Môi Trường Dầu Khí

Tôi được biết trước đây khi còn đương nhiệm, anh đã từng tham gia lập báo cáo ĐTM cho các dự án đầu tư trong lĩnh vực dầu khí, đã từng ngồi dự các phiên họp của các hội đồng thẩm định báo cáo ĐTM. Kiến thức và kinh nghiệm của anh trong quá trình thực hiện ĐTM chắc nhiều thành viên các hội đồng đó cũng đã biết, quy trình thực hiện các bước thẩm định tôi nghĩ chắc anh cũng biết rồi như rất tiếc hình như anh không nhớ thì phải?

Đọc thư của anh, tôi thấy rằng có một số nội dung cần trao đổi với anh như sau:

1.Thứ nhất, anh nói rằng hội đồng chưa họp thì lấy đâu ra ý kiến! câu này tôi nghĩ nếu là người chưa tham gia lập và bảo vệ báo cáo ĐTM phát biểu thì không vấn đề gì, nhưng anh là người đã từng tham gia báo cáo và bảo vệ ĐTM thì anh nên xem lại phát biểu của anh. Đối với 1 báo cáo ĐTM thông thường, không phải lấy ý kiến ngoài hội đồng thì trách nhiệm của các ủy viên hội đồng là viết bản nhận xét về báo cáo ĐTM gửi cơ quan thường trực hội đồng trước khi họp để tổng hợp (theo quy định tại khoản 4 Điều 21 Thông tư số 26/2011/TT-BTNMT hiện nay và theo Thông tư số 13/2009/TT-BTNMT trước đây). Việc lấy ý kiến các địa phương có liên quan cũng được thực hiện theo Điều 29 được thực hiện trước khi họp hội đồng và các ý kiến đó được đưa ra xem xét, thảo luận tại các cuộc họp của hội đồng thẩm định.

Về các vấn đề liên quan đến thực tiễn và khoa học, hình như anh quên là các anh đã từng lập báo cáo ĐTM? Trách nhiệm của Chủ dự án và đơn vị tư vấn phải dự báo đầy đủ tác động, đưa ra các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu. Khi Chủ dự án và đơn vị tư vấn chứng minh các nội dung đưa ra đã đầy đủ thì người, cơ quan phản biện phải chứng minh được những gì chưa phù hợp, cần bổ sung trên cơ sở kiến thức, kinh nghiệm và thực tế mà cá nhân, tổ chức đó có được. Ví dụ: vấn đề tác động đến dòng chảy hạ lưu, báo cáo ĐTM đã chạy mô hình và khẳng định không làm ảnh hưởng đến các nhu cầu nước ở hạ du và đa dạng sinh học. Các thành viên hội đồng nói riêng và những tổ chức cá nhân khác nói chung muốn phản bác thì phải chỉ ra được sự thiếu chính xác, tính bất hợp lý của các tính toán do báo cáo ĐTM đưa ra. Không thể nói tôi cảm thấy hồ nghi, nghi ngại mô hình hoặc tính toán của báo cáo ĐTM chưa phù hợp còn tại sao thì không đưa ra được lý do!

Anh hình như cũng không nhớ đến quy chế hội đồng thẩm định, mặc dù đã từng tham dự các hội đồng này nhiều rồi. Tôi xin trao đổi để anh nhớ lại: hội đồng thẩm định báo cáo ĐTM làm việc theo nguyên tắc độc lập, Báo cáo chỉ được thông qua trong điều kiện có 2/3 thành viên hội đồng bỏ phiếu đồng ý. Vì vậy, không có chuyện đây là phán quyết của người có quyền uy, người ra quyết định vì trên thực tế, rất nhiều báo cáo ĐTM đã không được thông qua mặc dù Chủ tịch hội đồng đồng ý thông qua hoặc ngược lại. Nhân đây tôi cũng nói thêm khi anh Đào Trọng Tứ hỏi không thấy có báo cáo ĐTM nào không được thông qua từ trước đến nay. Xin khẳng định rằng đã có hàng trăm báo cáo ĐTM không được thông qua và chính trong ngành dầu khí các anh cũng đã có trường hợp báo cáo ĐTM không được hội đồng thông qua rồi đấy anh ạ !

Còn về việc chưa nhận được các ý kiến của các cá nhân và cộng đồng thì tôi xin chia sẻ thế này: vừa qua có rất nhiều ý kiến có liên quan, trong đó chỉ có 1 số ý kiến có giá trị phản biện, như ý kiến của GS Lê Huy Bá và mạng lưới sông ngòi Việt Nam (VRN). Tuy nhiên, các ý kiến của GS. Bá thì một số thành viên hội đồng đã đề cập rồi (điều này thể hiện 1 phần trong báo cáo khảo sát thực địa đã được công khai); còn tôi vừa nhận được ý kiến của VRN, một số nội dung của VRN sẽ được tổng hợp để báo cáo trước hội đồng, còn một số nội dung hồ nghi và nghi ngại thì cần phải làm rõ cơ sở thực tiễn hoặc khoa học (ví dụ về hoa trà: nó được phát hiện ở khu vực nào, có thuộc phạm vi dự án chiếm dụng hay ảnh hưởng không? Về công trình an ninh, quốc phòng thì nên nghiên cứu định nghĩa trong Nghị định số 126/2008/NĐ-CP Hướng dẫn Pháp lệnh Bảo vệ công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia). Còn về tâm linh theo ý kiến của 1 số người thì đã được bài báo đăng trên MONRE đưa tin rồi.

2. Tôi đã có lần trao đổi với anh các vấn đề liên quan đến Ve Đan rồi, xin phép không nhắc lại nữa. Còn về thủy điện sông Tranh 2 thì các vấn đề đang nổi cộm là động đất, nứt gãy đó là việc của cơ quan khảo sát, thiết kế và trách nhiệm của các cơ quan thẩm định thiết kế kỹ thuật, an toàn công trình. Trong báo cáo ĐTM Chủ dự án đã khẳng định không có động đất kích thích khi triển khai dự án nên Hội đồng đã không yêu cầu làm rõ thêm và cũng không đủ điều kiện để phán xét những tính toán đó. Các nội dung trong báo cáo ĐTM chủ yếu liên quan đến các tác động của dự án đối với môi trường, hệ sinh thái, đa dạng sinh học, dòng chảy, các vấn đề văn hóa, xã hội… những nội dung này hiện không phải là vấn đề nổi cộm của thủy điện sông Tranh 2. Có thể có một số dự án nào đó đúng là có sự tác động nhất định từ ý chí của các cơ quan quyền lực cao hơn nhưng không phải là 2 dự án thủy điện này!

3.Hình như anh lại không hiểu quy trình tham vấn rồi khi đưa ra nhận xét liên quan đến quá trình tham vấn các tỉnh hạ lưu, xin thông báo để anh rõ, các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương và TP Hồ Chí Minh đã nhận được báo cáo ĐTM đầy đủ (bao gồm các các chuyên đề tính toán dòng chảy, đa dạng sinh học và xã hội); hiện các tỉnh đã gửi cho các ban ngành chuyên môn để đưa ra ý kiến có liên quan đến các tác động của 2 dự án đến địa phương mình quản lý. Không biết anh có đọc bài trên RFA liên quan đến 7 tỉnh Đông Bắc Thái Lan phản đối thủy điện Xayabury hay chưa? Trong bài đó tôi đã nói rõ cần tôn trọng quyền chủ quyền của bạn, chỉ nên yêu cầu bạn phải làm rõ các tác động có liên quan đến chúng ta theo yêu cầu của Việt Nam. Vấn đề về thủy điện Đồng Nai cũng tương tự như thế.

4.Liên quan đến lấy ý kiến những người làm công tác KH-CN Việt Nam, có lẽ việc này anh gợi ý hơn thừa, vì đến thời điểm này chúng tôi cũng đã nhận được ý kiến của VRN, GS. Lê Huy Bá, TS. Nguyễn Trường Tiến như đã nói ở trên. Và hình như anh lại quên lần nữa khi đã được các email trước tôi đã gửi cho anh và cộng đồng mạng.

Trên đây là một số trao đổi liên quan đến các ý kiến của anh đã đưa lên mạng để chúng ta có thể hiểu và tôn trọng nhau hơn khi đưa ra những nhận xét cá nhân của mình.

Trân trọng,