Đường sắt ô nhiễm nặng

Tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải hành khách đi tàu trực tiếp xả thẳng xuống các tuyến đường ray lâu nay là bài toán nan giải đối với ngành đường sắt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhân dân.

Tuy nhiên, rất có thể ngay trong năm 2008, tình trạng ô nhiễm trên sẽ được giải quyết dứt điểm bằng bể tự hoại BioFast. Đây là sản phẩm của Công ty CP Khoa học Công nghệ P.E.

Hiện nay, ngành đường sắt Việt Nam đang quản lý và khai thác sử dụng hơn 1.020 toa xe khách các loại, trong đó chỉ có 80 toa xe được lắp đặt  hệ thống nhà vệ sinh tự hoại.

Theo thống kê, mỗi năm có hơn 10 triệu lượt  khách đi tàu, mỗi ngày hành khách đi tàu trực tiếp thả xuống đường sắt trong một ngày đêm hơn 8 tấn phân, 25 m3 nước tiểu.

Như vậy,  trung bình mỗi năm hành khách thải xuống hai bên đường sắt là hơn 3.000 tấn phân  và gần 10.000 m3 nước tiểu. Chất thải sinh học do hành khách thải trực tiếp xuống đường đã gây ô nhiễm môi trường trên diện rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân sống dọc hai bên đường ray.

Vừa qua, Bộ Y tế đã lên tiếng cảnh báo nguy cơ xảy ra dịch tiêu chảy cấp tại những vùng lũ lụt từ nguồn chất thải của các đoàn tàu xả trực tiếp ra môi trường là rất lớn.

Trước mắt, để khắc phục tình trạng trên, ngành đường sắt vẫn dùng biện pháp thủ công. khi tàu dừng ở ga hoặc chạy qua các điểm dân cư thì tuyệt đối không mở cửa buồng vệ sinh trên toa xe.

Năm 2006, Cục Ðường sắt lập đề án  giảm thiểu ô nhiễm môi trường giao thông vận tải đường sắt. Theo đó, đến năm 2015 hoàn thành việc trang bị thiết bị vệ sinh tự hoại trên tất cả các tàu khách nhanh địa phương và đến hết năm 2020 sẽ loại bỏ hoàn toàn các toa xe khách không có thiết bị vệ sinh tự hoại trong khai thác vận tải.

Theo đề án, ngành đường sắt sẽ lắp đặt hệ thống nhà vệ sinh Mirophor được nhập khẩu từ Mỹ với giá thành lên tới 80 triệu USD. Ðây là số tiền không nhỏ vì thực tế mỗi năm Nhà nước đã phải bù lỗ kinh phí khá lớn cho ngành đường sắt.

Biết được cái khó của ngành đường sắt, vừa qua ông Phan Trí Dũng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty CP Khoa học Công nghệ P.E (Petech Corporation) đã gửi thư đến lãnh đạo Tổng Công ty Ðường sắt Việt Nam trình bày nguyện vọng được cung cấp và lắp đặt hệ thống nhà vệ sinh BioFast do Petech nghiên cứu và sản xuất, nhằm giải quyết dứt điểm tình trạng phóng uế xuống đường ray ngay trong năm 2008 (sớm hơn 12 năm so với mục tiêu của ngành đường sắt đề ra).

Hệ thống bể tự hoại BioFast của Petech đã được lắp đặt trên tuyến tàu hỏa năm sao Sài Gòn - Nha Trang có hiệu quả hơn nhiều so với loại Mirophor  của Mỹ. Ðặc biệt, nếu lắp đặt 1.000 nhà vệ sinh BioFast  chỉ cần năm  triệu USD thay vì  Mirophor lên tới 80 triệu USD.

Qua thời gian sử dụng hai sản phẩm trên và qua các phân tích khoa học cho thấy: bể Micophor của Mỹ tuy được đánh giá hiện đại nhưng trên thực tế sử dụng trong điều kiện môi trường Việt Nam lại không thể phát huy hết tác dụng, bởi lẽ công nghệ xử lý Micophor chỉ có hai công đoạn: Vi sinh - Chlorine. Ðồng thời, phần năng lượng dùng khí nén, rất dễ hư hỏng và khó bảo dưỡng trong điều kiện khí hậu nhiệt đới Việt Nam.

Ông Ðoàn Long - Giám đốc Xí nghiệp Toa xe Ðường sắt Sài Gòn (Tổng Công ty Ðường sắt Việt Nam) cho biết: "Bể Micophor của Mỹ khi sử dụng tại Việt Nam thường xuyên bị sự cố hai thái cực. Tức là trường hợp viên Clor bị tan chảy quá độ, gây mùi rất hắc và cũng làm ô nhiễm. Trường hợp ngược lại, Clor bị tắc, bể sẽ bốc mùi hôi thối cực kỳ, nước xả sẽ còn nhiều vi trùng nguy hiểm".

Trong khi đó, bể BioFast của Petech được ứng dụng công nghệ mới: vi sinh - điện tử. Công nghệ xử lý gồm bốn công đoạn: Vi sinh -  sục khí ô-xy -  khử mùi hôi bằng ô-dôn -  khử trùng bằng clo-rin.

Phần năng lượng sử dụng điện 220V có sẵn trên tàu lửa. Ðược vận hành bởi module điện tử, rất bền và dễ dàng bảo dưỡng. Chất thải được giữ lại bể cho vi sinh ăn, cuối cùng chỉ còn lại khoáng chất, nước thải đạt tiêu chuẩn Việt Nam.

Ông Ðoàn Long cũng cho biết: "Qua theo dõi sử dụng bể BioFast của Petech, tôi thấy có nhiều ưu điểm, nhất là sau khi đã cải tiến sử dụng bồn cầu dội xoáy - ít tốn nước. Ðồng thời, bể BioFast không gây mùi hôi, chi phí vận hành lại thấp và hoạt động rất bền".

Ngoài ra, chi phí vận hành của bể BioFast không đáng kể (mỗi năm chỉ mất 3 kg muối ăn); lao động cho công việc vệ sinh được giảm tối đa vì 20 năm mới phải hút lấy chất thải một lần, trong khi bể Micophor của Mỹ 2-3 ngày đã phải xúc xả một lần.

Việc nghiên cứu và sản xuất thành công bể tự hoại BioFast của Việt Nam sẽ giúp ngành đường sắt có giải pháp xử lý chất thải với công nghệ hiện đại, tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng cho ngân sách nhà nước, cổ vũ các nhà khoa học trong nước tiếp tục nghiên cứu ứng dụng các sản phẩm công nghệ tiện ích phục vụ cuộc sống.

Quan trọng hơn, tình trạng ô nhiễm môi trường ngành đường sắt đang ngày một nghiêm trọng sẽ được giải quyết dứt điểm ngay trong năm 2008.

(Theo Nhân Dân)