Ô nhiễm không khí ít được quan tâm

Kiểm tra không khí khó hơn nước

“Những năm qua, chúng ta mới chỉ để ý tới ô nhiễm nước, chứ ít để ý, quan tâm đến ô nhiễm không khí”, TS Hoàng Dương Tùng, Giám đốc Trung tâm Quan trắc Môi trường, phát biểu.

Theo ông Hoàng Văn Tâm, phó trưởng phòng quản lý môi trường thuộc Bộ Công thương, “Ô nhiễm không khí chưa được quan tâm có phải vì không khí có bị ô nhiễm thì chúng ta vẫn hít thở được?”

Nhưng cũng phải nói quản lý môi trường về ô nhiễm không khí còn thiếu chuyên sâu, phân tán do thiếu kinh phí. Trong khi đó, việc thanh, kiểm tra chất lượng không khí khó hơn nhiều so với nước, ông Tùng đưa ra những khó khăn.

“Chưa kể không dễ gì leo lên ống khói để mà đo mức độ ô nhiễm không khí. Mà Việt Nam cũng ít có nơi đo được mức độ ô nhiễm không khí từ ống khói” – ông  Hoàng Dương Tùng cho biết thêm và đưa ra dẫn chứng TP HCM có chín trạm quan trắc môi trường tự động nhưng chỉ có một vài trạm hoạt động.

Ths Trần Ánh Dương, phó Vụ trưởng Vụ Môi trường, Bộ Giao thông Vận tải, cho biết: “Qua kiểm tra, chúng tôi thấy từ 50% đến 60% xe máy không đạt tiêu chuẩn về khí thải. Ô nhiễm khí NO₂, benzen xuất phát từ tiêu thụ nhiên liệu trong ngành giao thông vận tải”.

Chưa kể những năm gần đây nổi lên hiện tượng ô nhiễm không khí ở các nhà máy xi măng và thép ở Hải Phòng, Hải Dương do nhiều nhà máy thép dùng công nghệ Trung Quốc lạc hâu, quên thiết bị lọc, và xử lý bụi. Nhiều cơ sở có nồng độ bụi vượt gấp 10 lần cho phép khiến dân xung quanh bị khó thở, tức ngực.

Bệnh bụi phổi silic chiếm tới 74%

Ông Bùi Cách Tuyến: Ô nhiễm môi trường không khí là vấn đề phức tạp, liên quan tới nhiều lĩnh vực (ảnh ANTĐ)

Ông Bùi Cách Tuyến, Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường thuộc Bộ Tài nguyên&Môi trường, phát biểu ô nhiễm môi trường không khí không những tác động xấu đến sức khỏe con người, gây thiệt hại kinh tế mà còn ảnh hưởng lớn tới khí hậu.

Ô nhiễm không khí công nghiệp có thể gây ra một số bệnh nghề nghiệp như bụi phổi silic, bụi phổi bông, lao phổi, đặc biệt là bệnh bụi phổi silic chiếm tới 74,5% số tích lũy bệnh trên phạm vi cả nước. Ô nhiễm môi trường công nghiệp không chỉ tác động trong môi trường lao động mà còn tác động tới cộng đồng dân cư xung quanh qua việc phát thải các chất độc hại vào môi trường không khí.

“Điều tra 10 chung cư ở Hà Nội, chúng tôi thấy hơn 70% số người phàn nàn về ô nhiễm không khí nơi họ ở.” -  ThS Nguyễn Trinh Hương, Phó Giám đốc Trung tâm Khoa học Môi trường&Phát triển Bền vững, đưa ra dẫn chứng.

Trong số 25 bệnh nghề nghiệp được nhà nước bảo hiểm thì có tới 18 bệnh liên quan tới ô nhiễm không khí. Tại Việt Nam, theo Tổ chức Y tế Thế giới, ô nhiễm không khí trong nhà được đánh giá quan trọng nhất vì 80% thời gian con người sinh sống, sinh hoạt, làm việc trong nhà.

Tại các nước đang phát triển, “Hội chứng bệnh nhà kín” như chảy máu cam, chảy nước mắt, nước mũi, mẩn ngứa, da khô, mệt mỏi xuất hiện tại các tòa nhà cao tầng có kết cấu kín, sử dụng các hệ thống sưởi hoặc điều hòa không khí.

“Tại các tòa nhà mà chúng tôi điều tra ở Việt Nam, những người có các biểu hiện mẩn ngứa, mệt mỏi sau khi nghỉ ngơi dài ngày là hết các biểu hiện trên”, Ths Hương nói và cho rằng một phần do điều hòa không được vệ sinh định kỳ.

Ô nhiễm không khí trong môi trường lao động văn phòng chỉ gây cho những người sống hoặc làm việc trong đó những ảnh hưởng cấp tính đến sức khỏe hoặc tiện nghi liên quan đến thời gian ở trong tòa nhà đó mà không xác định được cụ thể bệnh hoặc nguyên nhân gây bệnh.

Các chất ô nhiễm phát sinh trong nhà như CO, bụi, NO_x phát sinh từ việc đun nấu, sưởi ấm bằng các loại nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, khí đốt hoặc các loại nhiên liệu có gốc thực vật như củi, rơm rạ, phân gia súc.

Ông Tùng kiến nghị các trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam phải có các chương trình đào tạo, tăng cường kỹ năng, kiến thức về ô nhiễm không khí cho sinh viên để bổ sung nhân lực cho các bộ, ngành sau này.

Hội thảo do Mạng lưới Không khí Sạch Việt Nam (VCAP) phối hợp với Diễn đàn các Nhà báo Môi trường Việt Nam (VFEJ), Hội Đo đạc Bản đồ&Viễn thám, Trung tâm Khuyến nông Tự nguyện, Bóng đá Cộng đồng tại Việt Nam tổ chức…

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ô nhiễm không khí đô thị làm khoảng 800.000 người chết và 4,6 triệu người giảm tuổi thọ trên thế giới mỗi năm. 2/3 số người chết và giảm tuổi thọ do ô nhiễm không khí thuộc các nước đang phát triển ở Châu Á.