Giải mã những quả cầu lửa bí ẩn trên sông Mekong

Sau khi đã lên tới một độ cao nhất định (từ 50 đến 300 mét) trong khoảng từ 3 đến 8 giây, những quả cầu lửa mờ dần đi rồi biến mất hoàn toàn trong màn đêm.

Trong mỗi đêm như vậy, có khoảng từ 200 đến 800 quả cầu lửa bay lên từ đoạn sông Mekong dài gần 100 km là biên giới tự nhiên giữa Lào và Thái Lan. Chúng tạo nên một quang cảnh phi thường.

Một số quả xuất hiện đơn lẻ, bay lên rồi hạ xuống vài lần trước khi biến mất. Một số khác xuất hiện thành chùm từ 5 đến 7, cá biệt có thể tới gần 20 quả, lao vùn vụt với một tốc độ kinh người. Có những quả đi lên theo đường xiên từ 500 đến 800, lại có những quả treo lơ lửng theo phương thẳng đứng so với mặt sông. Những quả xuất hiện ở giữa dòng thường có xu hướng bay vào gần bờ, trong khi những quả xuất hiện ven bờ lại thường bay ngược ra giữa sông.

Không có tài liệu nào ghi rõ thời điểm hiện tượng lạ lùng này bắt đầu xuất hiện, nhưng theo lời kể của những người cao tuổi ở địa phương, Bung Fai Phaya Naga hay Những quả cầu lửa của rắn thần Naga có thể đã xảy ra từ hơn một thế kỷ nay. 

Truyền thuyết về Naga và niềm tin vào thế lực siêu nhiên

Đối với người dân hai bên bờ Mekong, không có cách giải thích nào về những quả cầu lửa đáng tin cậy hơn truyền thuyết rắn thần Naga. Niềm tin tuyệt đối của họ vào thế lực siêu nhiên đã khiến cho màn trình diễn pháo hoa ngoạn mục của tự nhiên trên dòng Mekong được cả thế giới biết đến với tên gọi Những quả cầu lửa của rắn thần Naga (Naga fireballs). 

Naga là nhân vật quen thuộc trong cả đạo Phật và đạo Hindu. Đó là vua của các loài rắn, cai trị toàn bộ vương quốc dưới nước của Mekong, bảo vệ cho các loài thuỷ tộc và cả con người sống hai bên ven bờ. Naga rất ngưỡng mộ Đức Phật và muốn trở thành một đồ đệ của Người nên đã đội lốt con người để trà trộn vào đám đông Phật tử nghe giảng kinh.

Vì ngủ quên nên Naga bị biến trở lại thành rắn và bị phát hiện. Ước nguyện không thành nhưng Naga vẫn một lòng hướng về Đức Phật. Ngày cuối cùng trong tuần chay của đạo Phật chính là ngày Đức Phật trở về hạ giới nên Naga đã tạo ra những quả cầu lửa để làm thành các bậc thang đón Người.

Chính vì thế, ở Kaeng Aa-Hong, nơi sâu nhất của Mekong, vốn được cho là kinh đô vương quốc của Naga, các quả cầu bao giờ cũng to nhất, đẹp nhất, lại có hào quang ánh xanh bên ngoài sắc đỏ.

Màn trình diễn của con người?

Câu chuyện rắn thần Naga tất nhiên không thuyết phục được những người không tin vào sự tồn tại của các truyền thuyết. Nhiều người trong số này cho rằng những quả cầu lửa chỉ là màn trình diễn pháo sáng của con người.

Kênh truyền hình iTivi của Thái Lan trước đây còn đưa ra giả thuyết về việc bộ đội Lào bắn súng chỉ thiên để tạo ra quang cảnh này. Tuy nhiên, những lập luận về bàn tay con người đằng sau hiện tượng những quả cầu lửa trên sông Mekong không đủ chặt chẽ.

Nếu cho rằng đó là pháo sáng hoặc ánh lửa đạn thì phải giải thích như thế nào khi các quả cầu lửa xuất hiện mà không hề có tiếng động và biến mất mà không để lại vết khói hoặc mùi thuốc súng.

Hơn nữa, các chuyên gia về vũ khí cũng khẳng định rằng màu sắc và ánh sáng của chúng rất đặc biệt, không hề giống với hiệu quả khi sử dụng các loại súng hoặc pháo sáng hiện có. Và cuối cùng, nếu có ai đó chủ tâm tạo ra hiện tượng này thì mục đích của họ là gì?

Họ làm thế nào để duy trì nó diễn ra liên tục trong hơn 100 năm qua, ở cùng một địa điểm, trong cùng một thời gian mà không hề bị phát hiện, cho dù các nhà khoa học trên khắp thế giới đã tổ chức hàng trăm cuộc tìm kiếm và nghiên cứu tất cả những khu vực xung quanh? 

Khoa học nói gì?

Ngay trong giới khoa học cũng nhiều ý kiến trái ngược nhau về nguồn gốc của những quả cầu lửa trên sông Mekong. Cách giải thích được nhiều người ủng hộ nhất hiện nay cho rằng nguyên nhân của hiện tượng này là sự tương tác đồng thời của nhiều yếu tố tự nhiên.

Đó là sự tồn tại của hỗn hợp khí mêtan-nitơ nồng độ 19%; sự kết hợp của cả vi khuẩn hiếu khí và kị khí ở độ sâu từ 4,55 đến 13,4 mét với lớp trầm tích hữu cơ dày trên đáy sông đất sét và cát; nhiệt độ môi trường xung quanh luôn cao hơn 260C ở các thời điểm 10h, 13h và 16h; độ PH dao động từ 6,4 đến 7,8.

Dưới sức nóng của mặt trời, các vật chất hữu cơ (xác động thực vật) ở đáy sông sẽ phân huỷ trong khoảng từ 3 đến 6 giờ, sinh ra khí mêtan. Dưới tác động của áp suất, khí được đẩy lên mặt nước, sau đó kết hợp với ôxi và bốc cháy thành những quả cầu lửa có màu sắc không thay đổi, không có khói và tiếng động, khi biến mất không để lại dấu vết.

Tần suất xuất hiện và độ sáng của các quả cầu phụ thuộc vào một số yếu tố như khoảng cách tương đối của trái đất với mặt trăng và mặt trời, cường độ của các tia tử ngoại “B” và “C”, độ dày tầng ozone ở tầng bình lưu…

Các nhà khoa học cho rằng hiện tượng này được quan sát rõ nhất vào ngày cuối trong tuần chay của đạo Phật vì đó cũng là ngày trái đất gần với Mặt trời và Mặt trăng nhất. Lực hấp dẫn từ các hành tinh này cùng với cường độ tia tử ngoại mạnh và sự tập trung khí ôxi gần mặt đất đã tạo ra một hiện tượng kỳ thú. Ngoài ra, hiện tượng tương tự đôi khi cũng xảy ra vào tháng Ba, tháng Năm, tháng Chín và tháng Mười.

Lập luận trên có vẻ khá chặt chẽ, tuy nhiên, nó chưa phải là kết luận cuối cùng về màn pháo hoa kỳ lạ trên sông Mekong.

Vẫn còn nhiều câu hỏi phải giải đáp. Tại sao những quả cầu lửa chỉ xuất hiện trên một đoạn sông ngắn trong khi nhiều đoạn khác trên dòng Mekong cũng có những điều kiện thuận lợi? Đáy sông không chỉ có cát và đất sét mà còn có đá. Liệu những bong bóng khí có thể hình thành trên đó và quan trọng hơn là liệu chúng có thật sự vượt qua được dòng chảy hung dữ của con sông để lên được tới mặt nước?