Thuốc lá điện tử “thần dược” hay “độc dược”?

“Thần dược” của những người nghiện thuốc?

Thuốc lá điện tử ra đời từ năm 2008, là sáng chế của các nhà khoa học ở Đại học Tổng hợp Oakland (New Zealan)” và được quảng cáo là “hoạt động theo phương thức sấy nóng các chất hóa học bên trong thân “điếu thuốc” và truyền hơi đến cơ thể người hút, khiến họ cảm thấy được chất nicotine nhưng lại không gây ra khói làm ảnh hưởng đến xung quanh, từ đó giúp cai nghiện. Thuốc lá điện tử còn được biết đến bằng những cái tên khác như “thuốc lá không khói”, E-cigarette hay E-cig.

Loại thuốc lá điện tử hiện đang được bán tràn lan trên mạng Internet với những lời rao khá ấn tượng như: “Kiểu dáng thời trang đầy cá tính” hay “Không còn nỗi lo về sự độc hại của thuốc lá”… đang thu hút sự quan tâm của nhiều quý ông nghiện thuốc.

Theo quảng cáo của trang web thuocladientu.com, caithuocla.com…, điếu thuốc điện tử là một sản phẩm ngoại nhập, gồm hai bộ phận tách rời nhau: thân thuốc và đầu lọc (có chứa sẵn nicotin và các chất tạo mùi thơm).

Hình dáng và kích thước của điếu thuốc điện tử giống y điếu thuốc thật, bên trong thân thuốc là một mạch vi xử lý có nhiệm vụ kích hoạt một bộ phận phun hỗn hợp hơi nước khi người hút thuốc hít vào. Sau đó, hỗn hợp hơi nước này sẽ chạy qua bộ phận đầu lọc để hoà tan với một lượng nicotin và trở về miệng.

Để tạo cảm giác như hút thuốc thật, tại đầu điếu thuốc còn có một đèn nhỏ. Khi người hút thuốc hít vào, đèn sẽ phát ánh sáng đỏ như đóm lửa và toả ra một làn khói. “Điều hành” hoạt động của các bộ phận điện tử này là một cục pin nhỏ (có thể sạc).

Giá bán một điếu thuốc tại trang web này dao động từ 790.000 đồng đến 1.280.000 đồng tùy theo loại, đắt nhất là loại Tẩu thuốc điện tử có giá 1.590.000 đồng/sản phẩm; ngoài ra còn có loại thuốc lá điện tử dành cho nữ với giá 890.000 đồng/sản phẩm. Phần đầu lọc phải mua riêng với giá khoảng 50.000 đồng đến 80.000 đồng/cái. Mỗi đầu lọc dùng được chừng 300 lần rít thuốc, tương đương 20 điếu thuốc lá thường.

Theo một một người đang rao bán thuốc lá điện tử trên mạng cho biết thuốc lá điện tử là một “thần dược” của những người nghiện thuốc, vì nó giúp loại bỏ được hầu hết các tác hại của thuốc lá thông thường. Ông cho biết: “Trong điếu thuốc có hơn 40.000 chất khác nhau mà hầu hết là độc hại, có khả năng gây ung thư và tỏa mùi khó chịu cho người xung quanh. Điếu thuốc điện tử sẽ giúp lọc bỏ hết những chất độc hại đó và thải ra một lượng khói giả, không mùi, nên không làm ảnh hưởng đến môi trường. Nói là hút giả nhưng cảm giác vẫn rất thật vì vẫn có nicotin. Xài sau một thời gian, cơn nghiện thuốc lá sẽ được cai giống như nhai kẹo cai thuốc lá vậy”.

Xuất hiện ở Việt Nam một thời gian, loại thuốc lá điện tử đã thu hút được sự quan tâm của các quý ông, quý bà nghiện thuốc. Anh Nguyễn Hồng Sơn (Bà Triệu, Hà Nội) cho biết: “Cũng vì tò mò, bạn bè giới thiệu nên mua hút thử. So với thuốc lá thường thì nhạt hơn nhiều, nhưng nghe quảng cáo cai thuốc được nên mình vẫn dùng xem sao. Không cai hẳn thì cũng hạn chế ít nhiều, đỡ nhớ hơi thuốc”.

Thuốc lá điện tử vẫn gây nghiện

Sở dĩ thuốc lá có hại cho sức khỏe bởi trong thành phần thuốc lá có chứa chất nicotin, một chất gây nghiện và có hại cho sức khỏe, đặc biệt có thể gây ung thư phổi. Cũng chính vì sự nguy hiểm này mà việc hút thuốc là đã bị cấm ở rất nhiều quốc gia, đặc biệt là cấm tại những nơi công cộng do khả năng gây ảnh hưởng tới sức khỏe của những người xung quanh.

Chính vì thế mà loại thuốc lá điện tử dễ chiếm được cảm tình của người nghiện thuốc ở Việt Nam bởi nó được quảng cáo là không gây hại cho sức khỏe, lượng nicotin có trong một điếu thuốc có thể chứa 6mg – 18mg/ điếu. Tuy nhiên, loại thuốc lá điện tử này vẫn có ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng.

Năm 2009, cơ quan FDA của Mỹ đã kiểm tra ngẫu nhiên 2 nhà sản xuất thuốc lá điện tử, trong cả 2 công ty này, thành phần nicotine đều không giống như được ghi trên bao bì. Cuộc kiểm tra cũng đã tìm ra nicotin trong những đầu lọc không nicotin. Thậm chí, những chất gây ung thư phổi trong thuốc lá cũng được tìm thấy ở những đầu lọc. Rõ ràng là những nhà sản xuất chưa loại bỏ hết được những thành phần gây hại có trong thuốc lá điện tử.

Mặc dù những nhà sản xuất vẫn luôn khẳng định rằng sản phẩm của họ có lợi cho sức khỏe hơn là những điếu thuốc lá thường, tuy nhiên, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nhận định rằng chưa có bằng chứng xác thực để chứng minh quan điểm này.

Đến năm 2010, các cơ quan An toàn thực phẩm và sức khỏe Pháp (AFSSAPS) đã cảnh báo thuốc lá điện tử có thể vẫn còn chứa nhiều chất hóa học nên không loại trừ mối nguy hiểm gây tác hại cho người sử dụng và người xung quanh, đặc biệt là chất propylene glycol, một dung môi có khả năng gây dị ứng cho người hút thuốc. Hiện AFSSAPS và Bộ Y tế Pháp đã khuyến cáo những người sử dụng thuốc lá điện tử nên hết sức thận trọng. Phụ nữ có thai và cho con bú nên tránh dùng sản phẩm này do một số chất có thể chứa độc tính.

Gần đây nhất, vào đầu tháng 3/2012, để xác định tác hại của loại thuốc lá này, mới đây, các nhà khoa học thuộc Trường Đại học California (UC), Mỹ đã tiến hành nghiên cứu năm mẫu thuốc và phát hiện thấy một số sai sót ở phần thiết kế thân thuốc, bộ phun hơi cũng như nhãn mác; đồng thời bày tỏ lo ngại về việc kiểm soát chất lượng cùng các vấn đề liên quan tới sức khỏe khác.

Các nhà nghiên cứu trên kết luận rằng thuốc lá điện tử là mối nguy hại tiềm ẩn và kêu gọi các nhà quản lý loại bỏ sản phẩm này khỏi thị trường cho tới khi độ an toàn của chúng được chứng minh một cách thỏa đáng.

Không như các loại thuốc lá thông thường, thuốc lá điện tử làm bốc hơi nicotin cùng với các thành phần khác có trong điếu thuốc dưới hình thức phun sương để người sử dụng hít khí. Trên lý thuyết, chúng tạo ra ít chất độc hại hơn khi sợi thuốc bị đốt cháy trong các điếu thuốc lá thông thường. Nhưng trên thực tế, chưa ai biết rõ thành phần hóa học có trong hơi thuốc thoát ra từ các điếu thuốc lá điện tử, nên một số người vẫn cho rằng loại thuốc này có thể thay thế an toàn cho thuốc lá thông thường.

Có một số trường hợp, sau thời gian dài sử dụng tạo nên thói quen và không bỏ được thuốc lá thật. Anh Nguyễn Hoàng Huy (Nguyễn Trường Tộ, Hà Nội) cho biết: “Thuốc lá điện tử không giống thuốc lá thật, cảm giác không thật bằng. Nhưng vì không có khói thuốc gây hại như thuốc lá thật nên tôi dùng. Nhưng chưa thấy ai cai thuốc được bằng thuốc lá điện tử, vì cảm giác thèm thuốc và thói quen cầm thuốc vẫn còn”.

Theo các bác sĩ tại bệnh viện Lao và bệnh Phổi Trung ương, khói thuốc lá bình thường lây lan chính là nguyên nhân đẫn đến các bệnh về phổi. Tác hại của thuốc lá thật là chất nicotin có khả năng gây nghiện; thuốc lá điện tử vẫn có chứa nicotin, người sử dụng vẫn có thói quen hút thuốc thì không thể bỏ thuốc được, thậm chí sẽ nghiện cả hai thứ.