Hà Nam: Nông dân thiệt hại do sử dụng thuốc trừ sâu sai

Người dân Hà Nam rất lo lắng trước nguy cơ 80 mẫu lúa bị thiệt hại, trong đó có khoảng 30 mẫu mất trắng- (Ảnh minh họa: IE)

Nguyên nhân của tình trạng trên đang được cơ quan chức năng xác định. Tuy nhiên, theo nhận định ban đầu của Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV) tỉnh Hà Nam, do người dân đã không tuân thủ theo hướng dẫn phun thuốc phòng trừ sâu bệnh, sử dụng loại thuốc trừ sâu không có trong danh mục hướng dẫn của Chi cục với liều lượng vượt quá tiêu chuẩn cho phép.


Trên cánh đồng khu vực các thôn Vỹ Cầu, Vỹ Khánh, Đồng Quặng, Trại Vọng... thuộc xã Liêm Túc, nhiều người dân hết sức bức xúc và lo lắng vì diện tích lúa của gia đình họ sắp đến ngày thu hoạch nhưng lúa không trỗ thoát hoặc những nơi lúa đã trỗ thì cổ bông đen, lúa lép. Các hộ dân cho biết đã sử dụng loại thuốc trừ sâu cuốn lá có tên Fotoc 600EC của Công ty cổ phần Vật tư BVTV Hà Nội sản xuất phun cho các diện tích lúa, dẫn đến tình trạng trên. Loại thuốc này lần đầu tiên được sử dụng tại địa phương, được mua từ cửa hàng của ông Đỗ Văn Kiểm, thôn Vỹ Cầu, xã Liêm Túc. Chỉ tính riêng tại thôn Trại Vọng, gia đình thiệt hại ít thì một vài sào, hộ thiệt hại nhiều lên đến trên 2 mẫu lúa.


Là người đã lâu năm gắn bó với đồng ruộng, ông Hà Văn Sơn, thôn Trại Vọng cho biết, vụ đông xuân năm nay gia đình ông gieo cấy 1,4 mẫu lúa. Tuy nhiên, đến thời điểm này, trong khi lúa tại các cánh đồng khác đã gần được gặt hái thì lúa của gia đình ông vẫn không trỗ được hoặc lúa trỗ thoát không hết. Vụ đông xuân năm nay, để phòng trừ sâu bệnh, ông Sơn đã sử dụng kết hợp 3 loại thuốc trừ sâu, trừ rầy Fotoc 600EC, Wofara 300WG và Callihex 5SC. Trong số các loại thuốc sử dụng thì thuốc Fotoc 600EC lần đầu tiên gia đình sử dụng với liều lượng 1 lọ (100ml) được phun cho 2,5 sào. Trước khi phun thuốc thì cây lúa phát triển bình thường, nhưng sau khi phun thì cây có những biểu hiện bất thường trên. Lo lắng trước nguy cơ thất bát mùa màng, ông Sơn tâm sự: Cũng diện tích này, vụ đông xuân năm ngoái gia đình tôi thu hoạch được 3,5 tấn lúa, năm nay có nguy cơ mất trắng.


Cũng giống như gia đình ông Sơn, anh Nguyễn Văn Mạnh gieo cấy 2,5 mẫu lúa trên cánh đồng thôn Trại Vọng, đến nay lúa của gia đình anh cũng gặp tình trạng như trên. Chị Đinh Thị Huỳnh, vợ anh Mạnh ước tính sẽ mất trắng 1,5 mẫu, số còn lại thì thu hoạch chẳng được là bao. Với thực trạng này, vợ chồng anh Mạnh đang lo lắng vì tổng diện thích 2,5 mẫu ruộng gia đình gieo cấy có đến hơn 2,2 mẫu phải đi thuê với mức 60kg thóc/sào/vụ. Nếu vụ này bị thất bát, gia đình không biết lấy thóc ở đâu để trả cho chủ ruộng.


Hai hộ dân kể trên cùng những hộ dân khác có diện tích lúa bị ảnh hưởng cho biết, từ trước tới nay họ vẫn có thói quen mua thuốc từ cửa hàng ông Đỗ Văn Kiểm, thậm chí có nhiều trường hợp ở các xã lân cận cũng nhờ người mua thuốc từ cửa hàng này về phun cho ruộng nhà mình. Theo phản ánh của ông Kiểm, gia đình ông đã bán thuốc BVTV được hơn 10 năm nay, bản thân ông cũng đã một thời làm Chủ nhiệm HTX Dịch vụ Nông nghiệp nên hiểu rất rõ đặc tính của từng loại thuốc gia đình nhập về để bán. Đây là lần đầu tiên ông nhập thuốc Fotoc 600EC gồm các lô thuốc sản xuất các ngày 12/3, 9/4 và ngày 1/5/2012 về bán. Riêng đối với lô thuốc sản xuất các ngày 12/3 và 9/4/2012, ông Kiểm nhập về 500 lọ bán cho người dân sử dụng thì không có vấn đề gì, lúa vẫn sinh trưởng, phát triển và trổ bông bình thường. Tuy nhiên, khi người dân sử dụng 200 lọ thuốc từ lô sản xuất ngày 1/5/2012 thì xuất hiện tình trạng trên. Quá bức xúc vì đứng trước nguy cơ thất bát mùa màng, những ngày qua, nhiều hộ dân đã kéo đến nhà ông Kiểm để đòi bồi thường, xảy ra xô xát, gây ảnh hưởng không nhỏ đến an ninh trật tự tại địa phương.


Trao đổi về vấn đề này, ông Đào Văn Yên, Chủ tịch UBND xã Liêm Túc cho biết, ngay khi nhận được ý kiến của người dân, chính quyền xã Liêm Túc đã phản ánh tới các ngành chức năng và Công ty cổ phần Vật tư BVTV Hà Nội. Chính quyền chỉ đạo 2 HTX Dịch vụ Nông nghiệp trên địa bàn là Vỹ Vọng và Đông Cầu cùng người dân thống kê toàn bộ diện tích lúa bị ảnh hưởng do sử dụng loại thuốc trên. Đến cuối tháng 5/2012, toàn xã đã thống kê được 80 mẫu lúa của 81 hộ thuộc 6/11 thôn bị ảnh hưởng, trong đó có trên 61 mẫu lúa không trỗ, diện tích còn lại lúa trỗ lép. UBND xã Liêm Tiết đã tổ chức cuộc họp với Chi cục trưởng Chi cục BVTV tỉnh Hà Nam, Công ty cổ phần Vật tư BVTV Hà Nội, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Liêm Tiết, chủ hộ kinh doanh Đỗ Văn Kiểm và đại diện người dân có ruộng bị thiệt hại để tìm phương án giải quyết. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân 80 mẫu lúa bị ảnh hưởng như trên. Kết quả giám định ngày 24/5 của Viện BVTV đối với các mẫu lúa bị thiệt hại khẳng định triệu chứng mẫu trỗ không bình thường, toàn bộ hạt bị lép, chưa ghi nhận được vi sinh vật ký sinh hoặc côn trùng gây hại trên các mẫu lúa giám định. Như vậy có thể loại trừ yếu tố sâu, bệnh hại lúa dẫn đến tình trạng nêu trên.


Hiện nay, cơ quan chức năng đang chờ kết quả xét nghiệm mẫu thuốc Fotoc 600EC để làm căn cứ đưa ra kết luận cuối cùng. Nhưng theo ông Bạch Văn Huy, Chi cục Trưởng Chi cục BVTV tỉnh Hà Nam, hàng năm Chi cục đều có danh sách bộ thuốc hướng dẫn các địa phương sử dụng để phòng trừ sâu bệnh, các lứa sâu bệnh đều có hướng dẫn cụ thể chi tiết. Tuy nhiên, người dân đã không tuân theo nguyên tắc "4 đúng" trong việc sử dụng thuốc BVTV. Cụ thể, người dân đã sử dụng thuốc với nồng độ cao gấp 2 lần hướng dẫn, thời điểm phun thuốc không hợp lý. Bên cạnh đó, thuốc Fotoc 600EC không nằm trong danh mục hướng dẫn của Chi cục BVTV Hà Nam. Ông Huy cũng không loại trừ trường hợp loại thuốc người dân sử dụng chưa đạt yêu cầu so với đăng ký.


Trong khi chưa có kết luận cuối cùng về nguyên nhân dẫn đến tình trạng lúa không trỗ hoặc trỗ lép thì một thực tế đáng buồn là 81 hộ dân đang đứng trước nguy cơ thất bát, có nhiều hộ dân bị mất trắng trong vụ đông xuân này. Đây cũng là một bài học về việc tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc BVTV của cơ quan chuyên môn, tránh tình trạng sử dụng bừa bãi gây hậu quả đáng tiếc.