Đắng lòng nhìn hàu chết hàng loạt

Vượt qua hơn chục km đường biển, phóng viên đã đến vùng biển thuộc xã đảo Bản Sen, huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) - nơi xảy ra dịch bệnh với con hàu mà ngư dân phản ánh.

Đắng lòng nhìn xác hàu trắng bè

Theo bà con ngư dân, việc tu hài (loài hải sản đặc trưng, cho hiệu quả kinh tế rất lớn của vùng biển Vân Đồn) chết rải rác đã bắt đầu từ cuối năm 2011 nhưng hiện đến đầu năm 2012 mới được gọi là dịch chết hàng loạt bởi nuôi vài tháng các hộ mới kiểm tra. Cùng thời điểm này, con hàu được đánh giá về hiệu quả kinh tế sau tu hài cũng nhiễm bệnh chết hàng loạt.

Anh Phạm Đức Vơn - cán bộ phụ trách lao động sản xuất của Công ty Đầu tư phát triển sản xuất Hạ Long cho biết: Nhận thấy vùng biển khu Bản Sen thích hợp cho nuôi trồng hàu, năm 2008, công ty mạnh dạn xin với huyện Vân Đồn có tổng diện tích sử dụng gần 500ha mặt nước để đầu tư hơn 300 bè nuôi hàu. Những năm đầu sản lượng nuôi cho hiệu quả rất lớn đến từ 3,2 tấn đến hơn 4 tấn/bè. Nhưng sang năm 2011, sản lượng lại giảm chỉ còn 1,8 - 2 tấn/bè và đến nửa đầu năm nay chỉ thu hoạch được 1,2 - 1,6 tấn/bè, thậm chí có bè chỉ thu hoạch được 7 tạ.

Đặc biệt, tháng 6 vừa rồi, công ty nhập giống thả xuống 25 bè, sau nửa tháng kiểm tra hàu giống đã bị chết hết hoặc không phát triển được, thiệt hại gần 100 triệu đồng... Anh Vơn cũng cho biết, mẫu nước, mẫu hàu giống đều được công ty đưa đi kiểm tra đều đặn 15 ngày/lần ở trung tâm kỹ thuật tại Cái Rồng. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa rõ nguyên nhân sản lượng hàu thương phẩm đột ngột giảm và hàu thả nuôi chết hàng loạt.

Tình cảnh tương tự đối với hơn 10 bè nuôi hàu của anh Nguyễn Văn Cường. Nhìn các dây nuôi hàu xếp trắng trên bè, anh Cường nghẹn ngào: “Tôi không bao giờ nghĩ rằng, làn nước trong xanh kia lại có thể giết chết hàng loạt hàu của gia đình tôi”. Mặc dù các cơ quan khiểm định chưa xác định rõ nguyên nhân nhưng anh Cường vẫn quả quyết sẽ tiếp tục thả nuôi…

Thả nổi bè nuôi, con giống, nguồn nước?

Theo tìm hiểu của phóng viên, trước đây, ở Bản Sen, Vân Đồn bà con ngư dân nuôi thả rất ít. Do nhận thấy hiệu quả kinh tế cao từ việc nuôi thả tu hài, hàu nên sau khoảng 5 năm trở lại đây các bè nuôi mọc lên rất nhiều. Quá trình nuôi, nhiều bè có tu hài, hàu chết, người nuôi đều vứt cả vỏ và ruột giàu chất đạm xuống biển… Chính vì vậy môi trường nước biển bị ô nhiễm tác hại đến con giống nuôi thả một phần do việc phát triển ồ ạt này.

Theo thống kê, trên vùng biển Vân Đồn có hơn 600 hộ nuôi các loại nhuyễn thể cho giá trị kinh tế cao như tu hài, hàu Thái Bình Dương. Vụ nuôi năm 2011, người dân Vân Đồn đầu tư nuôi thả với số lượng con giống tu hài thả đạt đến 60 triệu con, tăng gấp 3 lần so với năm 2010. Với số lượng con giống đáp ứng đủ nhu cầu nuôi, người dân phải nhập giống từ rất nhiều nguồn, cả ở miền Bắc, Trung, Nam và nhập giống từ Trung Quốc với số lượng lớn.

Theo các hộ dân, việc nhập giống nuôi rất đơn giản, họ chỉ cần trực tiếp nhìn thấy con giống còn sống là mua về nuôi thả. Đặc biệt, giống nuôi nhập từ Trung Quốc thì hầu hết không ai biết chút thông tin gì.