Vĩnh Long: báo động khai thác cát gần chân cầu Mỹ Thuận

Bà Nhành lo âu tới đây căn nhà của gia đình có thể sạt lở bất cứ lúc nào do
ảnh hưởng khai thác cát gần bờ.

Càng về đêm càng tiến gần chân cầu

Theo nhận định của cơ quan chức năng, ngay dưới chân cầu Mỹ Thuận nối liền hai tỉnh Vĩnh Long và Tiền Giang có mỏ cát lớn ước đến 14 triệu mét khối. Mỏ cát này do tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Tiền Giang quản lý. Mặc dù ngành chức năng đã cấm khai thác cát trong khu vực cách chân cầu 1,3km để đảm bảo an toàn cho cầu nhưng thực tế vẫn có nhiều xà lan không chấp hành quy định này. Nhiều người dân sống trong khu vực cho biết, vào ban đêm nhiều xà lan còn tiến gần chân cầu hơn nữa để khai thác và khai thác trong suốt thời gian qua. Mỗi năm, thanh tra Sở Tài nguyên– Môi trường của cả 2 tỉnh phát hiện và xử lý khoảng 30 trường hợp xà lan vi phạm địa điểm khai thác cát trong khu vực cầu. Song do lực lượng chuyên ngành còn quá mỏng, việc lập biên bản xử phạt chủ yếu là nhắc nhở chứ chưa có tính răn đe nên các chủ phương tiện vẫn cố tình vi phạm. Vi phạm chủ yếu đối với các chủ phương tiện khai thác cát là khai thác không đúng vị trí mỏ cát, khai thác quá giờ quy định trong ngày, không có phương án đảm bảo an toàn giao thông, không có giám đốc điều hành mỏ và không có kế toán trực tiếp để xuất hóa đơn mua bán tại mỏ… Toàn tỉnh hiện có 28 khu vực mỏ cát trải dài trên sông Tiền, sông Hậu và sông Cổ Chiên, với trữ lượng khai thác đến năm 2020 khoảng 125 triệu mét khối.

Việc khai thác cát trong khu vực cầu Mỹ Thuận không chỉ ảnh hưởng đến việc bảo vệ công trình cầu dây văng nối liền 2 tỉnh Tiền Giang, Vĩnh Long mà còn làm sạt lở nghiêm trọng đôi bờ sông Tiền nơi đây.

Nhà đất người dân nằm bên miệng “hà bá”

Liên tục mấy ngày qua, gia đình bà Nguyễn Thị Nhành (ấp An Hòa, xã An Bình- Long Hồ- Vĩnh Long) mất ăn mất ngủ vì “hà bá” sắp nuốt căn nhà của gia đình. Đứng ở đầu cồn An Bình, chỉ tay về hướng cầu Mỹ Thuận, bà Nhành than thở: “Mấy chú thấy không, cây nhãn cổ thụ của tôi đã bị cuốn trôi ra sông hồi tháng trước, mà nay sạt lở đã ăn sát nhà tôi thế này. Căn nhà này nay mai chắc cũng trôi theo cây nhãn đó thôi”. Theo bà Nhành, gia đình của bà có trên 4.000m2 đất vườn trồng nhãn, qua chỉ có vài năm khai thác cát nơi đây đã làm tình trạng sạt lở nghiêm trọng hơn, đã nuốt hơn 3.000m2 đất của bà, nay chỉ còn khoảng 600m2, tính luôn cả nền nhà bà đang ở. Bà Nhành lo âu: “Chỉ vì mấy xà lan khai thác cát này mà hàng chục người dân ở đầu cồn An Bình này đã điêu đứng. Ban đêm, bọn chúng cho xà lan cập sát vào bờ, vừa ngủ nghê không được vừa làm sạt lở bờ sông. Mỗi lần tiếp xúc cử tri, bà con chúng tôi đều phản ánh, nhưng rồi cũng như không…”

Không chỉ có bà Nhành mà ở khu vực này có hàng chục hộ dân cũng đã mất ăn mất ngủ, tiêu tan tài sản vì nạn khai thác cát gần bờ. Ao nuôi cá của bà Trần Thị Ngàn thuộc ấp An Thới, xã An Bình đã bị sạt lở mất cả đê bao từ vài tháng trước. Giờ thì hai cái ao với diện tích gần 10.000m2 đã trở thành sông, không còn nuôi gì được nữa. Bà Ngàn cho biết: “Chỉ trong một đêm, cả một đoạn bờ kè bằng đan bị biến mất vì sạt lở. Cây trái trồng trên bờ bao cũng tiêu luôn. Bây giờ không canh tác, không nuôi trồng gì được hết. Nó ảnh hưởng tới cái đất ở trong, tới nhà luôn, rồi mình phải đắp bờ ngăn nước nữa. Thiệt hại nhiều lắm.”

Ban ngày, xà lan khai thác cát sông gần cầu Mỹ Thuận còn giữ khoảng cách, về đêm thì tiến gần bờ, gây mất an toàn hành lang bảo vệ cầu và gây sạt lở đất khu vực cù lao An Bình.

Tại khu vực này hiện có 42 hộ dân với khoảng 60 ao nuôi cá điêu hồng. Tính đến nay, đã có 5 ao lở hoàn toàn như ao của bà Ngàn. Đoạn đê do ông Phan Hùng Tiến bỏ tiền ra xây dựng, đã 4 lần dời đê với chi phí cả trăm triệu, nhưng hiện tại, sạt lở cũng đã tới chân đê. Theo ông Tiến: “Tôi cất cái nhà ở đây thì lúc đó bờ đê của tôi ở ngoài bè cá kìa, cách cái bờ cũ này hơn 20m. 4 lần dời đê vì sụp mất cái nhà luôn, giờ chỉ còn ló cái nền gạch. 4 lần dời đê chi phí là một trăm bốn mươi mấy triệu đồng. Rõ ràng nguyên nhân do ảnh hưởng của khai thác cát. Khai thác ngày đêm, gần bờ, mà độ sâu nhiều quá đương nhiên nó phải lôi đất ở trong ra ngoài thôi. Đất mà mất chân thì bờ đê nào cũng sụp. Gia cố cỡ nào cũng sụp, đóng cừ dừa vẫn bị sụp. Bây giờ nhờ cơ quan chức năng làm sao kiểm tra vấn đề khai thác cát này, thứ nhất là phải ngoài cái tầm quy định, để không ảnh hưởng tới người dân, nếu không thì thời gian nữa là đất này mất hết”.

Ông Lê Minh Hùng- Phó Chủ tịch UBND xã An Bình xác nhận hoạt động khai thác cát là nguyên nhân chính gây sạt lở bờ sông. “Theo thống kê của UBND xã An Bình, hiện tại ở các ấp An Hòa, An Long đã có gần 30ha đất vườn, nhà cửa của dân bị sạt lở xuống sông. Không riêng gì ấp An Hòa mà các ấp An Long, An Thuận cũng bị sạt lở. Chỉ tính riêng đoạn sông Tiền, sông Cổ Chiên, ở khu vực các ấp này đã có 4 doanh nghiệp được UBND tỉnh Vĩnh Long cho phép khai thác 4 mỏ cát, tổng công suất khai thác lên đến 800.000 m3/năm. Nạn sạt lở bờ sông do hoạt động khai thác cát đã xuất hiện từ năm 2000 nhưng 2 năm gần đây tốc độ khai thác cát sông của các doanh nghiệp ngày càng tăng, đồng nghĩa với việc sạt lở ngày càng trầm trọng”.

Ngày 4/6/2012, UBND tỉnh Vĩnh Long đã có văn bản yêu cầu Sở Tài nguyên- Môi trường phối hợp với UBND huyện Long Hồ và TP Vĩnh Long kiểm tra, xử lý việc khai thác cát sông trong khu vực hành lang bảo vệ cầu Mỹ Thuận (nối liền tỉnh Vĩnh Long và Tiền Giang).

Bà con ở gần đầu cồn An Bình lo ngại, nếu khai thác cát ở gần khu vực cồn thì bà con sẽ tiếp tục bị mất đất, mất nhà, còn nếu khai thác xa đầu cồn thì có nghĩa là tiến dần đến gần chân cầu Mỹ Thuận thì cũng gây nguy hiểm khó lường. Theo bà con, nên chấm dứt tình trạng khai thác cát ở khu vực này để tránh thiệt hại cho cả công trình cầu Mỹ Thuận và hàng chục hộ dân ở đầu cồn An Bình.