Lò gạch ở Canh Nậu tàn phá môi trường

Hơn chục năm nay, dân xã Canh Nậu (Thạch Thất, Hà Nội) phải sống chung với tình trạng ô nhiễm do những lò gạch thủ công gây ra.

Đồng ruộng bị đào bới, con ngườ phải đối mặt với nguy cơ bệnh tật do khói lò gạch thải ra. Những ngày gần đây, khi dân Hà Nội nhiều nơi không có đất để sản xuất và canh tác thì tại Canh Nậu, hàng trăm thước ruộng vẫn đang bị cày xới, tàn phá.

Chúng tôi tìm về xã Canh Nậu chỉ vài ngày sau trận mưa lịch sử vừa diễn ra. Trên những cánh đồng còn trơ gốc rạ, từng đám người đông đúc với cuốc, thuổng, máy móc đang ráo riết đào đất. Những chiếc công nông lũ lượt đi lại vận chuyển gạch về lò.

Anh Thức, một "xế" chở gạch cho biết, trung bình mỗi ngày anh chở 8-10 chuyến, mỗi chuyến 1.000 viên gạch (chưa đốt). Trên khu vực này có ít nhất 5-6 chiếc công nông đang làm việc. Như vậy tính sơ sơ, mỗi ngày sẽ có hàng trăm khối đất ruộng bị đào bới để lấy nguyên liệu làm gạch.

Đồng quê chảy máu

Chị Nguyễn Thị Hồng (thôn 2) bức xúc: "Từ lúc có lò gạch, ruộng đồng trong xã tan hoang hết. Ở đâu họ cũng đào bới lấy đất, có ruộng bị đào đến 2-3 lần. Mỗi lần đào sâu cả hàng mét đất còn gì màu mỡ nữa".

Nhà chị Hồng cũng có ruộng tại khu đồng Chướng. Nhiều lần chủ lò gạch đến đề nghị được đào lấy đất nhưng chị không cho. Họ chuyển sang dụ dỗ những hộ bên cạnh. Khi các ruộng xung quanh đều được san hết, chị buộc lòng phải cho san.

"Có mỗi ruộng mình trơ trọi, không cho san thì không thể lấy nước vào được". Trên khu đồng Ang, chị Phan Thị Tâm đang lom khom dưới đám ruộng trồng dấp no (một loại rau dùng để chăn nuôi), xung quanh là những đống gạch mới đóng thâm sì.

Chị Tâm cho biết, vừa phải đồng ý cho san ruộng vì ruộng chị quá cao so với các ruộng bên. Trong lúc chờ san ruộng, chị tranh thủ trồng mấy đám dấp no để về nuôi lợn.

"Chẳng biết bao giờ tình trạng này mới chấm dứt. Đồng ruộng tan hoang. Đường sá thì công nông cày nát. Chúng tôi chẳng biết kêu ai" - chị Tâm nói.

Theo chị Tâm, những người có ruộng ở xa lò gạch như chị còn may mắn vì vẫn cấy hái được, mấy hộ có ruộng gần khu lò gạch chịu rất nhiều thiệt thòi. Lúa cấy bị khói lò gạch ám vào cháy rụi, khô cả lá. Nhiều ruộng đã không còn khả năng trồng trọt. Riêng vụ đông, tất cả phải bỏ hoang, vì đây là đợt "cao điểm" đốt gạch.

Sức khỏe dân bị đe dọa

Không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất, khói bụi lò gạch còn là mối nguy hại không nhỏ tới cuộc sống và sức khỏe người dân.

Cụ Nguyễn Thị Ngọ (thôn 1) không giấu nổi sự phẫn nộ: "Khói bụi lùa vào nhà nồng nặc, ngạt thở, nhất là những người già như chúng tôi và lũ trẻ. Cây cối trong vườn còn bị cháy lá, chết rụi nữa là con người".

Được biết, các lò gạch tại khu Cầu Duối nằm ngay sát khu dân cư. Các thôn cận kề đều bị ảnh hưởng bởi khói bụi. Đặc biệt đợt cao điểm sản xuất gạch (từ tháng 10 đến tháng 1 năm sau) lại trùng khít với mùa đông.

Gió đông bắc tạt thẳng khói bụi vào làng. Người dân các thôn 1,2,3,4 là người phải hứng chịu nhiều nhất. Anh Hùng (thôn 2) cho hay, vào mùa đông, cây cối trong vườn nhà anh đều chết hết. Cây nào đến mùa ra quả thì quả héo úa, rụng sạch.

Ông Nguyễn Đình Truyền, Trưởng ban thanh tra xã Canh Nậu cho hay, những lò gạch thủ công xuất hiện ở Canh Nậu gần hai chục năm nay. Năm 1998, trước tình trạng ô nhiễm do lò gạch gây ra, UBND xã Canh Nậu đã quy hoạch thành hai khu sản xuất tập trung.

Một ở khu đồng Sẹn (thuộc thôn 3,4) và một ở khu Cầu Duối (thuộc thôn 2). Tuy nhiên, sau khi quy hoạch, tình hình vẫn không được cải thiện. Năm 2006, do sự phản ứng dữ dội của dân, UBND xã Canh Nậu đã họp bàn và đưa ra phương án giải tỏa tất cả các lò gạch.

Khu lò gạch ở đồng Sẹn đã được san phẳng và xây thành trường học. Riêng khu cầu Duối, đến nay hàng chục lò gạch vẫn ngang nhiên hoạt động.

Đằng sau sự thiếu kiên quyết là gì

Ông Đỗ Khắc Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Canh Nậu thừa nhận những bức xúc của người dân về khu lò gạch.

Giải thích về tình trạng lò gạch vẫn ngang nhiên hoạt động ở khu cầu Duối, ông cho rằng: "Chúng tôi là khóa mới (năm 2004) nên không nắm được đầy đủ thông tin về vấn đề. Khi được bổ nhiệm, chúng tôi không được bàn giao đầy đủ hồ sơ" (?).

Ông Đỗ Đăng Soạn, phó chủ tịch phụ trách kinh tế xã Canh Nậu, cho biết, ông không được bàn giao đầy đủ thông tin khi lên nhận chức: "Trong hồ sơ bàn giao cho tôi không thấy có hợp đồng thuê đất đốt lò gạch giữa UBND xã Canh Nậu và các chủ lò gạch, chỉ có thông tin về thời hạn hết hợp đồng(!)".

Trao đổi với chúng tôi qua điện thoại, ông Nguyễn Lương Thanh, Trưởng ban địa chính xã Canh Nậu nói: "Chúng tôi thừa nhận sai sót là trong quá trình triển khai kế hoạch đã không xử lý dứt điểm nên tình trạng san đất vẫn tiếp tục xảy ra(?)".

Trong quá trình tìm hiểu vấn đề, đi đến đâu chúng tôi cũng nhận được ý kiến phản ánh của người dân xã Canh Nậu về những bức xúc do các lò gạch gây ra. Bà con đang rất mong mỏi những lò gạch này sớm được dẹp bỏ.

(Theo Báo TN&MT)