Đập Đồng Cam có nguy cơ bị phá hủy

Cánh đồng Tuy Hòa từng được mệnh danh là “vựa lúa miền Trung” nhờ có đập tràn Đồng Cam với 2 kênh dẫn quanh năm cung cấp đủ nước tưới cho trên 25.000 ha lúa 2 vụ. Tuy nhiên, hàng trăm khối đất đá cùng với việc nổ mìn khai thác vàng trái phép ở núi Hòn Hàn đang là mối đe dọa đối với con đập này.

 

 

Tình trạng khai thác vàng trái phép ở Hòn Hàn diễn ra đã lâu. Sau khi bị lực lượng chức năng truy quét, các phu vàng dạt về quê, Hòn Hàn tạm lắng một thời gian. Tuy nhiên, gần đây, tình trạng đào đãi vàng lại bùng phát.

 

Trên diện tích 41 ha rừng Hòn Hàn, hiện đã có khoảng 5 ha bị băm nát. Nhiều cây rừng có đường kính hơn 20 cm ngã chỏng chơ, xung quanh là hàng trăm miệng hầm khoét sâu xuống lòng đất. Nhiều hầm được đào quy mô, sâu trên 20 m, có hệ thống ròng rọc, máy thông gió, các cửa thoát hiểm chằng chịt, dọc ngang.

 

Theo một người bảo vệ đập Đồng Cam, mỗi ngày có không dưới 40 phu vàng lên Hòn Hàn đào đãi trái phép cả ngày lẫn đêm.

 

 

Ông Thái An Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Thành Đông, cho biết xã vừa san lấp 14 hầm do các phu vàng đào ở Hòn Hàn. “Hai ngày sau, lực lượng chức năng quay lại thì các đối tượng này còn hoạt động mạnh hơn” - ông Nam nói.

 

Không chỉ đào đãi thủ công, “vàng tặc” còn cho nổ mìn để khoét sâu xuống lòng đất, mỗi ngày 5-7 vụ. Đoàn kiểm tra liên ngành huyện Tây Hòa khi đến đây đã phát hiện nhiều thuốc nổ TNT, kíp nổ, dây điện dẫn, pin… giấu dưới các hầm đất.

 

 

Theo ông Ngô Văn Đoan, Trưởng Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Tây Hòa, tình trạng đào đãi vàng trái phép đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến đập Đồng Cam cũng như nguồn nước sông Ba. Không chỉ phá hủy môi trường tự nhiên ở Hòn Hàn, hàng trăm khối đất đá do những phu vàng đưa từ lòng đất lên chất ngổn ngang trên bề mặt ngọn núi này còn là tai họa chực chờ đối với đập Đồng Cam.

 

Ông Đoan cho rằng chỉ cần một trận mưa lớn, trong lúc rừng chẳng còn cây để giữ, hàng trăm khối đất đá này sẽ đổ ập xuống đập Đồng Cam và lấp cạn, nhất là ở vị trí đầu mối kênh chính Nam chạy dọc theo Hòn Hàn. Đồng thời, Hòn Hàn đã bị “rỗng ruột” do các hầm đào đãi vàng khoét sâu sẽ tạo thành những bục nước trong mùa mưa, dễ xảy ra tình trạng sạt lở núi. “Hòn Hàn có độ dốc cao, nếu không còn đất, khi bị khoét rỗng thì khó có thể bảo vệ công trình thủy lợi Đồng Cam nằm ngay bên dưới” - ông Đoan lo ngại.

 

Việc “vàng tặc” cho nổ mìn cả ngày lẫn đêm cũng đang đe dọa đến an toàn đập đầu mối bên dưới. Việc nổ mìn trong lòng núi sẽ gây nên những chấn động không nhỏ, ảnh hưởng đến thân đập. Ông Trần Tiến Anh, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam, bức xúc: “Tình trạng khai thác, nổ mìn đào hầm vàng với quy mô lớn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đập Đồng Cam”.