Nấm độc gây chết người

 

Trong những năm gần đây, Trung tâm Phòng chống nhiễm độc, Học viện Quân y đã tiến hành các đề tài nghiên cứu nấm độc tại các tỉnh Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn. Nghiên cứu đã xác định các loài nấm gây ngộ độc chết người tại các tỉnh trên là nấm độc tán trắng (Amanita verna) và nấm độc trắng hình nón (Amanita virosa).

Cần loại bỏ quan niệm nấm độc có màu sắc sặc sỡ.

Độc tố của hai loài nấm này là các amanitin (cyclopolypeptide), rất bền với nhiệt và không mất độc tính sau 10 năm khi sấy khô. Amanitin có độc tính rất cao và chỉ một chiếc nấm là có thể gây chết một người trưởng thành. Đặc điểm tác dụng của độc tố amanitin là gây hoại tử tế bào gan.

Cần bác bỏ một số quan niệm sai lầm là nấm độc thường có màu sặc sỡ. Điều này không đúng. Nhiều loài nấm độc nhưng có màu trắng tinh khiết như hai loài nấm đã trình bày ở trên. Nhiều loài nấm có màu vàng, đỏ, nâu... nhưng không độc. Nấm có côn trùng, sâu ăn là nấm không độc - quan niệm này hoàn toàn sai.

 

Tất cả các loài nấm gây chết người đều bị sâu bọ ăn. Nhiều bức ảnh chụp được cho thấy có nhiều cây nấm độc chết người bị sâu bọ ăn nham nhở. Nhiều người đã thử cho chó, gà... ăn trước nếu không chết là nấm ăn được. Tuy nhiên, cách thử này chỉ đúng với một số loài nấm độc tác dụng nhanh và các loài này thường không gây chết người, còn hầu hết loài nấm gây chết người có tác dụng chậm, phải 24 - 48 giờ sau ăn nấm mới xuất hiện triệu chứng đầu tiên nên không thể nhận biết ngay nấm có độc hay không.

Khi phát hiện ăn phải nấm độc, dù chưa có triệu chứng gì thì người bệnh cần xử lý như sau: Không cần gây nôn và rửa dạ dày vì các triệu chứng đầu tiên xuất hiện muộn. Chỉ gây nôn và rửa dạ dày nếu phát hiện sớm. Cho bệnh nhân uống than hoạt tính với liều 1g/kg thể trọng. Tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch chậm penicilin G (Benzylpenicilin) với liều: Người lớn 1.000.000 đơn vị, trẻ em: 300.000 - 500.000 đơn vị tuỳ theo cân nặng (Penicilin G có tác dụng làm hạn chế độc tố thâm nhập vào tế bào gan). Cho uống Legalon (Silymarin, Silibinin, Silybin) liều cao. Người lớn: 600 - 1.200mg, trẻ em: 10 - 15mg/kg thể trọng (Legalon có tác dụng ngăn cản amanitin thâm nhập vào tế bào gan và làm tăng tổng hợp ARN polymerase II, vì vậy làm giảm tổn thương tế bào gan).

 

Sau khi xử trí cấp cứu ở tuyến y tế cơ sở, cần chuyển bệnh nhân và tất cả những người có ăn nấm tới bệnh viện tuyến trên.